Trình bày đại thể và biến chứng của xơ vữa động mạch

·   Đại thể

-  Lớp áo trong dày lên (thành ổ), tích tụ lipid tạo ra các mảng xơ mỡ quan sát rõ từ mặt trong thành mạch:

+  Kích thước: 0,3-1,5cm, có thể tập trung thành các mảng lớn.

+  Màu sắc: lúc đầu trắng xám, sau vàng đục, xẫm đen nếu có chảy máu.

+  Hình dạng: có thể hướng dọc, ngang, thường tròn, hơi dài, có khi nổi cao như hình núi

+  Tính chất: mới hình thành còn chun chắc, sau cứng xơ; rắn khi bị vôi hóa

+  Mặt trên: bóng khi có nội mô che phủ, ráp gợn, mất nhẵn khi bị loét

-  Mặt cắt mảng xơ mỡ:

+  Mặt ngoài nông có 1 lớp mô liên kết xơ, thoái hóa kính

+  Phía dưới là các chất xốp vàng nhạt, khô như bột hoặc ướt nhão như vữa

-  Tiến triển

+  Loét: mặt ngoài mất nhẵn, phủ huyết khối. Huyết khối long ra gây loét.

+  Vôi hóa: sinh ra những mảng có bờ dày, rắn, khó cắt. Mảng vôi có thể cao lên, hướng dọc theo đường máu chảy, giống như dãy núi, ở kẽ các dãy núi là các huyết khối

+  Chảy máu: khi các mảng xơ vữa long ra vì chúng được nuôi dưỡng bằng các huyết quản tân tạo

+  Huyết khối: mảng xơ vữa long gây tổn thương thành ĐM, tạo điều kiện phát sinh huyết khối

-  Giữa các mảng xơ vữa, thành ĐM dày và xơ, có khi bị răn rúm theo chiều dọc, do co lại

·   Biến chứng

-  Hẹp lòng ĐM

+  Gây thiếu máu nếu tuần hoàn phụ không đầy đủ

+  Thiếu máu kéo dài gây teo đét, giảm sức khỏe, suy nhược.

-  Huyết khối

+  Mảng xơ vữa thường có huyết khối do tiểu cầu dễ lắng đọng, nguyên nhân:

üNội mô mất nhẵn, loét

üHoại tử xơ mỡ phóng thích ra những chất khuếch tán vào nội mô làm nội mô dễ dính

+  Kết quả: nhồi máu, đặc biệt nguy hiểm khi xảy ra ở tim, não, thận, ruột; các chi

-  Phồng mạch

+  Nếu lớp áo giữa yếu đi, ĐM sẽ phồng ra ở chỗ yếu

+  Thường hình thoi, ít khi hình túi. Có thể là phồng mạch tách

+  Trong thành túi phồng, cơ của huyết quản xếp thành lớp thất thường

+  Hay gặp ở ĐM chủ (chỗ dưới ĐM thận, trên ĐM chậu) và ĐM khoeo

-  Rách:

+  ĐM bị xơ vữa dễ rách, hay gặp ở ĐM não, hay có kèm cao huyết áp

-  Tắc mạch:

+  Mảng xơ vữa loét thả vào dòng máu chất vữa mỡ có thể lấp các ĐM quan trọng ở não, tim, dẫn đến nhũn não, nhồi máu cơ tim

-  Vôi hóa

+  Phổ biến ở mảng xơ vữa cũ

+  Làm thành mạch xơ cứng, mất chun

+  Khi long gây loét, huyết khối, phồng mạch