n  Chương 6 

PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP KINH TẾ

1. GIỚI THIỆU

1.1. Khái niệm:Là mâu thuẫn giữa các Cthể KD về quyền, nghĩa vụ trong quan hệ KD (KT) và có Ycầu Gquyết.

   Không nhất thiết Ycầu CQ có Tquyền.

   Tchấp Ktế rộng hơn Tchấp TM.

1.2. Các Hthức giải quyết

1.2.1 Không qua CQ tài phán

a. Thương lượng (tự TL)

    Các bên trực tiếp Gquyết: Đơn giản, hiệu quả. Do còn niềm tin, giá trị Tchấp không lớn, chưa gây tổn thương nặng về KT, tâm lý, tình cảm...

b. Hoà giải (trung gian HG)

   Các bên chọn người thứ 3 tham gia Gquyết. Người thứ 3 có uy tín -> niềm tin đối với các bên. Uy tín do trình độ pháp lý, kinh nghiệm... Quy trình Gquyết thông thường qua các bước:

Chuẩn bị hoà giải:Gặp gỡ/trao đổi Ttin, chọn Tgian, Đđiểm, chọn người trung gian (có thể nhờ CQ chuyên nghiệp Gthiệu).

Họp hoà giải:Phiên họp có các bên tham gia.

   Người hoà giải nêu Bchất, quy ước; chương trình, phương thức làm việc...

   Các bên trình bày/nghe.

   Người hoà giải phân tích, thuyết phục, tham vấn Pthức Gquyết…

Ra VB:Các bên Tnguyện chọn Pthức Gquyết không trái PL, đạođức. Lập biên bản, có chữ ký. Tnguyện T.hiện.

c. Guyết qua CQ tài phán

 Ä1960: Lập Trọng tài Kinh tế Nhà nước. Nền KT tập trung ít Tchấp nên TTKTNN chủ yếu Qlý HđồngKT.

 Ä 1986: VN chuyển sang KT Ttrường, có Ctranh, Tchấp KT nhiều, phức tạp nên TTKTNN không còn phù hợp.

 Ä 1993: 1 CQNN, 1 CQ phi NN (phi CP) GQTCKT là: Toà án ND (có Toà Kinh tế thuộc TANNTC và TAND cấp tỉnh) VÀ TTKT lập bên cạnh Phòng Công nghiệp VN.

 Ä 2003: TTKT đổi tên -> TTTM.

2. THỦ TỤC TRỌNG TÀI

2.1. Khởi kiện

 Trong 2 năm, kể từ Tđiểm xảy ra tranh chấp.

 Hồ sơ gồm:

 + Đơn.           

 + Tthuận Ttài (trong Hđồng/VB độc lập).

 + Tài liệu, chứng cứ.

 Gửi TTTT hoặc bên kia (phù hợp với Tchất TT).

n  2.2. Thành lập HĐ trọng tài (khác TTâm TT)

Ä a. Cách 1 – HĐTT do TTTT Tlập (khi Hsơđược gửi tới TTTT)

* HĐTT 1 TTV

   Các bên Tthuận chọn. Không Tnhất -> 1 bên Ycầu Ctịch TTTT chỉ định TTV. TTV Hđộng như HĐTT.

* HĐTT 2 TTV

 + 1 TTV do nguyên đơn chọn, thông báo tới TTTT. TTTT gửi bị đơn: Đơn; tên TTV nguyên đơn chọn; Dsách TTV.

 + 1 TTV do bị đơn chọn trong Dsách TTV. Không chọn được -> Ctịch TTTT chỉ định.

 + 2 TTV đãđược chọn Tnhất chọn TTV thứ 3 (là Chủ tịch HĐTT). Không Tnhất được, 1/các bên Ycầu -> Ctịch TTTT chỉ định.

  Các TTV thuộc 1 TTTT (có tên tranh Dsách).

Ä b. Cách 2 – HĐTT do các bên lập (khi Hsơđược gửi tới bị đơn)

 Ø Gồm HĐTT 1 TTV, HĐTT 3 TTV. Các bên, các TTV được chọn trước chọn TTV.

