Câu 4: Phân tích nội dung nguyên lý mối quan hệ phổ biến và ý nghĩa phương pháp luận của nguyên lý này.

Trả lời:

Phép biện chứng duy vật khẳng định: mọi sự vật hiện tượng trong thế giới khách quan đều tồn tại trong mối liên hệ phổ biến. Liên hệ là khách quan, phổ biến, đa dạng, phong phú, muôn vẻ.

Mối liên hệ là phạm trù triết học dùng để chỉ sự quy định, sự tác động qua lại, sự chuyển hóa lẫn nhau giữa các sự vật hiện tượng hay giữa các mặt của sự vật hiện tượng trong thế giới.

Mọi mối liên hệ của các sự vật hiện tượng là khách quan, là vốn có của chúng. Mối liên hệ là phổ biến, hiện thực, là cái vốn có của mọi sự vật hiện tượng, thể hiện tính khách quan, tính thống nhất của thế giới vật chất. Thông qua mối liên hệ phổ biến bản chất của sự vật bộc lộ ra.

Mối liên hệ ko chỉ mang tính khách quan mà còn mang tính phổ biến. Biểu hiện: Bất cứ sự vật hiện tượng nào cũng liên hệ với sự vật hiện tượng khác; ko có sự vật hiện tượng nào nằm ngoài mối liên hệ. Mối liên hệ biểu hiện dưới nhiều hình thức riêng biệt, cụ thể tùy theo đk nhất định. Xong dù dưới hình thức nào, chúng cũng chỉ là biểu hiện của mối lh phổ biến nhất, chung nhất. Với ý nghĩa như vậy, mối lh là mối lh phổ biến.

Mối lh của các sự vật hiện tượng trong thế giới còn mang tính đa dạng, nhiều vẻ, do sự đa dạng nhiều vẻ của sự vật hiện tượng trong thế giới quy định. Trong một sự vật hiện tượng có thể bao gồm rất nhiều mối lh, các mối lh có thể phân ra theo từng cặp bên trong-bên ngoài, chủ yếu-thứ yếu, bản chất-ko bản chất, trực tiếp-gián tiếp, tất nhiên-ngẫu nhiên.

Ý nghĩa phương pháp luận: các mối lh đó có vai trò khác nhau đối với sự vận động và phát triển của sự vật. Các cặp mối lh có quan hệ biện chứng với nhau và có những đặc điểm riêng. Trong các cặp mối quan hệ đó, nói chung mối lh bản chất, mối lh tất nhiên, mối lh chủ yếu...giữ vai trò quyết định. Tuy nhiên tùy đk và hoàn cảnh cụ thể mà các mối lh tương ứng với chúng có thể giữ vai trò quyết định. Việc phân chia từng cặp mối lh chỉ mang tính tương đối. Mỗi loại mối lh trong từng cặp có thể chuyển hóa lẫn nhau tùy theo phạm vi bao quát của mối lh hoặc do kết quả vận động và phát triển của chính các sự vật hiện tượng.

Trong nhận thức và hđ thực tiễn cần phải có quan điểm toàn diện. Khi xem xét nhận thức, cải tạo sự vật hiện tượng phải xem xét tất cả các mối liên hệ giữa chúng với các sự vật hiện tượng khác, đặt chúng trong những đk ko gian, thời gian nhất định. Nguyên tắc toàn diện đòi hỏi chống lại các xem xét phiến diện, một chiều, siêu hình, chỉ thấy cây mà ko thấy rừng. Tuy nhiên, phải xem xét toàn diện ko có nghĩa là bình quân, cào bằng mà phải đánh giá đúng vị trí, vai trò của từng mối lh, có như thế mới nhận thức đc bản chất của sự vật hiện tượng, sự việc và giải quyết vấn đề thấu đáo, đúng đắn, toàn diện và có hiệu quả cao. Đó chính là hđ theo quan điểm lịch sử, cụ thể. Đồng thời phải vận dụng các mối lh đó vào dk cụ thể để đem lại hiệu quả cao trong nhận thức và hđ thực tiễn.