Hồi đó, trong xóm thợ có một ông già, biệt hiệu là Kô-kô-va-nhi-a. Gia đình ông chẳng còn ai nên muốn tìm một đứa trẻ mồ côi về nuôi. Ông đem ý định đó ra hỏi hàng xóm láng giềng và mọi người bảo:

- Mới rồi có hai vợ chồng nhà Gri-gô-ri Pô-tôi-pa-ép cùng qua đời. Viên quản lý sai đưa mấy đứa con gái lớn vào xưởng thêu may của ông chủ, còn con bé nhỏ nhất mới lên sáu thì không ai nhận cả, ông đến mà đem về.

- Con gái thì ở với tôi sao được. Giá là đứa con trai thì tốt hơn. Tôi sẽ truyền nghề cho nó và nó sẽ là người trợ lực của tôi. Còn với đứa con gái thì làm thế nào. Tôi biết dạy nó cái gì?

Ngẫm nghĩ một hồi, ông nói:

- Tôi có biết Gri-gô-ri và cả vợ anh ấy nữa. Hai người đều vui tính và nhanh nhẹn nữa. Nếu con bé giống bố mẹ thì nó sẽ làm nhà cửa thêm vui. Được, tôi sẽ xin nó. Nhưng liệu nó có chịu về không?

Hàng xóm láng giềng giải thích:

- Nó khổ lắm. Viên quản lý đem nhà của Gri-gô-ri cho người khác và dặn phải nuôi con bé cho đến khi nó lớn thêm chút nữa. Nhưng bản thân gia đình người ấy cũng đã hơn chục miệng, ăn không đủ no thì lấy đâu của thừa. Vì thế, người vợ rất nghiệt ngã với con bé mồ côi, lấy miếng ăn ra để xỉ vả nó. Con bé mới tí tuổi đầu mà nhiểu hết. Nó oán họ lắm nên làm gì mà không về. Với lại ông phải dỗ nó nữa chứ.

- Phải đấy – ông già Kô-kô-va-nhi-a nói – tôi sẽ tìm cách dỗ nó.

Chờ đến ngày lễ, ông tìm đến nhà đứa trẻ mồ côi. Bước qua ngưỡng cửa, ông nhìn thấy đầy một nhà người, lớn nhỏ đủ cả. Ngồi một mình bên bếp lò là một đứa bé gái, cạnh nó là một con mèo hung. Con bé bé tí xiu, con mèo cũng bé tí xíu và trông nó gầy còm, xơ xác đến mức ít ai muốn cho vào nhà. Đứa bé đang âu yếm vuốt ve con mèo và nó khoái chí kêu gừ gừ vang cả nhà.

Ông già Kô-kô-va-nhi-a nhìn đứa bé và hỏi:

- Pô-đa-re-nu-ska của Gri-gô-ri đấy phải không?

Bà chủ nhà trả lời:

- Nó đấy. Mình nó chưa đủ, lại còn nhặt đâu được con mèo ghẻ nữa. Chúng tôi không sao đuổi nó đi được. Mấy đứa trẻ nhà tôi bị nó cào không thiếu đứa nào. Đã vậy lại còn phải nuôi nó nữa.

- Chắc tại mấy đứa nhà chị ghét nó thôi, chứ với con bé thì nó hiền lành thế cơ mà.

Sau đó ông quay lại và hỏi cô bé mồ côi:

- Thế nào, Pô-đa-re-nu-ska, cháu có về sống với ông không?

Cô bé ngạc nhiên:

- Sao ông biết tên cháu là Đa-ren-ka?

- Tự nhiên thôi. Ông chẳng đoán, cũng chẳng hỏi, vậy mà lại đúng mới hay chứ.

Cô bé hỏi tiếp:

- Thế ông là ai?

- Gọi ông là thợ săn cũng được, - ông già trả lời, - mùa hè ông đi đãi cát tìm vàng, còn mùa đông ông đi vào rừng tìm một con dê, nhưng đến bây giờ vẫn chưa thấy nó.

- Ông sẽ bắn nó à?

- Không. Ông chỉ bắn những con dê thường thôi, còn con này thì không. Ông muốn xem nó dậm chân trước bên phải xuống đâu.

- Thế để làm gì?

- Để làm gì thì cháu cứ về nhà ông đi, rồi ông sẽ kể hết cho mà nghe, - ông già Kô-kô-va-nhi-a trả lời.