 Ø Không chọn được thì Thẩm phán Toà Ktế cấp tỉnh chỉ định. (TA thay vị trí TTTT so với cách 1).

 Ø TTV thuộc các TTTT khác nhau. Thẩm phán có thể tham khảo ý kiến TTTT, Hội Luật gia, Hhội ngành nghề...

 Ø Trường hợp Tchấp KT có yếu tố NN thì theo Ycầu của 1/các bên, Tphán căn cứ PL về TT nước đó chỉ định TTV Nngoài. Các bên được Ycầu TA Nngoài chỉ định TTV.

2.3. Hoạt động giải quyết

a. Xác minh sự việc , thu thập chứng cứ

        Nghĩa vụ cung cấp chứng cứ thuộc các bên. HĐTT có thể tự thu thập chứng cứ; mời giám định, gặp các bên nghe trình bày, gặp người thứ 3 để xác minh; AD Bpháp khẩn cấp.

b. Hoà giải

        Các bên tự Hgiải hoặc Ycầu HĐTT Hgiải. Các bên Tnhất Đđiểm tại VN hoặc Nngoài (Tchấp có Ytố NN), cùng có mặt. Các bên Tnguyện Tnhất Pthức Gquyết, lập Bbản. Hòa giải không thành thì Gquyết tiếp.

c. Họp giải quyết

       Ctịch HĐTT Qđịnh. Tchức 1/nhiều phiên. Các bên có thể có mặt/ủy quyền/vắng mặt; mời nhân chứng, luật sư. HĐTT Qđịnh Pthức GQTchấp theo PL.

d. Qđịnh trọng tài

       Công bố ngay hoặc chậm nhất 60 ngày.

2.4.Thi hành QĐTT

   Các bên Tnguyện thi hành. Nếu không, trong 30 ngày sau đó, 1/các bên yêu cầu CQ thi hành án cấp tỉnh thi hành (từ 2003 trở lại đây).

3. THỦ TỤC TÒA ÁN

3.1. Khởi kiện

Thời hạn 2 năm. Hồ sơ gồm:

+ Đơn khởi kiện.

+ Tài liệu, chứng cứ.

   Ä Gửi TAND cấp huyện với vụ việc đơn giản là Tchấp giữa CN, TC có ĐKKD về MBHH; Cung ứng DV; Thuê, cho thuê; XD; Tư vấn... mà không có Ytố Nngoài.

    Ä T.hợp còn lại gửi tới Tòa KT thuộc TAND cấp tỉnh. Tchấp có Ytố NN luôn Tòa KT thuộc TAND tỉnh.

-> Có Tthuận trọng tài -> Ttài GQ.

-> Không có Tthuận TT -> TA Gquyết. Không có/cần Tthuận TA.

3.2. Chuẩn bị Gquyết (xét xử)

Trong 2 tháng/3 tháng.

a.Thu thập chứng cứ

   Ä Các bên cung cấp theo Ycầu của TA; TA thu thập khi cần.

   Ä Nếu các bên không thể thu thập và Ycầu thì Tphán có thể lấy lời khai của họ, người làm chứng, giám định, xem xét, thẩm định tại chỗ, uỷ thác thu thập chứng cứ…

b. Hòa giải

   Ä Các bên có mặt. Tnguyện Tnhất phương án Gquyết. Tnhất được thì lập Bbản. Không thì Gquyết tiếp.

n  3.3. Giải quyết

a. Phiên sơ thẩm

 Ä HĐXX 3 TV (1 TP, 2 HTND) hoặc 5 TV (2 TP, 3HTND).

 Ä Mọi đối tượng Tgia.

 Ä Phiên toà XX trực tiếp, bằng lời nói, liên tục từ khai mạc, xét hỏi và tranh luận, nghị án và tuyên án. Kết thúc TA ra Bản án, Qđịnh, tuyên công khai.

b. Phiên phúc thẩm

  Ä Trong 15 ngày có kháng cáo (đương sự, người Đ.diện); kháng nghị (CQ có thẩm quyền) -> TA cấp trên trực tiếp Gquyết (XX) phần bị kháng (không bị kháng, không xem xét) -> Giữ nguyên; sửa; hủy đểđình chỉ/Gquyết, XX lại.

