Trải qua mùa đông rét buốt, đến tháng hai thì thời tiết kinh thành dần dần trở nên ấm áp dễ chịu hơn. Năm nay hoa sưa nở sớm, kết thành những chùm hoa trắng muốt tinh khôi, tỏa mùi thơm dìu ở ngoài đường. Đăng Dung liền nhân việc đấy mời vua ra ngoài phố ngắm hoa. Nhà vua đồng ý luôn. Chàng rủ thêm Vũ Hộ đi cùng. Ba người cùng cải trang quần áo thường dân để thoải mái vãn cảnh. Ban đầu, Đăng Dung định để nhà vua cưỡi ngựa cùng mình và Vũ Hộ, nhưng nhà vua kêu mệt. Hơn nữa, hạ thân của nhà vua bị cong về phía trước do hành lạc nhiều quá, nên không thể cưỡi ngựa được. Rốt cuộc, ba người phải đi bằng xe ngựa. Đăng Dung chọn một chiếc xe ngựa rộng rãi, chắc chắn rồi đưa nhà vua du ngoạn bên ngoài hoàng thành.

Từ hồi chìm đắm trong dục vọng, vua Hồng Thuận rất ít khi vi hành ra ngoài. Thế nên, trong chuyến đi này, nhà vua tỏ ra rất phấn khích. Người nhìn ngắm hết nơi này đến nơi kia, liên tục bình luận về phong cảnh. Đăng Dung và Vũ Hộ cùng phụ họa góp vui. Nhà vua cảm khái:

- Được đi với hai khanh thế này, trẫm lại nhớ đến ngày khi xưa rời khỏi kinh thành để vào Thanh Hóa. Ngày ấy trẫm hoang mang lo lắng vô cùng. Thế rồi tạo hóa xoay vần, trải qua bao nhiêu gian khổ, bây giờ mới được thảnh thơi thế này.

Đăng Dung cũng gật đầu bàn luận:

- Khi xưa, dưới thời vua Đoan Khánh, sống hôm nay biết hôm nay, không ai dám chắc ngày mai thế nào. Ngày đó, vi thần luôn lo sợ thần chết treo trên đầu mình, đâu có nghĩ mình sẽ được làm quan thế này.

Vũ Hộ cũng hóm hỉnh tán chuyện:

- Nếu không có sự biến ở nhà lao, thì chắc giờ này, vi thần vẫn còn ngồi đếm muỗi ở trong tù.

Sau câu nói đấy, cả ba người cùng cười sảng khoái. Đăng Dung nhân đà câu chuyện, cảm thán rằng:

- Mối nhân duyên của Hoàng thượng và chúng thần đều từ Đoan Khánh mà ra. Nếu như hắn không độc ác, không tàn bạo thì đâu đến nỗi bị mất đi cơ đồ. Thế mới thấy đạo làm vua vô cùng quan trọng. Nếu ...

Đăng Dung định nhân cơ hội này để khuyên giải nhà vua thì người đã ngắt lời:

- Khoan đã. Khanh đừng có nói nữa. Những thứ mà khanh nói trẫm nghe mấy lão già lải nhải nhiều rồi. Đoan Khánh là Đoan Khánh mà trẫm là trẫm. Sẽ không bao giờ trẫm để xảy ra việc như hắn đâu. Hôm nay chúng ta chỉ đi chơi ngắm hoa, nếu khanh còn bàn chuyện triều chính nữa thì tốt nhất là về đi.

Vua Hồng Thuận đã khăng khăng như thế thì Đăng Dung cũng đành nín nhịn. Tuy vậy, chàng vẫn không hề bỏ cuộc. Sau khi dẫn nhà vua đi khắp phố phường, chàng tiếp tục đánh xe đến ven bờ sông Hồng, nằm ở phía Đông Bắc hoàng thành để ngắm cảnh. Ven đường có một xóm nghèo mạt rệp, tụ tập đủ những kẻ khố rách áo ôm từ bốn phương tám hướng phiêu dạt về. Ngày xưa, thời Hồng Đức còn thịnh trị, xóm này chỉ có vài chục túp lều. Đến đời vua Đoan Khánh và vua Hồng Thuận, số túp lều đã lên đến năm sáu nghìn. Dân nghèo tụ hội càng lúc càng đông, khiến cho vùng đất nhem nhuốc, bẩn thỉu như một cái chuồng lợn. Mặt mũi người đi ngoài đường lúc nào cũng nhăn nhó như mặt khỉ.

- Sao khanh lại dẫn trẫm đến đây? - Vua Hồng Thuận hỏi.

- Bẩm. Đây là lối tắt để dẫn đến vườn đào ven sông Hồng. Đi thêm một chút nữa là đến rồi ạ. - Đăng Dung trả lời.

- Ừm. - Vua Hồng Thuận tạm tin. Nhà vua nhìn xung quanh, ngạc nhiên hỏi - Sao ở nơi đây người ta không làm nhà, mà cứ dựng mấy cái bạt rách lên làm gì? Nhỡ mưa to gió lớn thì sao?

- Bẩm Hoàng thượng. Bây giờ thiên hạ tuy thái bình, nhưng người dân không được ấm no. Thiên tai, mất mùa luôn thường trực đe dọa họ. Gánh nặng tô thuế, quan lại nhũng nhiễu càng làm họ thêm khổ cực. Nhiều người phải bán nhà cửa, bán vợ con, sau đó tìm đến những nơi như thế này mà sống. Thực là khổ lắm thay.

