Ngoài trời rất lạnh. Sương xuống phủ trắng cả cánh rừng, có tiếng loài chó hoang lạ lùng nào đó tru lên não nề, dội vào vách núi cheo leo rồi văng vẳng mãi trong thung. Ánh lửa trong nhà sàn hắt lên tấm mành ngăn phòng ngủ của Thuận với nhà chính một màu cam nhờ nhờ trong đêm, biến cái bóng của nó thành một vết cắt hình người in trên tấm tre đan. Nó đang mân mê một thanh tre nho nhỏ màu ngà đã được mài sáng bóng, ấy là một chiếc đàn môi, nằm gọn ghẽ trong lòng bàn tay đã ngả màu đồng của của Thuận. A Thuận ngần ngừ mãi rồi đưa thanh tre ấy ướm lên miệng, lại loay hoay dùng dao tỉa tót đôi đường dưới mặt nhám của thứ ấy, đoạn kéo một vạch dài, rồi dưới mũi dao của A Thuận, một bông hoa lê be bé xinh xinh màu trắng ngà chậm rãi hiện lên với năm cánh hoa bầu bĩnh chúm vào với nhau như bàn tay trẻ con, đương nắm một nắm nhụy hoa nhóng nhánh như ngọc. A Thuận thoáng ngơ ngẩn, mắt len lén liếc sang người đang ngồi dựa lên vách. Đầu y quấn một mảnh vải đen, tóc phủ lòa xòa trước trán, người quấn chăn bông, mặc áo lụa, một bộ áo lụa quý mà A Thuận đã cất công giặt sạch từ ban sáng, để đến chiều khi nó gánh nước tắm về, Hoàng Sơn sẽ có quần áo để thay đổi; hai mắt y nhắm hờ, miệng chóp chép như nhai kẹo. Hoàng Sơn chỉ mới vừa tỉnh lại từ cơn sốt triền miên, dẫu đầu y vẫn nặng trịch và miệng mồm còn nóng hầm hập, cả người y chẳng khác nào một hòn than mới được cời ra từ trong lò. Thuận cười tủm tỉm, rồi đem cái đàn môi giắt vào trong túi lưng, bò đến gần người thanh niên nọ, hỏi :

    - Chưa ngủ được à ? Có phải vết thương lại đau hay không ?

    - Vâng. Anh Thuận cũng chưa ngủ sao ? - Hoàng Sơn dụi dụi mắt, thều thào đáp, môi mím lại ra chiều khó chịu lắm, mắt hấp háy trông ra đống lửa đang bập bùng sau tấm mành tre và hai bàn tay lân la nắm lấy tay nó, thở dài một hơi, hai vai run lên vì lạnh. A Thuận trông thấy thì khẽ khàng giúp y kéo tấm chăn lên đắp kín ngực, thì thầm :

    - Tôi chưa, tôi chỉ vừa mới xong việc thôi mà. Ấy có còn đau không ? - Thuận vừa nói, vừa kéo Hoàng Sơn vào lòng, để lưng người kia áp lấy ngực mình, tay nó vỗ nhẹ lên vết thương vừa được thay băng vẫn còn thấm một vệt máu loang mờ mờ. Hoàng Sơn lắc đầu ảm đạm, đôi mắt âu sầu rơm rớm nước, lại càng rũ xuống, hàng mi như lá đào đổ bóng thật dài, thật ảo não lên gò má đỏ bừng bừng vì cơn sốt dai dẳng mãi không dứt, trống ngực y đập mạnh, đầu óc quay cuồng, lâng lâng như bay tuốt trên mây, cả miệng và cổ đều đắng ngắt. A Thuận đảo mắt, hai bàn tay nóng giãy ấp lên thái dương người thanh niên, mân mê món tóc mượt mà vẻ an ủi. Hương hoa lê lan thoang thoảng, mái đầu đen tuyền của người thanh niên dựa sát lên vai nó, miệng y lẩm nhẩm một giai điệu mà A Thuận chẳng biết tên, nghe ảo não đến vô cùng. 

....

Ai lướt đi ngoài sương gió

Không dừng chân đến em bẽ bàng

Ôi vừa thoáng nghe em mơ ngay bước chân chàng

Từ từ xa đường vắng, đêm mùa thu chết

Nghe mùa đang rớt rơi theo lá vàng.