3.3. Giải quyết

c. Phiên giám đốc thẩm, tái thẩm

* Giám đốc thẩm: BA, QĐĐã có hiệu lực nhưng phát hiện có VPPL nghiêm trọng trong 3 năm.

* Tái thẩm: Trong1 năm – phát hiện tình tiết mới.

Do Người có Tquyền kháng nghị. Bộ phận đặc biệt (UB Tphán; Hđồng Tphán; Tòa KT thuộc TANDTC) Gquyết, XX.

3.4. Thi hành

 Ä Các bên Tnguyện thi hành. Không thì trong 3 năm từ khi BA, Qđịnh có hiệu lực, bên có quyền được Ycầu thi hành bởi CQ thi hành án cùng cấp với TA ra BA,QĐ đó.

Chương 7

PHÁP LUẬT VỀ PHÁ SẢN

1. GIỚI THIỆU

1.1. Khái niệm: DN, HTX (TCKT) lâm vào tình trạng phá sản: Không có khả năng Ttoán khoản nợ đến hạn khi chủ nợ Ycầu.

 Ä Khoản nợ: số nợ (món nợ) nhất định.

 Ä Đến hạn: Tđiểm trả nợ.

 Ä Có yêu cầu Ttoán (trả nợ) của CN.

 ð Tiêu chí Xđịnh PS: TTCKT KD thua lỗ nên không Ttoán được khoản nợ đến hạn (không phải cạn kiệt TS mà là tình Ttrạng Tchính xấu; Không có mức nợ cụ thể, xong không có cách trả nợ/không là tình trạng nhất thời) -> tiến hành thủ tục và có phán quyết TA.

1.2. Đặc điểm

* Là thủ tục khôi phục TCKT đặc biệt

 Ä Không “phá” mà “dựng lại”. Đặc biệt ở chỗ: Không tự phục hồi, có sự tham gia, giám sát của TC, CN ngoài TCKT; KH khội phục do con nợ XD, chủ nợ thông qua -> diễn ra theo Tthuận giữa con nợ và chủ nợ.

* Là thủ tục đòi nợ đặc biệt

 Ä Chủ nợ đòi nợ. Đặc biệt là thủ tục đòi nợ tập thể, không đơn lẻ -> Ttoán theo Ntắc công bằng, hợp lý nhưng có thứ tự ưu tiên, sau khi có Qđịnh, có sự giám sát của CQ có thẩm quyền; Ttoán theo Tnhiệm của TCKT.

1.3. Phân biệt Giải thể - Phá sản:

 - Lý do: Gthể - Nhiều; Phá sản – ít

 - Cơ quan, thủ tục tiến hành: Giải thể - Hành chính;          Phá sản – Tư pháp.

 - Hậu quả: Giải thể - TCKT luôn không tồn tại; Phá sản – TCKT có thể tồn tại do: được mua, được cứu bởi chủ nợ, Cphủ…

 - Thái độ của NN đối với người điều hành: Của TCKT Giải thể - Bình thường; Của TCKT PS – nghiêm khắc (cấm 1 – 3 năm). Vì “tiền tài” cho thấy năng lực yếu -> học hỏi, rèn luyện thêm.

2. THỦ TỤC

2.1. Nộp đơn Ycầu và mở thủ tục

a. Yêu cầu

* Người Ycầu 

+ Chủ nợ: TC, CN cho TCKT nợ mà không có/1 phần bảo đảm.

+ Chủ sở hữu: TC, CN sở hữu toàn bộ vốn.

+ Thành viên: TC, CN góp vốn (sức). Cty CP là cổ đông có Đkiện theo Đlệ/Nquyết ĐHĐCĐ/LDN.

+ Người Lđộng: Người làm thuê; chủ nợ lương.

+ TCKT: TCKT lâm vào TTPS trong 3 tháng Ycầu thông qua người Đdiện.

 CQ có Tquyền phát hiện -> Tbáo để các đối tượng trên Ycầu.