Cô bé lấy làm tò mò muốn biết chuyện về con dê, đồng thời cũng thấy mến ông già vui vẻ và hiền hậu. Cô bé bèn nói:

- Cháu sẽ về. Nhưng ông cho cả con Mu-ren-ka về với nhé. Ông xem này, nó ngoan lắm.

- Ồ, nhất định là thế rồi, - ông già Kô-kô-va-nhi-a trả lời. – Không lấy con mèo có tiếng kêu hay như vậy thì thật là ngốc. Trong nhà chúng ta, nó sẽ thay cho chiếc đàn ba-la-lai-ca.

Chủ nhà đã nghe thấy hết câu chuyện của hai người. Bà ta rất mừng vì ông già Kô-kô-va-nhi-a gọi cô bé mồ côi về với mình. Bà ta bèn vội vàng gói ghém quần áo đưa cho Đa-ren-ka, sợ rằng ông già đổi ý.

Con mèo dường như cũng hiểu câu chuyện, nó cọ mình vào chân ông già, miệng gừ gừ như muốn nói:

- Đúng đấy, đúng đấy!

Thế là ông già Kô-kô-va-nhi-a đưa cô bé mồ côi về nhà mình. Hai người dắt tay nhau đi trên đường làng, Ông già cao lớn với bộ râu xồm, còn Đa-ren-ka bé tí tẹo với chiếc mũi hếch trông như cái cúc áo lon ton bên cạnh. Chú mèo Mu-ren-ka chạy dằng sau.

Họ bắt đầu chung sống với nhau, ông già Kô-kô-va-nhi-a, cô bé mồ côi Đa-ren-ka và con mèo Mu-ren-ka. Tháng ngày qua nhanh, cuộc sống của họ trôi đi êm ả, chẳng giàu cũng chẳng nghèo, ai có việc người nấy. Ông Kô-kô-va-nhi-a đi làm từ sáng sớm, Đa-ren-ka thu dọn nhà cửa và nấu nướng, còn chú mèo Mu-ren-ka đi săn chuột. Chiều tối, họ mới gặp nhau và tất cả đều vui vẻ.

Ông già Kô-kô-va-nhi-a có tài kể chuyện và Đa-ren-ka rất thích nghe các câu chuyện cổ tích của ông. Những lúc ấy chú mèo Mu-ren-ka thường nằm trong lòng cô bé và khẽ gừ gừ như muốn nói:

- Đúng đấy, đúng đấy.

Tuy đã được nghe nhiều chuyện, nhưng sau mỗi lần Đa-ren-ka đều nhắc:

- Ông kể chuyện con dê đi ông. Trông nó như thế nào?

Hồi đầu ông Kô-kô-va-nhi-a còn khất, nhưng rồi ông cũng kể:

- Con dê ấy là một con dê đặc biệt. Ở chân trước bên phải của nó có cái móng bạc. Hễ nó gõ cái móng đó xuống đâu là ở đó hiện lên một viên ngọc. Gõ một lần – một viên, gõ hai lần – hai viên, còn nếu nó dậm liên tục thì ở đó sẽ có cả một đống ngọc.

Ông già kể xong và lập tức lấy làm hối hận. Từ hôm đó, Đa-ren-ka cứ mở miệng là lại hỏi về con dê.

- Ông ơi, thế nó có to không?

Ông Kô-kô-va-nhi-a kể cho cô bé rằng con dê chỉ cao bằng cái bàn, bốn chân của nó trông rất mảnh khảnh còn cái đầu rất thon.

Đa-ren-ka lại hỏi:

- Ông ơi, thế nó có sừng không?

- Sừng của nó ấy à, - ông già đáp, - đẹp tuyệt. Sừng dê thường chỉ có hai nhánh, còn con này có tới năm nhánh.

- Ông ơi, thế nó ăn thịt gì?

- Nó chẳng ăn thịt gì cả, chỉ ăn cỏ và lá cây thôi. Mùa đông thì nó ăn cỏ khô ở các đống ngoài rừng.

- Ông ơi, thế lông nó màu gì?

- Mùa hè thì màu hung, giống như của con Mu-ren-ka ta đây này, - ông già đáp, - nhưng đến mùa đông thì lông nó màu xám.

- Ông ơi, thế nó có hôi không?

Ông già bực bội thốt lên:

- Hôi là thế nào! Chỉ có dê nhà mới hôi thôi, còn đây là dê rừng nên mùi của nó cũng giống mùi rừng.