Em ngồi đan áo lòng buồn vương vấn

Em thương nhớ chàng

Người ơi còn biết em nhớ mong

Tình xưa còn đó xa xôi lòng

Nhờ bóng chim uyên, nhờ gió đưa duyên

Chim với gió bay về, chàng quên hết lời thề.

Áo đan hết rồi, cố quên dáng người

Chàng ngày nào tìm đến còn nhớ đêm xưa

Kề má say xưa, nhưng năm tháng qua dần

Mùa thu chết bao lần.

Người ơi còn biết em nhớ mong

Tình xưa còn đó xa xôi lòng

Nhờ bóng chim uyên, nhờ gió đưa duyên

Chim với gió bay về, chàng quên hết lời thề.

Áo đan hết rồi, cố quên dáng người

Chàng ngày nào tìm đến, còn nhớ đêm xưa

Kề má say sưa nhưng năm tháng qua dần

Mùa thu chết bao lần.

Thôi tình em đấy

Như mùa thu chết rơi theo lá vàng

.....*

  Tiếng ca bay lượn chập chờn trên ngọn lửa bập bùng, luẩn quẩn trong thinh không tĩnh mịch giữa nhà san, lại nhen nhóm trong lòng A Thuận một niềm vui lạ lẫm hệt như cánh bướm trắng dập dìu trên ngọn cành hoa ban trắng, vừa chộn rộn không yên lại vừa đẹp đẽ đến kỳ lạ. Nó cúi đầu lắng tai nghe cho bằng hết ca khúc lạ lùng ấy, trầm ngâm giây lát rồi hỏi :

    - Ấy hát về cái gì thế ? - A Thuận hỏi, một câu không đầu không đuôi, đỡ Hoàng Sơn ngả lưng xuống đệm, tháo tấm băng đen trên trán y xuống đặt sang bên, xoa xoa bàn tay y.

    - Cũng chẳng biết nữa, mấy lời vu vơ về nỗi nhớ mà thôi... - Hoàng Sơn lim dim mắt, trong đầu y loáng thoáng một giọng nữ cao thánh thót như chuông, nhẹ tênh như tiếng gió lớt phớt qua tán hoa cây hoa sữa xanh rì phố Phan Đình Phùng, lại như phát ra từ một chiếc máy hát kiểu Hoa Kỳ cũ kĩ, kéo y về một miền xa thăm thẳm từ ngày y còn ở Thủ đô. Thanh âm ấy mỏng manh tựa làn khói bốc lên từ đống lửa, đoạn nhanh chóng tan mất dạng vào không gian im lặng, hòa với tiếng củi cháy nổ lách tách giữa nhà sàn. A Thuận lại hỏi :

    - Nhớ ai ?

    - Nhiều lắm... nhưng chỉ bây giờ em mới dám nhớ thôi, anh Thuận đừng cười em nhé. - Hoàng Sơn thốt nhiên cười khúc khích, nháy mắt tinh nghịch với A Thuận rồi kéo nó nằm xuống cạnh mình, rúc vào lồng ngực nóng ran của người trai bản, rồi yên lặng chìm vào giấc ngủ.

*****

  Thời gian trôi qua chậm chạp. Mùa hè đã kéo sắc xuân dần nhạt nhòa đi xa xôi khỏi núi rừng Tây Bắc, và khi mận hồng đã sắp sửa chín mọng trên cây, thì một vụ mùa mới cũng bắt đầu, người bản Rấp cũng bắt đầu lục tục kéo nhau đem theo dao bầu lên rừng để phát nương làm rẫy. Đều đặn, cứ hai ngày một lần, qua ô cửa nho nhỏ trổ trên bức vách phòng của A Thuận, Hoàng Sơn lại trông thấy A Thuận cùng Mây và Quỳ lên núi, trên lưng Mây còn địu thêm đứa con thơ vẫn còn đang nhớt dãi lễu nhễu. Ngoài lấp lóa mấy con dao giắt lưng, cơm nắm, ống bương đựng nước, trên thắt lưng A Thuận, vẫn còn một thứ mà Hoàng Sơn chẳng hay, ấy là chiếc đàn môi khắc bông hoa lê trắng đang nở rộ...

