Vua Hồng Thuận lại sai Định Quận Công Phùng Trấn đem quân đuổi đánh quân phản loạn. Về phần Trần Cảo, sau khi chạy thoát khỏi bến Bồ Đề, liền tập hợp quân lính, quay lại phản kích. Hai bên giao chiến với nhau. Trần Cảo dũng mãnh vô song, xông pha giữa trận tiền như đi vào chốn không người. Phùng Trấn không đánh nổi ba chiêu đã bị Trần Cảo chém chết. Quân triều đình thua to, binh lính rút lui, chạy chối chết.

Quân Trần Cảo lại tiến về phía kinh thành, thanh thế như muốn uống sạch nước sông Hồng. Vua Hồng Thuận lo sợ, nhưng vẫn không muốn dùng Trịnh Duy Sản. Nhà vua triệu tập Nguyễn Hoằng Dụ, sai mang quân đến bến Bồ Đề ở ven sông Hồng để cự địch. Nguyễn Hoằng Dụ chờ đợi mãi mới có cơ hội được vua sử dụng. Anh ta sốt sắng tập hợp kỵ binh của bốn vệ Mã Bế tức tốc sang sông Hồng, lập phòng tuyến đón đánh địch.

Ở trấn Sơn Nam, Đăng Dung liên tiếp nghe được những tin tức động trời. Trước thời khắc sinh tử tồn vong của đất nước, chàng không thể ngồi yên được nữa, liền giao Nguyễn Như Quế và Vũ Hộ tạm nắm quyền Nam Quân Phủ, còn mình cùng với Mạc Đốc, Mạc Quyết thì cưỡi ngựa về kinh thành để trợ giúp quân triều đình.

Đăng Dung phi ngựa liên tục không nghỉ, đến buổi sáng mùng bảy tháng tư thì về đến dinh Bồ Đề. Tiện đường, chàng ghé qua nơi đóng quân của Nguyễn Hoằng Dụ để gặp mặt. Lính canh dẫn chàng vào doanh trại. Khi đó, Nguyễn Hoằng Dụ cùng với con là Nguyễn Kim đang bàn kế chống Trần Cảo ở trong trướng. Hoằng Dụ nhìn thấy Đăng Dung đi đến thì không khỏi ngỡ ngàng, liền mời chàng vào trò chuyện rồi cùng bàn kế đánh giặc.

Đăng Dung nhiệt tình hưởng ứng. Trước khi đến đây, chàng đã suy tính về kế đánh giặc, liền bày hết ra cho Nguyễn Hoằng Dụ. Mọi người đang bàn luận sôi nổi thì đột nhiên lính đưa tin chạy hộc tốc vào trướng, báo một tin động trời:

Trịnh Duy Sản đã giết chết vua Hồng Thuận tại cửa Thái Học.

Cả Đăng Dung lẫn Nguyễn Hoằng Dụ đều nhảy dựng lên. Sự việc quá đường đột khiến cả hai người cùng không tin vào những gì được nghe.

Thì ra Trịnh Duy Sản vốn bản tính cao ngạo, không chịu được việc bị nhà vua làm nhục. Hắn không cam chịu ngồi yên nhìn nhà vua tước dần đi quyền lực của mình nên mới mưu tính chuyện phế lập. Sản sửa soạn thuyền bè, khí giới ở bến Thái Cực, nói phao lên là đi đánh giặc. Đêm ngày mùng sáu, hồi canh hai, hắn đem hơn ba nghìn người ở các vệ Kim Ngô và Hộ Vệ lẻn vào hoàng thành. Lính cấm vệ ở trong hoàng cung đều là tay chân của Sản nên để mặc hắn thỏa sức tung hoành. Bọn phi tần nhìn thấy binh lính trong hoàng thành xao động liền đem tâu với vua. Vua Hồng Thuận nghe tin ấy, ngờ là có giặc đến bèn ngự ra ngoài để xem. Nhà vua đi tắt ra cửa Thái Học gặp Trịnh Duy Sản ở đó. Nhà vua hỏi Trịnh Duy Sản liền hỏi:

- Giặc ở phương nào?