Trời đã sang thu và Kô-kô-va-nhi-a bắt đầu chuẩn bị vào rừng. Ông già muốn xem lũ dê về ăn cỏ ở đâu nhiều hơn. Thấy thế, Đa-ren-ka liền xin theo:

- Ông ơi, cho cháu đi với. Cháu muốn xem con dê ấy quá, dù từ xa cũng được.

Ông Kô-kô-va-nhi-a giải thích:

- Từ xa thì không thể thấy nó được. Vào mùa thu, con dê nào cũng có sừng cả, sao mà đếm được là bao nhiêu nhánh. Còn mùa đông thì khác, dê thường sẽ rụng sừng, còn con Móng Bạc này thì không, hè hay đông đối với nó cũng vậy. Khi đó sẽ nhận ra được nó từ xa.

Vậy là Đa-ren-ka ở lại nhà còn ông già Kô-kô-va-nhi-a vào rừng. Năm ngày sau, ông Kô-kô-va-nhi-a quay trở về và kể cho Đa-ren-ka:

- Năm nay, dê về ăn cỏ ở phía Pô-nép-xkai-a nhiều lắm. Mùa đông ông sẽ tới đó.

Đa-ren-ka hỏi:

- Thế mùa đông làm sao ông ngủ trong rừng được?

Ông già trả lời:

- Ở đó, ông có một căn nhà làm trên sườn đồi. Nó còn khá tốt, có cả bếp và cửa sổ. Sống ở đó rất thích.

Đa-ren-ka hỏi tiếp:

- Thế con Móng Bạc có ăn cỏ ở đấy không?

- Ai mà biết được. Có thể là có.

Đa-ren-ka lại xin:

- Ông ơi, ông cho cháu đi với. Cháu sẽ ngồi yên ở trong nhà. Có thể con Móng Bạc lại gần và cháu sẽ được thấy nó.

Ông già giang rộng hai tay:

- Không, không được đâu! Cháu còn bé quá, mùa đông không vào rừng được! Cháu đâu đã biết truợt tuyết, chết cóng thì ông biết làm thế nào.

Đa-ren-ka vẫn cứ khẩn khoản:

- Cho cháu đi với ông ơi! Cháu hơi biết trượt tuyết rồi mà.

Đầu tiên, ông già Kô-kô-va-nhi-a hết lời ngăn cản, nhưng sau đó ông nghĩ bụng:

“Hay là cứ cho nó đi? Biết một lần là sau sợ thôi mà”.

Ông nói:

- Thôi được, ông sẽ cho cháu đi. Nhưng ở trong rừng nhất định không được khóc và không được đòi về nhà sớm đâu đấy.

Đợi cho trời sang đông thật sự, hai ông cháu bắt đầu chuẩn bị vào rừng. Ông Kô-kô-va-nhi-a chất lên chiếc xe trượt tuyết kéo tay hai bao bánh mì khô, đồ dùng đi săn và mọi thứ cần thiết ckhác. Đa-ren-ka cũng sửa soạn cái túi riêng của mình. Cô bé mang theo mấy mảnh vải vụn để may áo cho búp bê, một cây kim, một cuộn chỉ và thêm sợi dây. Cô bé thầm nghĩ: “Không biết có bắt được con Móng Bạc bằng sợi dây này không nhỉ?”.

Đa-ren-ka rất thương con mèo của mình và không muốn để nó ở lại. Nhưng làm thế nào được. Cô bé vuốt ve từ biệt con mèo và nói với nó:

- Mu-ren-ka, tao với ông vào rừng đây, còn mày ở nhà bắt chuột nhé. Hễ nhìn thấy con Móng Bạc là tao về ngay và sẽ kể cho mày nghe hết mọi chuyện.

Chú mèo ranh mãnh nhìn Đa-ren-ka, miệng kêu gừ gừ như muốn nói:

- Đúng đấy, đúng đấy!

Ông Kô-kô-va-nhi-a cùng Đa-ren-ka ra đi. Hàng xóm láng giềng kinh ngạc nìn theo:

- Ông già này điên rồi! Ai lại đưa con bé bé như thế vào rừng vào mùa đông bao giờ!