* Hồ sơ:          + Đơn

                                    + Báo cáo tình hình hoạt động

                                    + Báo cáo các Bpháp đã áp dụng

                                    + Bảng kê Tsản

                                    + Dsách chủ nợ

 Ä  Đã từng Adụng các Bpháp: Vay, bán HH tồn đọng, đòi nợ, gia hạn…

 Ä   Chủ yếu cho biết tình hình TC.

 Ä  Chủ nợ, người Lđộng chỉ Ycầu = Đơn.

b. Mở thủ tục

   Ä Trong 30 ngày (từ khi nhận Hsơ), TA cùng cấp CQ ĐKKD cho TCKT (TAND cấp huyện/Tòa KT thuộc TAND cấp tỉnh) Qđịnh Mở Ttục. Qđịnhđược gửi các CQ liên quan, được Ckhai tại Tsở TA, Tsở TCKT, đăng báo.

c. Quản lý TCKT: Tphán Thiện bằng:

 - Cử người QL, điều hành Hđộng KD DN.

 - Hạn chế Gdịch Ktế:

 + 1 số Gdịch có sự đồng ý: cầm cố, thế chấp, chuyển nhượng, bán, tặng cho, cho thuê TS; bán, chuyển đổi Cphần...

 + 1 số Gdịch bị cấm: cất giấu, tẩu tán TS; Ttoán nợ không có bảo đảm; từ bỏ/giảm quyền đòi nợ...

 + 1 số Gdịch trước <=3 tháng có thể tuyên vô hiệu: tặng cho TS; Ttoán > nghĩa vụ; Ttoán nợ chưa  đến hạn; Mđích tẩu tán tài sản... Tránh làm thiệt hại tài sản

 - Lập Tổ Quản lý, thanh lý Tsản gồm Đại diện CQ thi hành án, TA, chủ nợ, TCKT…

Chức năng: Qlý TS (thu hồi, giám sát, kiểm tra…); Qlý sổ sách Ktoán, con dấu; Lập Bcáo Tchính, Dsách Cnợ; Thanh lý TS (lập, đề nghị, T.hiện phương án)…

2.2. Phục hồi Hđộng SX – KD

a. Hội nghị chủ nợ: Tphán triệu tập.

  Ä  >1/2 số chủ nợ nắm giữ >= 2/3 số nợ có mặt là hợp lý.

  Ä Hội nghị nghe/thảo luận Bcáo tình hình Hđộng của   TCKT; Phương án, Giải pháp Tchức lại Hđộng của TCKT; đề nghị cử người QL, điều hành TCKT…

  Ä Thông qua, Qđịnh với >1/2 số chủ nợ nắm giữ >= 2/3 số nợ đồng ý.

b. Phục hổi Hđộng TCKT

  HNCN thông qua Gpháp Tchức lại (có K.hoạch Ttoán nợ);

 -> Tphán Qđịnh áp dụng thủ tục;

 -> TCKT/người quan tâm XD phương án phục hồi có biện pháp, Đkiện, Thạn, K.hoạch Ttoán... 

 -> Tphán triệu tập; 

 -> HNCN thông qua phương án phục hồi;

 -> Tpháp Qđịnh công nhận, Ckhai trên báo;

 -> T.hiện phương án phục hồi TCKT <= 3 năm.

3. Thanh lý Tsản

* Trường hợp

  + TCKT thua lỗ -> không Ttoán được nợ đến hạn khi CN Ycầu dù NN áp dụng Bpháp cần.

  + HNCN không thành: Không đủ người/vốn; không có Đdiện của TCKT…

  + Hội nghị chủ nợ thông qua: PA phục hồi không có/ không được thông qua/không được Thiện đúng, Hquả.

* Ưu tiên phân chia Tsản

  + Phí phá sản

  + Nợ người Lđộng (nếu không Ycầu mở Ttục TBPS).

  + Chủ nợ không có/1 phần bảo đảm.

PA do Tổ QL, thanh lý TS XD -> Tphán Qđịnh.

2.4. Tuyên bố phá sản

   Thẩm phán Qđịnh, gửi CQ liên quan, công khai trên báo TW, địa phương 3 số liên tiếp.