Đăng Dung mượn nỗi khổ của dân chúng để kể về tâm sự của mình. Chàng dẫn nhà vua vào đây, cốt là để nhà vua nhìn thấy cái nghèo cùng cực của bá tánh, từ đó dần dần thức tỉnh. Tuy nhiên, nhà vua dường như chẳng đoái hoài đến những điều ấy. Đang ngồi trên xe ngựa, bỗng nhiên, nhà vua nhảy tụt xuống, đi rón rén về phía xa. Đăng Dung và Vũ Hộ không hiểu chuyện gì, đành đi theo hộ giá. Vua Hồng Thuận ngoái đầu lại, đưa tay ra hiệu cho chàng phải im lặng. Sau đó, nhà vua tiếp tục đi về một ngôi lều lụp xụp ở phía đằng trước. Càng đến gần, điệu bộ của ngài càng lén lút, tựa như một kẻ trộm sắp sửa hành sự. Đăng Dung căng mắt ra theo dõi, về sau, chàng há hốc mồm khi thấy nhà vua nhòm vào một cái nhà tắm.

Gọi là nhà tắm cho nó sang mồm chứ thật ra đó là một cái lều bạt được quây lại một cách tạm bợ. Từ bên ngoài có thể nhìn thấy đỉnh đầu của một người con gái đang dội nước tắm. Vua Hồng Thuận có lẽ đã phát hiện ra điều này từ đằng xa nên lần mò đi đến. Nhà vua trèo lên một cành cây ở gần đấy, nghển cổ nhìn trộm vào bên trong. Đôi mắt của nhà vua mở tròn, đê mê hưởng thụ cảnh từng dòng nước được dội đều đều vào làn da trắng bì bạch và từng ngón tay đang kỳ cọ trên núi đôi nhấp nhô. Miệng nhà vua cười híp lại, hơi thở phì phò, nước dãi chảy xuống thấp, dục tính bốc lên cao, sung sướng không tả được thành lời.

Đăng Dung và Vũ Hộ ở bên ngoài chứng kiến toàn bộ sự việc thì thất thần không biết nên nói gì. Nhìn vào người đằng trước, chàng không thấy giống nhà vua chút nào, mà chỉ thấy hình bóng của một tên vô lại nơi đầu đường xó chợ đang giở trò bẩn thỉu. Đôi tay chàng siết lại, nếu đó chẳng phải là đương kim thiên tử của triều Lê thì chàng đã lao đến, đấm cho mấy nhát vào mặt rồi.

Giữa cái lúc dớt rãi thèm thuồng của nhà vua đang chảy ướt mặt đất thì từ một túp lều ở gần đấy, có một ông lão chạy ra, hô lớn:

- Bớ thằng kia dám nhìn trộm con gái ông.

Tiếng hô của ông lão khiến cô gái đang tắm giật mình, ngồi thụp xuống, lấy quần áo che đậy thân mình, còn nhà vua thì chới với, ngã xuống khỏi cây. Ông lão chạy nhanh đến, túm đầu nhà vua kéo lên, định đánh. Đăng Dung phát hoảng, gấp gáp xen vào giữa, đẩy ông lão ra.

Không đánh được kẻ nhìn trộm, ông lão tức lắm, chửi:

- Mẹ cái thắng vô lại kia. Cha mẹ mày không dạy được mày hay sao mà mày đi nhìn trộm người khác. Mày nhìn con gái ông thì ông nguyền rủa bố mẹ mày bị mù mắt, vợ con nhà mày sau này phải đi làm đĩ, còn bản thân mày thì vào tù ra tội không ngóc đầu lên được.

Ông lão đang tức mình nên chửi rất ngoa. Đăng Dung phải bịt mồm lão, kéo lão ra ngoài để tránh sinh sự. Ông lão điên lên, chửi cả chàng:

- Con mẹ mày. Mày cậy khỏe nên mày định bắt nạt lão phỏng?

Lúc ấy, vua Hồng Thuận lồm cồm bò dậy sau cú ngã. Đường đường là người đứng đầu triều đình, hàng ngày được nghe lời nịnh nọt, mà bây giờ lại bị chửi điêu ngoa như vậy khiến nhà vua giận điên lên. Nhà vua chạy đến, dùng chân, đạp cho lão già kia mấy cái. Vũ Hộ phải can nhà vua:

- Vi thần cầu xin người bớt nóng giận. Tha tội cho lão ấy. Lão ấy cũng chỉ vì xúc động quá mà thôi.

Vua Hồng Thuận mới đánh được mấy cái đã bị ngăn cản. Về phần Đăng Dung, chàng đẩy lão già ngã vào đống rơm gần đó. Sau đó, chàng quay lại, kéo nhà vua lên xe, thúc ngựa đi luôn cho đỡ rắc rối. Nhưng sự việc diễn biến càng lúc càng tệ hơn. Lão già bị đánh, la váng lên:

- Bớ người ta. Bọn vô lại nó đánh tôi.

Từ phía xa, có mấy người thanh niên chạy đến, hỏi:

- Có chuyện gì?

Lão già chỉ tay về phía xe ngựa:

- Mấy thằng vô lại nhìn trộm con gái lão tắm, sau đó còn đánh lão nữa.

Đám thanh niên thấy chuyện bất bình nên chạy đến chặn xe ngựa đòi đánh ba người. Đăng Dung phải nhảy xuống xe, ra hiệu cho Vũ Hộ:

- Hộ. Em đánh xe đưa Hồng đại nhân ra khỏi đây, để anh chặn mấy người này.

Đám người kia lao đến đánh. Đăng Dung khéo léo đỡ gạt rồi đẩy họ ra. Chàng dụng lực rất nhẹ, cốt làm sao không ảnh hưởng đến họ. Trong lúc đó, Vũ Hộ thúc xe ngựa, chạy thật nhanh về phía trước. Trên đường đi, có vài nhóm thanh niên nữa bám theo, nhưng đều bị Đăng Dung khống chế hết.