Hai ông cháu vừa ra khỏi xóm thợ bỗng nghe có tiếng chó sủa ăng ẳng. Chúng sửa dữ dội đến mức tưởng chừng có con thú rừng chạy qua làng. Họ quay lại và thấy Mu-ren-ka đang ở giữa làng, nó vừa chạy vừa chống chọi với lũ chó. Mu-ren-ka bây giờ đã khác xưa rồi, nó lớn và khoẻ hơn nhiều. Mấy con chó chỉ sủa chứ không dám lại gần. Đa-ren-ka muốn bắt con mèo đưa về nhà, nhưng nào có được. Mu-ren-ka đã chạy tới bià rừng và tót ngay lên cây thông. Giờ thì có trời mới bắt được nó.

Đa-ren-ka kêu khan cả cổ mà không dỗ được con mèo. Không biết làm sao, hai người tiếp tục đi. Khi họ ngoảnh lại thì đã thấy Mu-ren-ka chạy phía sau.

Thế là cả bộ ba lại có mặt đầy đủ ở ngôi nhà trong rừng. Đa-ren-ka nói:

- Thế này vui hơn ông nhỉ?

Ông Kô-kô-va-nhi-a đồng ý:

- Tất nhiên là vui hơn rồi.

Còn chú mèo Mu-ren-ka đã kịp khoanh tròn bên bếp lò và kêu gừ gừ vang cả nhà như muốn nói:

- Đúng đấy, đúng đấy!

Mùa đông năm ấy dê về nhiều. Dê thường ấy mà. Mỗi ngày ông Kô-kô-va-nhi-a lại lôi về nhà khi thì một, khi thì hai con. Da và thịt dê muối nhiều đến nỗi không thể dùng xe trượt tuyết kéo tay chở về nhà được. Phải quay về làng mượn ngựa, nhưng còn Đa-ren-ka và con mèo thì làm thế nào. Nhưng Đa-ren-ka đã quen dần với rừng, cô bé tự nói:

- Ông ơi, phải về làng lấy ngựa thôi, không thì làm sao chở hết thịt muối về được.

Ông Kô-kô-va-nhi-a cũng phải ngạc nhiên:

- Cháu ông thông minh quá! Suy nghĩ như người lớn ấy. Nhưng ở lại đây một mình cháu không sợ ư?

- Sợ cái gì. Nhà chắc chắn lắm, chó sói đâu có vào được. Với lại con Mu-ren-ka nữa. Cháu không sợ đâu. Nhưng ông cũng về nhanh lên nhé.

Thế là ông già Kô-kô-va-nhi-a về làng, còn Đa-ren-ka ở lại với chú mèo Mu-ren-ka. Ban ngày, cô bé đã quen ở nhà một mình khi ông Kô-kô-va-nhi-a đi săn dê, nhưng khi đêm xuống thì đúng là hơi sợ. Nhìn chú mèo Mu-ren-ka bình thản nằm yên, Đa-ren-ka thấy vui hơn. Cô bé đến ngồi trước cửa sổ, nhìn về phía sườn đồi và thấy một vật đen thấp thoáng giữa rừng cây. Khi nó lại gần, cô bé nhận ra đó là một con dê. Bốn chân nó thật mảnh khảnh, cái đầu thon thon, còn sừng thì có năm nhánh.

Đa-ren-ka chạy vội ra ngoài để xem thì không thấy gì cả. Cô bé quay vào nhà, vừa đi vừa lẩm bẩm:

- Chắc là mình ngủ mê đấy thôi.

Chú mèo Mu-ren-ka lại gừ gừ như muốn nói:

- Đúng đấy, đúng đấy!

Đa-ren-ka nằm xuống cạnh nó và ngủ yên tới sáng.

Ngày thứ hai trôi qua, ông Kô-kô-va-nhi-a vẫn chưa về. Đa-ren-ka buồn lắm nhưng nhất định không khóc. Cô bé vuốt ve Mu-ren-ka và thì thầm với nó:

- Đừng buồn nhé, Mu-ren-ka! Ngày mai là nhất định ông về.

Chú mèo Mu-ren-ka lại hát bài ca của mình:

- Đúng đấy, đúng đấy!

Đa-ren-ka lại đến bên cửa sổ ngắm các vì sao trên trời. Cô bé đã định đi ngủ thì bỗng giật mình nghe thấy tiếng lộc cộc từ đâu đó vọng vào. Tiếng lộc cộc vang lên ở sau nhà, sau chuyển ra phía cửa sổ rồi dừng lại ở ngay ngoài cửa ra vào. Tiếng lộc cộc ấy không to lắm, nó nhè nhẹ như tiếng chân vội vã. Thấy thế, Đa-ren-ka nghĩ bụng:

“Hay con dê hôm qua lại đến nhỉ?”