  Một ngày trời quang đãng, Hoàng Sơn nói với Thuận thế này :

    - Anh Thuận này, ngày mai anh có lên rẫy không ? - Sơn ngồi tựa lên vách, mắt trông ra sân, chăm chú nhìn hai mẹ con Mây đang tụm vào với nhau quanh khung cửi dệt thổ cẩm. A Thuận đang nằm khểnh trên sàn nhà, tay gác lên một tấm đệm cói bọc vải đỏ, gà gật bên ống tre đựng rượu nếp tỏa hương thơm lừng, giật mình đáp :

    - À, có. Ấy muốn đi đâu sao ?

    - Đưa em đi rẫy với, - Sơn đáp, nhoài người gối lên đùi A Thuận, - cứ ở mãi đây mà chẳng làm được gì thì ngại lắm.

    - Mấy hôm trước cụ Rấm vừa tạt qua xem lại vết thương cho ấy, ra sao rồi mà muốn đi với tôi ?

    - Đã lành được đến tám phần, không có hề chi. Em đi được. - Sơn đáp, bàn tay mân mê một đoạn chỉ sút ra trên vạt áo chàm của Thuận, mặt hớn hở. Nó kín đáo tặng người đang nằm trên đùi mình một cái nguýt dài đến cả cây số, xẵng giọng :

    - Trông xa thì thấy da trắng muốt, nhìn gần thì lại thấy hai bàn tay mướt mải thế kia... đi cùng chỉ tổ vướng víu tay chân.

    - Sao anh lại nói cái điều ấy ! - Hoàng Sơn nhỏm dậy, phát cho người kia một cái rõ đau, - em cũng có ép anh bỏ em vào gùi rồi đem lên trên ấy đâu ?

    - Thôi, cứ ở yên trong nhà đợi khỏi hẳn rồi gọi người lên mà đón về, cụ Rấm cũng dặn dò rồi. Nhà tôi nuôi thêm một miệng ăn không cũng chẳng tốn mấy sức, ấy cứ khéo lo. - Đoạn Thuận bĩu môi, phẩy tay, xoay mặt vào tường chẳng buồn để tâm đến Hoàng Sơn nữa, nhưng chỉ một chốc sau, A Thuận đã đổi ý, bởi Sơn lại bắt đầu giờ trò mè nheo nhũng nhiễu, hết năn nỉ lại nhấm nhấm nhẳng dàn dỗi, đến đem cụ Rấm ra làm lý do để bắt Thuận đưa mình đi cùng, khiến nó phát cáu mà phải bấm bụng đồng ý. Thế là sáng hôm sau, từ khi trời còn mờ sương, A Thuận đã nhắn Quỳ để anh chàng và Mây ở nhà, rồi cùng Hoàng Sơn đeo gùi, mặc áo vải gai, chân đi giày cói lẽo đẽo theo sau đi vào rừng. Con đường lên rẫy dốc đứng, quanh co, với những lối mòn chỉ vừa đủ cho một người đi qua. Cỏ mọc dày, cao quá thắt lưng, lác đác vài bóng cây rừng trổ hoa trắng muốt, hơi sương sớm còn vương trên tầng lá xanh um tùm làm đất ẩm và trơn như đổ mỡ. Thuận bước đi phăm phăm, đôi chân nó đã sớm quen với những lối mòn giữa rừng hay những đám rêu phơi mình trên đá tảng, lâu lâu lại vung dao lên chặt đứt một đám cành cây rủ lòa xòa che khuất tầm nhìn, trong khi Sơn loạng choạng bước theo, thỉnh thoảng lại xuýt xoa vì bị cỏ sắc cứa vào bàn chân, lúc lại vấp ngã chúi xuống, và chốc chốc phải dừng chân để lấy hơi. Hai người đi rất lâu, mãi đến khi mặt trời đã lên quá một con sào mới đến nơi. Con rẫy đang phát dở nằm giữa một trảng cỏ lớn giữa hai khe núi, hai bên là hai khoảnh ruộng bậc thang đang lên xanh mướt, thấp thoáng vài bóng váy hoa sặc sỡ màu hồng thắm giữa một vạt xanh mênh mông trôi nổi lưng chừng giữa biển mây mờ. Thuận cởi áo ngoài, buộc nó lên một cành của cây dâu da đã bị chém một nhát ngang thân, nhựa vẫn còn đang rỏ tong tỏng, đoạn đưa cho Sơn chiếc dao phát rừng giắt ở lưng, rồi cầm một cái khác để làm mẫu. Lưỡi dao vung lên, hoa cỏ và cây cối cứ thế theo nhau đổ rạp cả, trảng cỏ quang dần ra. Vừa làm, Thuận vừa nói to :

