Câu 12 : Khái niệm, đặc điểm của QHPL (Quan hệ pháp luật)? Các yếu tố cấu thành QHPL? Trình bày các loại chủ thể QHPL Việt Nam hiện nay?

Trả lời:

A. Khái niệm đặc điểm của QHPL

* Khái niệm:

- XHCN là hệ thống các quan hệ phức tạp, đa dạng nảy sinh giữa cá nhân với nhau, giữa cá nhân với tổ chức hoặc giữa cá nhân, tổ chức với nhà nước. Nội dung cũng rất đa dạng và phong phú như quan hệ gia đình, học tập, kinh tế...

- Các hình thức tác động lên chúng cũng rất đa dạng. Chúng ta có thể sử dụng nhiều qui tắc xử sự như: Qui phạm pháp luật, phong tục tập quán, tín điều tôn giáo... Trong đó qui phạm pháp luật có vị trí đặc biệt quan trọng và có hiệu quả nhất. Những quan hệ xã hội nào đc pháp luật điều chỉnh thì nó thành quan hệ pháp luật.

* Đặc điểm:

+ Quan hệ pháp luật là quan hệ xã hội có ý chí chúng xuất hiện do ý chí của con người đó là ý chí của nhà nước hoặc ý chí của các bên tham gia quan hệ trong khuôn khổ ý chí của nhà nước.

+ Quan hệ pháp luật thuộc loại quan hệ tư tưởng thượng tầng kiến trúc và phụ thuộc cơ sở hạ tầng. Trong xã hội có giai cấp mỗi kiểu quan hệ sản xuất sẽ có hiệu quả pháp luật phù hợp. Quan hệ pháp luật phát triển và biến đổi theo quan hệ sản xuất và phục vụ quan hệ sản xuất.

+ Xuất hiện trên cơ sở các qui phạm pháp luật. Trên cở sở của ý chí của giai cấp công nhân và nhân dân lao động đã đc thể hoá. Do vậy quan hệ pháp luật mang tính giai cấp sâu sắc.

+ Nội dung của quan hệ pháp luật đc cấu thành bởi các quyền và nghĩa vụ pháp lý mà việc thực hiện nó đc đảm bảo bằng sự cưỡng chế của nhà nước.

B. Các loại chủ thể quan hệ pháp luật ở Việt Nam.

* Cá nhân:

+ Bao gồm công dân, người nước ngoài và người không có quốc tịch. Trong đó công dân là loại chủ thể cá nhân chủ yếu và phổ biến nhất.

+ Công dân việt nam là 1 chủ thể của quan hệ pháp luật khi theo qui định của pháp luật họ có năng lực chủ thể. Không có ai ngoài cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể hạn chế năng lực chủ thể của công dân. Tuy nhiên để trở thành chủ thể mỗi nhóm quan hệ nhất định các công dân phải đáp ứng đc các điều kiện khác nhau đặc trưng cho nhóm quan hệ đó.

+ Người nước ngoài và người không quốc tịch cũng có thể trở thành chủ thể của quan hệ pháp luật VN tuy nhiên là bị hạn chế.

* Pháp nhân:

+ Là tổ chức do nhà nước thành lập hoặc thừa nhận đc coi là chủ thể của quan hệ pháp luật. Pháp nhân là khái niệm pháp lý nó phản ánh địa vị pháp lý của 1 tổ chức.

+ Để trở thành pháp nhân phải có điều kiện sau:

- Phải là tổ chức có cơ cấu thống nhất và hoàn chỉnh.

- Phải có tài sản riêng, đảm bảo sự hoạt động cho tổ chức.

- Pháp nhân phải tiến hành hoạt động với danh nghĩa riêng của mình và chịu trách nhiệm về hậu quả phát sinh từ những hoạt động đó.

* Nhà nước:

+ Là chủ thể quan hệ pháp luật đặc biệt cơ bản trong năng lực chủ thể pháp luật của nhà nước thể hiện ở chỗ. Nhà nước là chủ thể quyền lực chính trị của toàn xã hội. Là chủ sở hữu lớn nhất. Nhà nước chủ yếu tham gia vào quan hệ sở hữu nhà nước, ngoại thương, thuế, hành chính...