Nguyễn Đình Tú thuộc họ Nguyễn, trước đây từng là một tùy tướng của đại thần Nguyễn Văn Lang. Sau khi phò giúp vua Hồng Thuận lên ngôi, y được bổ làm quan ở mạn dưới trấn Sơn Nam. Lúc Đăng Dung còn làm tả đô đốc ở Nam Quân Phủ, đôi bên vẫn thường hay qua lại. Khi vua Quang Thiệu ban chiếu cần vương, Nguyễn Đình Tú gia nhập đầu tiên. Quân của y có khoảng năm vạn người, chiếm giữ các xã Bộc Độ, Ninh Giang, Nghĩa Lễ là nơi hiểm yếu. Đăng Dung phải cử Vũ Hộ và Nguyễn Như Quế chặn đánh. Do quân số bên mình ít ỏi nên chàng dặn các tướng phải phòng thủ bằng mọi giá, không cho quân địch tiến lên. Vũ Hộ và Nguyễn Như Quế dùng đất, đắp thành một dải thành lũy dài để ngăn quân địch. Hai bên dền dứ với nhau hơn một tháng trời.

Khi hành quân đến nơi, Đăng Dung không vào thành hội quân với Vũ Hộ và Nguyễn Như Quế mà dừng chân cách thành của họ chừng mười dặm. Chàng để quân lính nghỉ ngơi, còn mình thì cải trang thành một người lính đưa tin bình thường để đi đến gặp hai vị tướng. Khi nhìn thấy Đăng Dung, cả Vũ Hộ và Nguyễn Như Quế đều hết sức ngạc nhiên. Vũ Hộ hỏi:

- Sao anh lại ở đây? Chẳng phải anh đang đánh nhau với bọn Hà Phi Chuẩn ở Kinh Bắc hay sao?

Đăng Dung nghe Vũ Hộ hỏi thế thì hài lòng lắm. Chứng tỏ tin tức thắng trận của chàng chưa truyền được đến đây. Chàng đáp lại Vũ Hộ:

- Anh vừa mới hạ được bọn chúng vào đêm hôm kia, sau đó tức tốc đến đây luôn.

Vũ Hộ nghe xong cũng phải chấn kinh, không khỏi kinh ngạc về tốc độ hành quân của Đăng Dung. Sau đó, ba người cùng đi thị sát chiến trường. Đăng Dung vẫn cải trang như cũ, các tướng sĩ trong thành không ai biết là chàng đã đến cả.

Sau khi xem xét một hồi, Đăng Dung mới bàn với Vũ Hộ và Nguyễn Như Quế:

- Hiện nay, quân địch vẫn chưa biết là đại quân của ta kéo đến ở phía sau lưng. Nguyễn Đình Tú vẫn nghĩ quân số của chúng ta chỉ bằng một nửa của hắn. Ta phải nhân cơ hội chúng không phòng bị mà đánh một trận chắc thắng. Đêm nay, hai em hãy đến thành của bọn chúng khiêu chiến, rồi giả vờ thua. Nguyễn Đình Tú tính cách nóng nảy, sẽ truy đuổi theo. Còn anh sẽ dẫn đại quân đi vòng, bất ngờ đánh vào bên sườn của chúng. Chắc chắn một trận sẽ thành công.

Vũ Hộ và Nguyễn Như Quế đều vâng theo. Canh hai đêm đó, lần đầu tiên, họ dẫn binh ra khỏi thành lũy. Hai tướng bất ngờ tấn công trại địch. Lúc đầu, Nguyễn Đình Tú bị bất ngờ. Nhưng quân số của hắn rất đông, chỉ sau một hồi giao tranh, đã phản kích lại được. Vũ Hộ và Nguyễn Như Quế không có đủ lực lượng để duy trì việc tấn công, đành phải rút lui. Nguyễn Đình Tú không đành lòng nhìn kẻ địch chạy mất nên xua quân ra ngoài cổng thành đuổi theo hai người họ.

Vũ Hộ và Nguyễn Như Quế nhử Nguyễn Đình Tú chạy ra xa khỏi thành của hắn thì mới dừng lại để đánh. Nguyễn Đình Tú thấy hai tướng không chạy nữa mới cười ha hả quát:

- Mấy con rùa rút đầu kia, các ngươi chán sống rồi à.

Vũ Hộ chỉ tay:

- Kẻ chán sống mới là ngươi.