    - Vung mạnh lên thế này, mũi dao đặt nghiêng sang, cúi thấp người rồi mới bắt đầu phát, đổ đến đâu thì đem bó lại đặt ra đằng kia rồi đem đốt, nghe thấu hay chưa ?

  Sơn cầm con dao phát bằng cả hai tay, y nhìn chăm chú, ánh mắt dán lên bắp thịt căng phồng và lồng ngực vạm vỡ như vâm núi của người trai bản, ánh dao loang loáng lên trong nắng, hai gò má nó đỏ phừng phừng. Thuận thấy y đứng ngây ngẩn liền gọi :

    - Ấy làm gì thế, sao không lại đây ?

  Sơn giật thót, rồi cũng xách dao chạy đến gần. A Thuận cẩn thận khoanh lại cho Sơn một khoảng đất chỉ toàn cỏ mật, rồi quay đi làm việc khác. Hoàng Sơn dùng hết sức vung dao lên được dăm lần đã vã mồ hôi đầm đìa, y bắt chước A Thuận, ra sức chém vào bụi cây trước mặt, nhưng lưỡi dao chỉ hờ hững cắt qua lá, không đủ mạnh để phạt ngã cả một khóm cây bụi, phát cho xong thì hai tay y cũng đã phồng rộp lên như phải bỏng. Càng cố, y càng làm sai thêm, rẫy chẳng phát được bao nhiêu, còn vô tình làm đứt một sợi dây thừng mà Thuận đã cố ý căng ra từ hôm trước để làm dấu. Y ngồi phệt xuống đất, vứt con dao sang bên, tóc bết lại bên thái dương. Thấy người thanh niên chật vật, Thuận đành dừng tay, bước đến xem, mặt nhăn như khỉ, nó lầu bầu :

    - Rõ là vướng tay vướng chân, phí thì giờ.

    - Ơ...

    - Đứng dậy, nhìn kĩ vào đây này, ấy phải nghiêng dao ra, chứ không phải cứ bổ từ trên xuống... - vừa nói, Thuận vừa dạy lại cho Sơn từng tí một, nhẫn nại chỉ cho y cách cầm dao sao cho đúng, đoạn làm sao để chém mà chỉ cần một nhát cũng sẽ làm cây đổ. Sơn cười gượng gãi gãi đầu, nhưng vẫn bấm bụng làm theo, trong khi Thuận lặng lẽ thu dọn lại những chỗ rối tung mà Sơn đã làm hỏng, rồi tự mình tiếp tục phát nương, đoạn chất đống cỏ dại và cành cây đã phát lên một gò đất cao và thoáng, đoạn cần mẫn dùng dao xới đất cho tơi lên, lại đào thêm mấy cái hố nhỏ sâu chừng một gang tay sát bìa rừng. Mặt trời lên cao dần, nắng trưa xiên xiên qua lá rừng chiếu lên trảng cỏ đã được phát đến sạch bóng. Hoàng Sơn đã túm lấy một rễ cây to, nằm dài ra đất thở hồng hộc, cả người nhớp nháp đầy mồ hôi, hai mắt mờ đi vì quáng nắng và đất bùn dính lấm tấm trên khuỷu tay cùng gương mặt. A Thuận vẫn cần mẫn gom đất rẫy cỏ, nó làm việc lanh lẹ gọn gàng, đoạn ra bờ suối móc đất, khiến bùn lấm hết hai bắp chân và ống quần xắn đến qua đầu gối, đoạn đắp thành một cái lò nho nhỏ. A Thuận nhồi cho bằng hết cành cây lẫn cỏ vào rồi châm lửa đốt. Một làn khói mảnh bốc lên giữa rừng trưa im ắng, tiếng một con ve kêu ran, rừng phách đổ vàng trên sườn núi, lấp ló bóng một cô nàng sơn nữ vai đeo gùi tre, mặc áo chàm váy hoa đội khăn trắng cặm cụi cúi mình hái măng. A Thuận quạt cho lửa trong lò cháy to thêm, nheo nheo mắt nhìn quanh quất rồi tiến lại chỗ người kia đang nằm, hỏi :

