Câu 19: Carcinom TB gai

vĐịnh nghĩa:

üLà loại u ác tính xuất phát từ các Tb biểu mô gai. Các Tb gai có ở đường tiêu hóa, phổi và các vùng khác của cơ thế như môi, miệng, thực quản, bàng quang, tuyến tiền liệt, âm đạo, cổ tử cung… Vì vậy carcinoma Tb gai có thể xuất hiện ở nhiều vùng khác nhau của cơ thể với các biểu hiện khác nhau về triệu chứng lâm sàng, bệnh sử, tiên lượng và đáp ứng với điều trị.

üCarcinom Tb gai chiếm khoảng 20% các loại K da. Ngoài khả năng xâm lấn tại chỗ các Tb ung thư có thể di căn xa ở hạch và các cơ quan khác.

üTỉ lệ mắc Carcinom Tb gai khác nhau giữa các chủng tộc và vùng lãnh thổ . Bệnh hay gặp ở người lớn tuổi và hay xảy ra trên mặt. Thường K này hay xuất hiện trên các thương tổn da có sẵn như các vết loét mãn tính, sẹo bỏng, 1 số bệnh da mãn tính. Ở Việt Nam hay gặp trên những BN hẹp bao qui đầu chưa được điều trị. Do đó những người hẹp bao qui đầu nên đi phẫu thuật cắt rộng bao qui đầu càng sớm càng tốt.

üK TB gai ác tính hơn K TB đáy.

vTổn thương đại thể:

üCarcinom Tb gai thường phát triển thành những khối u lồi, sùi, thường màu hồng đến màu đỏ, bên trong hay có loét sùi dễ chảy máu, có thể tiết ra các sắc tố. Tổn thương phát triển tự do, chung quanh tổn thương không có gờ, ranh giới không rõ, có thể xâm nhập sâu vào mô xung quanh, ít di động, tạo thành khối cứng chắc.

üNhững khối u sùi này như mụn cóc, 1 vết, 1 mảng hay dạng loét. Khối u có thể chảy dịch, máu, mủ, hoặc đóng vảy khô.

vTổn thương vi thể:

üBan đầu carcinoma TB gai là ung thư tại chỗ : các Tb ung thư phát triển tự do về bề mặt nhưng không phá vỡ màng đáy để xâm nhập xuống mô liên kết dưới niêm mạc.

üSau đó chuyển sang carcinoma Tb gai xâm nhập : các Tb ung thư phá vỡ màng đáy, lan tràn vào mô đệm theo kiểu mọc rễ, thông qua các con đường kém đề kháng như các ống tuyến, các mao mạch, các bạch mạch, các khoang liên kết lỏng lẻo dưới niêm mạc.

üTrên bề mặt hay có loét tróc niêm mạc.

üCó hiện tượng thấm nhập Tb viêm mạn (BC đơn nhân, nguyên bào sợi, Tb sợi…)

üCó hiện tượng tăng sản đám Tb gai ung thư.

üSự sắp xếp của các tb gai ung thư trong mô chúng xâm lấn có thể là đơn lẻ, thành dây, thành đám giới hạn hoặc lan tỏa…

üTùy theo mức độ biệt hóa mà trong mô u có thể thấy hình ảnh cầu sừng, chất sừng hiện diện ở Tb K. Chẳng hạn như ở những K biệt hóa cao, Tb K tạo thành chất sừng, lá sừng đồng tâm nằm giữa đám Tb K (hình cầu sừng).

üTrong khối K hay có xuất huyết hoại tử.

üCó nhiều nhân chia (nhân xòe ra giống pháo hoa hoặc co lại như sâu róm, có chất nhiễm sắc tập trung lại nên đậm màu hơn) và nhân quái (nhân to, chia múi, mỗi múi nhiều hạt nhân).

üĐôi lúc có thể thấy Tb ác tính đa nhân, Tb nhỏ và Tb hình thoi.

vHình thái tổn thương ở các vị trí:

üỞ da:

-         1 mảng màu đỏ trên khuôn mặt, dưới môi, tai, cổ, tay, cánh tay

-         Tổn thương phẳng với 1 lớp vỏ có vảy trên mặt, tai , cổ, tay hoặc cánh tay.

üỞ thực quản :

-         Dạng chồi sùi chiếm 60%, giống như 1 polyp sùi vào lòng thực quản

-         Dạng loét chiếm 25%

-         Dạng thâm nhiễm cứng chiếm 15%

üỞ CQSD nam:

-         U nằm ở rãnh quy đầu hoặc trong bao quy đầu, hiếm khi ở thân.

-         U thường có nhiều dạng: 1 ổ loét, những nốt, 1 mảng chai hay sùi lớn như nấm. U có thể kèm hạch bẹn 2 bên.

üỞ phế quản:

-         Khi đã xâm nhập, u thường màu trắng hay xám, rất cứng, chắc do phản ứng sinh sợi.

-         Những khối u lớn thì dễ hoại tử ở trung tâm, dễ nhầm với hang lao trên film XQ.

-         U thường nằm ở phế quản nên dễ dàng nhìn thấy khi nội soi.

üỞ hốc miệng:

-         Thường ở dạng nhú, dạng loét ít gặp. Có thể gặp dạng ăn cứng sâu.

-         Chẩn đoán các trường hợp này thường dễ vì lộ rõ và dễ sinh thiết .

üỞ cổ tử cung:

Carcinoma TB gai xâm nhập:

-         Tổn thương đại thể: u có dạng một nốt cứng, một vết loét, một nhú sùi rất dễ chảy máu khi đụng vào.

-         Tổn thương vi thể: được chia làm 3 độ mô học:

          + Biệt hoá rõ: tế bào lớn, bào tương nhiều, có nhiều chất sừng, nhân to dị dạng tăng sắc, các tế bào xếp san sát nhau, có cầu nối liên bào.

          + Biệt hoá vừa: tế bào đa dạng hơn, bào tương ít hơn, nhân to méo mó, ít thấy cầu liên bào, phân bào nhiều hơn.

          + Biệt hoá kém: gồm nhiều tế bào dị dạng hơn, có những ổ nghịch sừng, tạo cầu sừng, có nhiều phân bào.

-         Ung thư tế bào gai cổ tử cung thường gặp nhất là loại biệt hoá vừa, rồi đến biệt hoá kém.