Lòng ham muốn được nhìn thấy con dê Móng Bạc đã thắng cả sự sợ hãi. Cô bé mở cửa nhìn ra và thấy con dê ở ngay trước mắt. Nó giơ cao chân trước bên phải như chuẩn bị dậm xuống. Dưới ánh trăng, chiếc móng bạc lấp lánh, còn cái sừng thì rõ ràng có năm nhánh. Đa-ren-ka không biết phải làm gì nữa, cô bé lên tiếng gọi nó như gọi dê nhà:

- Be…e…e…

Con dê nhe răng như muốn cười rồi quay mình bỏ chạy.

Đa-ren-ka quay vào nhà và kể lại cho Mu-ren-ka:

- Tao đã nhìn thấy con Móng Bạc rồi đấy. Thấy sừng năm nhánh này, thấy cả móng bạc này, chỉ chưa được thấy nó dậm chân làm nảy ra ngọc quý thôi. Chắc lần sau nó mới cho xem.

Mu-ren-ka vẫn không đổi câu trả lời:

- Đúng đấy, đúng đấy!

Ngày thứ ba lại qua đi mà ông Kô-kô-va-nhi-a vẫn bặt tăm hơi. Đa-ren-ka ngồi ỉu xìu một chỗ, nước mắt đã chực tràn ra. Cô bé muốn nói chuyện với Mu-ren-ka thì cả nó cũng không thấy đâu hết. Hoảng hốt, Đa-ren-ka chạy vội ra khỏi nhà tìm kiếm. Đêm sáng trăng, tròn lại trong nên mọi vật đều hiện lên rõ mồn một. Đa-ren-ka ngó quanh và nhìn thấy Mu-ren-ka đang ngồi trên sườn đồi dốc, trước mặt nó con dê đang giơ cao chân, chiếc móng bạc lấp lánh. Đầu Mu-ren-ka lắc lư và con dê cũng vậy, dường như chúng nói chuyện với nhau. Sau đó chúng bắt đầu chạy quanh trên sườn đồi. Con dê chạy trước rồi dừng lại, gõ móng cồm cộp. Khi Mu-ren-ka nhảy tới, nó bỏ chạy, rồi lại gõ móng cồm cộp. Chúng đùa với nhau khá lâu trên sườn đồi, có lúc bỏ tít ra xa rồi lại quay về bên ngôi nhà.

Bất thình lình, con dê nhảy lên bậc thềm và ra sức dậm chiếc móng bạc xuống đất. Những viên ngọc đủ mọi màu sắc văng ra tung toé từ dưới chân nó như những tia lửa.

Vừa lúc đó ông Kô-kô-va-nhi-a về đến nơi. Ông không nhận ra ngôi nhà của mình nữa, nó như đã biến thành một đống ngọc quý, hắt ra vô vàn tia sáng lấp lánh. Trên ngọn đống ngọc, con dê vẫn không ngừng dậm chiếc móng bạc và ngọc cứ tiếp tục văng ra. Bất ngờ Mu-ren-ka nhảy tót lên đó đứng cạnh con dê. Nó kêu meo meo rất to rồi đột nhiên cả hai con cùng biến mất.

Ông Kô-kô-va-nhi-a xúc ngay nửa mũ ngọc. Ông còn định lấy nữa thì Đa-ren-ka lên tiếng:

- Đừng lấy nữa ông ơi! Để đấy ngày mai ta còn xem nữa.

Ông Kô-kô-va-nhi-a nghe lời. Nhưng đến sáng hôm sau, một cơn mưa tuyết lớn đổ xuống phủ kín cả đống ngọc. Sau đó, lúc hai ông cháu bới tuyết để tìm thì không còn thấy gì cả. Tuy nhiên chỗ ngọc mà ông Kô-kô-va-nhi-a đựng trong mũ cũng thừa đủ cho hai người.

Thế là mọi chuyện đều tốt đẹp, chỉ tiếc là mất con Mu-ren-ka. Sau đó, không ai thấy nó ở đâu hết và cả Móng Bạc cũng không xuất hiện nữa. Vui một lần, thế là đủ lắm rồi. Trên sườn đồi dốc, nơi con dê Móng Bạc đùa chạy tối hôm đó, thỉnh thoảng mọi người lại nhặt được những viên ngọc màu xanh ánh vàng. Ngọc ô-liu ấy mà. Bạn đã thấy chưa?