Trịnh Duy Sản không trả lời, quay nhìn chỗ khác cười ầm lên. Nhà vua ngờ ngợ, đoán rằng Duy Sản không có ý tốt, liền quất ngựa chạy về phía Tây. Duy Sản đuổi theo, sai võ sĩ cầm giáo đâm vua ngã ngựa. Hắn đi đến trước mặt nhà vua, trỏ kiếm vào mà nói:

- Nhà ngươi gian dâm quá độ nên thân hình bị méo mó, không còn xứng đáng làm vua. Tốt nhất là nên chết đi để người khác lên thay.

Nhà vua rối rít van xin nhưng Duy Sản không nghe. Hắn cầm kiếm, đâm nhà vua một nhát chết tươi, kết liễu cuộc đời ngắn ngủi của một tên hôn quân vô đạo. Sau khi giết vua, Trịnh Duy Sản để xác vua lên mình ngựa, đem về quán Bắc Sứ, khâm liệm rồi đem thiêu luôn trong đêm.

Vua Hồng Thuận, tên húy là Lê Oanh. Thuở thiếu thời được phong là Giản Tu Công, gặp phải nạn vua quỷ Đoan Khánh giết người trong Hoàng Tộc, được Đăng Dung trợ giúp nên trốn được về phương Nam. Tại đây, Lê Oanh được Nguyễn Văn Lang cùng các tướng phò trợ, cùng nổi quân khởi nghĩa chống lại vua Đoan Khánh. Vua Đoan Khánh chết, Lê Oanh lên ngôi, lấy niên hiệu là Hồng Thuận. Buổi đầu làm vua, Hồng Thuận nghe lời trung thần, chịu khó chăm lo việc nước, mang tiếng là một vua tốt. Nhưng càng về sau, nhà vua nghe lời xiểm nịnh, bạc đãi trung thần, dần dần đi vào con đường tà đạo. Nhà vua dâm dục quá độ nên được gọi là "Vua Lợn". Vì ham thích xây cất mà nhà vua vơ vét hết tiền tài nhân lực trong cả nước để xây lên Cửu Trùng Đài và Điện Trăm Nóc. Người dân kiệt quệ, can qua xảy ra khắp nơi. Cuối cùng, nhà vua chết bởi chính tay gian thần mà mình đã nâng đỡ. Đời sau, vua Hồng Thuận được dâng miếu hiệu là Tương Dực. Sử cũ thường gọi là Tương Dực Đế.

***

Cả Đăng Dung và Hoằng Dụ đều cảm thấy phẫn nộ trước hành động giết vua của Trịnh Duy Sản. Giữa lúc mọi người còn đang hoang mang thì Nguyễn Kim, con trai của Nguyễn Hoằng Dụ tâu rằng:

- Bẩm cha. Trịnh Duy Sản giết vua khiến triều đình như rắn mất đầu. Nếu ta không mau về triều thì e rằng đại cục sẽ rơi vào tay của Trịnh Duy Sản mất. Đến lúc đó sự tình sẽ khó cứu vãn.

Hoằng Dụ gật đầu, rút kiếm lên nói với các chư tướng:

- Ta và Trịnh Duy Sản không đội trời chung, các tướng hãy mau theo ta về kinh thành để tranh đấu một trận với hắn.

Đăng Dung hốt hoảng ngăn lại:

- Khoan đã. Quân của Trần Cảo đang tiến đến đây. Nếu bây giờ anh đi thì còn ai ngăn cản hắn nữa.

Nguyễn Hoằng Dụ mới hất tay Đăng Dung ra nói rằng:

- Trần Cảo là giặc, vậy chẳng lẽ Trịnh Duy Sản không phải là giặc sao? Nếu để hắn nắm được đại cục, liệu hắn có để ta yên không?

Đăng Dung đành chịu, không thuyết phục được, đành để Hoằng Dụ đi. Ngay buổi trưa hôm ấy, Hoằng Dụ đưa quân vượt sông Hồng, sang bên phía kinh thành. Đăng Dung cũng đi theo.