Ngay lúc đấy, tiếng chiêng trống tiếng chiêng từ bốn phía bỗng nổi lên ầm ầm. Quân của Đăng Dung mật phục từ trước trồi lên, vây lấy Nguyễn Đình Tú. Đăng Dung vác thanh Định Nam Đao thủng thỉnh đi đến trước mặt hắn, nói:

- Đình Tú. Ta và ngươi trước kia hay cùng nhau thưởng trà, không ngờ cuối cùng lại phải đánh nhau như thế này.

Bị hãm vào tuyệt cảnh, Nguyễn Đình Tú nổi gân xanh đầy mặt. Hắn gầm lên:

- Con bà mày. Đừng có kể lể chuyện cũ. Đánh thì cứ đánh đi. Nói nhiều.

Sau đó, hắn thúc ngựa, cầm thương dài lao về phía Đăng Dung. Đình Tú dùng thương rất giỏi. Thương của hắn dài gấp đôi loại thương bình thường. Hắn không dám tiện cận Đăng mà đứng từ xa đâm thương tới. Mũi thương loang loáng như một con rắn trắng, cứ nhằm chỗ yếu hiểm của Đăng Dung mà thọc tới. Đăng Dung vất vả chống đỡ. Thanh Định Nam Đao nặng hơn nên không theo kịp tốc độ di chuyển của thương. Mấy lần chàng phải lùi ra phía sau.

Đánh nhau được một lúc, Đăng Dung mới tính rằng: "Nếu mình cứ cầm đao, ắt sẽ không thể nhanh bằng hắn. Với đà này, chẳng mấy chốc mà bị dính đòn. Chi bằng, tạm thời không dùng đao nữa." Nghĩ là làm, Đăng Dung cắm Định Nam Đao xuống đất rồi rút thanh kiếm dắt bên người ra. Đoản kiếm rất nhẹ nên chàng bắt kịp được tốc độ của Đình Tú. Đến lúc này, thanh thương dài của hắn lại lộ ra bất lợi. Sau một đòn đâm bị trượt, Đình Tú không kịp thu thương về, liền bị Đăng Dung dùng tay không bắt được. Chàng vận sức bẻ gãy đôi thanh thương. Đình Tú thấy binh khí bị hủy, lập tức quay đầu trốn chạy. Đăng Dung nào để hắn như ý. Chàng rút Định Nam Đao khỏi mặt đất rồi ném về phía giặc. Thanh đao phi vun vút, cắm vào sau lưng của Đình Tú.

Sau khi hạ được tướng giặc, Đăng Dung mới thét lớn với ba quân:

- Nguyễn Đình Tú đã thất trận. Các binh sĩ nếu đầu hàng thì sẽ được tha.

Tiếng của Đăng Dung vang vang khắp chiến trường. Quân giặc khiếp vía. Chủ tướng thất trận khiến bọn họ mất hết sĩ khí, không còn ham đánh đấm nữa, đều đồng loạt quỳ xuống xin hàng.

Việc bình định được Nguyễn Đình Tú khiến cho hai mặt Bắc, Nam của Đăng Dung trở nên thông thoáng. Chàng cho quân nghỉ ngơi ba ngày sau trận chiến để hồi phục thể lực rồi lại tiếp tục di chuyển về phía tây, tiến đánh quân của Giang Văn Dụ.

***

Định Xuyên Hầu Giang Văn Dụ thuộc phe Cần Vương. Cha ông của y đã làm quan qua mấy đời vua Lê. Y nhờ tập ấm mà leo đến chức Định Xuyên Hầu. Y khởi binh trên một địa bàn rộng lớn ở phía Nam thành Đông Kinh, trải dài trên các huyện Thanh Oai, Sơn Minh, Hoài An, Chương Đức, Thanh Đàm, Thượng Phúc, Phú Nguyên. Đăng Dung phải phân phó ba tướng Kiều Văn Côn, Mạc Đốc, Mạc Quyết chặn đánh hắn.

Thế lực của Giang Văn Dụ rất mạnh. Quân của hắn lên đến bảy vạn. Trong một lần lăn xả ngăn cản thế tiến của Giang Văn Dụ, Mạc Đốc đã phải thiệt mạng. Kiều Văn Côn và Mạc Quyết ở lại cầm cự. Nhưng quân lực hai người quá mỏng, liên tiếp bị Giang Văn Dụ giáng cho những đòn khốn đốn, phải lùi lại liên tục. Khi Đăng Dung dẫn đại quân đến yểm trợ, Kiều Văn Côn và Mạc Quyết chỉ còn lại chút hơi tàn gắng gượng. Hai tướng thấy cứu binh thì mừng đến phát khóc. Kiều Văn Côn quỳ xuống trước chàng, nói:

- Bọn tôi bất tài, để mất đất, mất quân, thực hổ thẹn không dám nhìn mặt chúa công.