    - Mệt lắm rồi có đúng không ?

  Hoàng Sơn gật gù, mệt đến không ừ hử được gì, chỉ nhấm nhẳng vài câu trong miệng rồi nhắm mắt lại, vỗ vỗ lên mu bàn tay A Thuận. Chợt, một dòng nước mát lạnh xối thẳng lên mặt người đang nằm trên đất, khiến y giật bắn mình, ngồi bật dậy kêu to :

    - Anh Thuận ?!

  A Thuận vứt ống bương nhảy xuống suối, ôm bụng cười ngặt nghẽo, đáp :

    - Ơi ?

    - Chơi gì mà dốt khiếp ! - Sơn ấm ức, hậm hực đứng dậy, hai tay đưa lên dụi dụi mắt, nước chảy thật dài trên gò má nóng bừng. Y vuốt lại mái tóc ướt dính bết lên cổ, lại liếc nhìn Thuận phía dưới, nó đang lom khom vọc nước, lưng áo ướt đẫm nhưng trông vẫn khoan khoái như chẳng có chuyện gì xảy ra. Một ý nghĩ nghịch ngợm thoáng qua trong đầu, Sơn cúi xuống xắn quần, lội ngay xuống, dẫm lên mặt tảng đá rêu trơn tuồi tuội, rón rén bước ra sau lưng Thuận, đợi nó ngẩng đầu lên thì đã thấy Sơn lao tới, chẳng kịp tránh, nó bị xô một cú rõ mạnh từ phía sau. Một tiếng "tùm" rõ to làm náo động cả một góc rừng khiến bầy chim sẻ đập cánh dáo dác bay lên, cả người Thuận ướt sũng. Hai mắt Sơn sáng lấp lánh, cười khoái chí nhìn Thuận. Nó cũng ngay lập tức đứng bật dậy, nhặt lấy ống bương định múc nước trả đũa thì dẫm phải đá rêu, lại bật ngửa ra sau, run rủi làm sao lại túm theo Hoàng Sơn đang chìa tay sẵn. Y hốt hoảng túm chặt lấy vai A Thuận, cả hai ngã chồng lên nhau ngay giữa lòng suối, nước bắn lên tung tóe. Hoàng Sơn luống cuống chống tay lên nhìn A Thuận, đôi con mắt người trai bản đen láy, hơi nheo lại vì nắng, miệng nó cười toe toét. Y bỗng chững lại hồi lâu, nước trên tóc chảy dài xuống sườn mặt, lân la một hồi quanh bờ môi mỏng rồi khẽ khàng nhỏ xuống, đáp ngay trên đôi môi vẫn đang mở hờ của A Thuận. Có cái gì đó mập mờ giữa dòng nước lấp lánh kia. Sơn giật mình, hai tai nóng rực lên rồi nhanh chóng nhỏm dậy, ấp úng :

    - Cho em xin lỗi... lòng suối trơn quá...

    - Không hề gì, tôi thấy vui mà. - A Thuận cười toe toét, - nào, tôi kéo ấy lên. - A Thuận nói thế, bám lấy hai tay Sơn, nhấc bổng y lên rồi đẩy phắt sang một bên khiến Sơn kêu lên oai oái, đoạn cả hai cùng phá ra cười, cái không khí ngượng ngập ban nãy bỗng bay đi đâu mất cả. Nước suối chảy êm ru, A Thuận để Sơn gối lên vai mình, hai tay đan vào nhau, nắng lấp lóa trên hai mái đầu ướt sũng, chốc chốc lại ghé vào nhau rủ rỉ điều gì...