Biền biệt mấy năm mới trở về, Đăng Dung không ngờ rằng mình lại trở về kinh thành trong hoàn cảnh này. Chàng đứng ở trên mũi thuyền ngóng về phía xa, nhìn thấy Cửu Trùng Đài cao chót vót cùng với tầng tầng lớp lớp mái ngói của Điện Trăm Nóc uốn lượn trên nền trời mà cảm thấy choáng váng, tưởng như mình như một con kiến đang bò đến trước cửa thiên cung. Chàng đã nghe người ta đồn đoán nhiều, nhưng phải tận mắt nhìn, mới cảm nhận hết sự khổng lồ và hùng tráng của hai đại công trình này. Vũ Như Tô nói không ngoa. Hắn thực sự đã làm ra thứ có thể khiến các vị tiền nhân trong sử sách phải hổ thẹn và hậu thế sau này phải trầm trồ thán phục. Chỉ tiếc là đã có quá nhiều máu và nước mắt đã rơi xuống. Những lầu các sơn son thếp vàng kia bề ngoài tuy đẹp đẽ nhưng bên trong chứa đựng nỗi đau khổ của hàng vạn người. Đến mức, Đăng Dung như cảm thấy hàng vạn tiếng gào thét đang vọng về. Chàng cứ bần thần đứng trên mũi thuyền. Tiếng thở dài bị gió cuốn đi buồn bã.

Đoàn quân của Nguyễn Hoằng Dụ vượt qua sông, tiến lên bờ Tây Sông Hồng. Ngay khi mọi người đang chỉnh đốn hàng ngũ thì lại có tin tức từ hoàng cung đưa tới. Lính truyền tin kể rằng sau khi vua Hồng Thuận bị giết, anh em Trịnh Duy Sản và Trịnh Duy Đại bất ngờ nảy sinh xung đột lớn. Trịnh Duy Sản muốn lập Lê Y, năm nay mười một tuổi, là con trưởng của Cẩm Giàng Vương Lê Sùng lên ngôi (Lê Sùng là anh trai trưởng của vua Hồng Thuận, Lê Y gọi vua Hồng Thuận là chú ruột). Trong khi đó, Trịnh Duy Đại lại muốn lập Lê Quang Trị năm nay mới tám tuổi, là con của Mục Ý Vương Lê Doanh lên ngôi (Lê Doanh là anh trai thứ của vua Hồng Thuận, Lê Quang Trị cũng gọi vua Hồng Thuận là chú ruột). Hai anh em bọn họ cùng muốn tranh đoạt quyền lực nên tranh cãi nhau gay gắt. Cuối cùng, không ai chịu nghe lời ai, mỗi người bọn họ tự quyết định việc lập vua mới. Tại điện Kính Thiên, Trịnh Duy Sản cùng phe cánh của mình lập Lê Y lên ngôi. Trong khi đó, tại một góc khác của hoàng thành, Trịnh Duy Đại tôn Lê Quang Trị lên làm vua. Triều đình rối loạn, một nước có đến hai vua, quần thần đấu đá lẫn nhau, không ai mảy may để ý đến việc đại quân của Trần Cảo áp sát đến gần.

Nguyễn Hoằng Dụ nghe quân lính thuật lại sự tình xong thì máu nóng dồn lên mặt. Anh ta lấy kiếm, chém xuống mặt đất mà than rằng:

- Ta về muộn mất rồi.

Hoằng Dụ đang phẫn uất trong người, nhân thấy bóng Cửu Trùng Đài ở phía xa, liền trỏ kiếm về phía đó ra lệnh rằng:

- Triều đình thành ra thế này đều vì nhà vua ham mê hưởng lạc. Nay ta muốn đốt Cửu Trùng Đài và Điện Trăm Nóc để sau này không còn ai sa đọa vì nó nữa.

Hầu hết các quân sĩ xung quanh đều chịu khổ vì việc xây cất cung điện. Sự phẫn uất dồn nén trong trái tim của họ bấy lâu nay. Lời nói của Nguyễn Hoằng Dụ là cây kim châm ngòi khiến nỗi uất ức ấy bùng nổ. Quân sĩ đồng loạt hô lên hưởng ứng lời nói của Nguyễn Hoằng Dụ. Họ tuốt gươm giáo giương lên sáng quắc rồi tràn về phía Cửu Trùng Đài và Điện Trăm Nóc. Vừa đi, họ vừa hô hoán chửi bới. Những người dân kinh thành ở hai bên đường biết quân sĩ đi đốt cung điện cũng đòi đi theo. Số lượng người bám theo chẳng mấy chốc đã đông gấp hai, gấp ba lần số quân lính.