Đăng Dung cúi xuống đỡ Kiều Văn Côn dậy. Chàng trấn an ông ta rằng:

- Hoàn cảnh ngặt nghèo. Ai cũng đều khó khăn cả. Nếu như Quang Thiệu không theo Trịnh Tuy vào Thanh Hóa thì ta đây cũng bị bọn chúng bức chết rồi.

Sau đó Đăng Dung sai Kiều Văn Côn tụ họp quân lính ra quảng trường ở trước cửa doanh trại. Chàng đi chào hỏi mọi người. Trải qua mấy tháng vừa phải cầm cự, vừa phải rút lui, những người lính đều tiều tụy hốc hác. Nhìn thấy tình cảnh họ như vậy, chàng bỗng nảy sinh lòng thương cảm. Những người lính này đều theo chàng từ hồi chàng còn ở trấn Sơn Nam. Đăng Dung cúi mình thật thấp, vái họ ba cái thật dài. Những người lính thấy sự lạ, mới ồ lên hỏi:

- Sao tướng quân lại làm như thế?

Đăng Dung nghẹn ngào nói rằng:

- Thời gian qua, tôi bị chư hầu của Quang Thiệu vây ở ba phía, không thể động cựa được. Nhiều lúc, tôi tưởng mình sắp bị đánh bại đến nơi. Vậy mà các anh em vẫn thủy chung son sắc bên cạnh tôi vượt qua lúc khó khăn. Mạc Đăng Dung xưa nay không sợ quỷ thần, không kính vua chúa, chỉ trọng tình người. Tôi vái mọi người ba vái là để cảm ơn tấm chân tình của mọi người.

Quân lính xung quanh rộn tiếng xì xào. Mọi người đều có ý nghĩ riêng của mình nhưng không dám nói to. Bỗng có một cậu thanh niên mặt non choẹt, cất cái giọng khàn khàn vang khắp quảng trường:

- Nhà cháu ở trấn Sơn Nam. Ngày xưa, khi cháu còn bé, suýt bị chết đói. May nhờ có đại nhân cho bố mẹ cháu vay thóc gieo mạ, cháu mới sống được đến hôm nay. Họ nhà cháu mấy đời là dân đen. Ai cho dân ăn no thì dân theo người ấy. Vì vậy, bố cháu bảo cháu tòng quân cho đại nhân, đến khi nào đại nhân đuổi về mới thôi.

Lời lẽ chân chất của cậu thanh niên khiến ba quân cười lớn. Sự bạo dạn của cậu bé khiến đám đông quân lính sôi nổi hẳn lên. Một người có khuôn mặt sạm đen, giọng nói tang thương, kể lể:

- Vợ con tôi đều bị chết cả dưới thời vua quỷ, vua lợn. Tôi căm thù bọn vua quan tham lam bất nghĩa. Cả triều đình bây giờ chỉ còn ngài là đáng bậc tử tế nên tôi đi theo ngài. Ngài chẳng cần vái anh em chúng tôi làm gì, để dành sức ấy mà đánh giặc.

Có một vị bách hộ to gan còn hô lớn:

- Quang Thiệu đế là kẻ ngu si bất nghĩa, để hắn làm vua thì chúng ta sẽ gặp kết cục chẳng khác gì vua quỷ, vua lợn. Anh em chúng tôi theo ngài chính là muốn ngài làm chủ triều đình, để không còn ai phải chịu khổ nữa.

Mọi người đều nhất tề hưởng ứng. Hóa ra quân lính đi theo Đăng Dung phần nhiều là những người đã chán ghét nhà Lê, không muốn sống cuộc sống như cũ nữa, nên mới gửi gắm niềm tin vào chỗ chàng. Đăng Dung nhận lấy hết tâm tình ấy, bật lên thành lời hứa:

- Mọi người ráng theo tôi mấy ngày nữa để đánh tan giặc giã. Đến khi nào thiên hạ thái bình rồi, tôi hứa sẽ chăm lo đời sống cho mọi người. Ai cũng đều có thóc, có gạo, không phải sợ quan tham vơ vét, không phải sợ mất mùa nữa.