Nửa tháng trôi qua, Viện Minh Đạo chìm trong sự tĩnh lặng của những ngày cuối thu. Tấm bảng "Giữ tâm giữa trăng" trước cửa phòng Minh Tâm đã trở nên quen thuộc, như một phần của cảnh vật. Cậu bé dường như đã trưởng thành hơn sau đêm bị thầy phạt. 

Mỗi sớm, cậu đều dậy trước khi chuông đồng vang, tự mình chép lại "Giới Tâm Luận" ba lần, nét chữ vững vàng, không còn một nét run rẩy nào. Buổi trưa, cậu không còn chạy nhảy ngoài sân mà ngồi im bên hồ, xem cá bơi lội hoặc đọc thêm sách y dược. 

Tĩnh Viễn nhìn từ xa, trong lòng thầm gật gù, nhưng đôi mắt sâu thẳm của ông vẫn không giấu được nét lo âu. Ông biết, sự trưởng thành của một đứa trẻ không phải là đường thẳng. Minh Tâm đang học cách đứng vững, nhưng cậu chưa học cách đi khi có cạm bẫy dưới chân.

Buổi học hôm ấy là về "Lễ nghi triều đình", một môn học khô khan và phức tạp do một vị lão giáo quan uyên bác nhưng có phần cứng nhắc phụ trách. Giọng ông đều đều như tiếng chuông chùa, đọc từng điều khoản về cách quỳ lạy, cách tiến lùi, cách xưng hô trong các dịp tế lễ. Các học sinh khác cố gắng gật đầu cho qua, nhưng Minh Tâm thì không. 

Cậu cảm thấy những quy tắc này vô cùng rườm rà, xa rời thực tại, trí tuệ của cậu bắt đầu hoạt động. Cậu nhớ lại một loại thảo dược trong sách, tên là "Hành Hương", khi đốt lên sẽ tỏa ra mùi thơm nhẹ nhàng, có tác dụng an thần, giúp người người ngửi thấy thư thái, dễ ngủ. Một ý nghĩ nảy ra trong đầu cậu, vừa tinh quái vừa tự tin.

"Nếu buổi học quá tẻ nhạt, tại sao không làm cho nó 'thư thái' hơn một chút?"

Nghĩ là làm, trong giờ giải lao, cậu lén lút ra vườn thuốc, tìm đúng loại "Hành Hương", tán nhỏ, trộn với một chút keo gỗ, vo thành một nén hương nhỏ, rồi giấu cẩn thận trong tay áo. Buổi học chiều bắt đầu, vị lão giáo quan lại bắt đầu bài giảng của mình. Khi không ai để ý, Minh Tâm khẽ châm nén hương vào một góc khuất gần cửa sổ, nơi gió có thể thổi mùi hương vào khắp lớp học.

Ban đầu, không có gì xảy ra. Nhưng dần dần, một mùi hương ngọt ngào, thoang thoảng lan tỏa. Mùi hương ấy không nồng, không gắt, lại có sức mạnh lạ kỳ. Một học sinh bắt đầu ngáp. Rồi một người nữa gục đầu xuống bàn. Vị lão giáo quan đang giảng bài, giọng cũng chậm lại, mắt lim dim. Chỉ trong vòng một nén nhang, cả lớp học, kể cả người thầy, đều đã ngủ gật, đầu gục xuống, chỉ còn tiếng thở đều đều. Không khí tĩnh lặng một cách kỳ lạ.

Chỉ có Minh Tâm là tỉnh táo. Cậu đã chuẩn bị sẵn một viên thuốc giải bằng thảo dược, nên không bị ảnh hưởng. Nhìn thành quả của mình, cậu không khỏi đắc ý. Cậu lén lút bước ra khỏi lớp, cảm thấy mình như một nhà thuật sĩ tài ba. Nhưng cậu không biết, Tĩnh Viễn, từ phòng làm việc của mình, đã ngửi thấy mùi hương quen thuộc này. Ông khẽ nhíu mày, bước ra ngoài, đi thẳng đến lớp học. Cảnh tượng trước mắt khiến ông không khỏi thở dài. Ông không đánh thức ai, chỉ lặng lẽ dập tắt nén hương còn sót lại, rồi đứng ở cửa, chờ.

Khi hiệu ứng của thuốc dần qua, mọi người bắt đầu tỉnh dậy, ngơ ngác không biết chuyện gì vừa xảy ra. Vị lão giáo quan xoa xoa mắt, ngạc nhiên tại sao mình lại ngủ thiếp đi. Mọi ánh mắt đổ dồn về phía Minh Tâm, đứa bé duy nhất còn tỉnh táo và đang đứng gần cửa sổ với vẻ mặt ngây thơ. Cậu biết, mình đã lộ tẩy.

Tối đó, Minh Tâm được triệu tập đến phòng của Tĩnh Viễn. Căn phòng tối đèn, chỉ có ánh trăng lạnh lẽo chiếu qua khung cửa. Tĩnh Viễn ngồi im trên ghế, tay không còn cầm chiếc roi tre mỏng manh, mà là một cây roi trúc dài hơn, dày hơn, bóng tối làm nó trông đáng sợ hơn. Ông không nói một lời, không khí nặng nề đến nghẹt thở.

"Thầy..."

Minh Tâm cúi đầu, giọng run run.

"Ngươi giải thích đi."

Minh Tâm lí nhí kể lại mọi chuyện, cố gắng biện minh:

"Buổi học quá nhàm chán, con chỉ muốn... làm cho mọi người thư giãn thôi."

"Thư giãn?" Tĩnh Viễn đứng dậy, bước lại gần. "Ngươi gọi sự xúc phạm đến tri thức, sự thiếu tôn trọng với người dạy là 'thư giãn' sao?"

"Con không có ý đó..." Cậu bé sắp khóc.

"Không có ý, trí tuệ của con là một thanh gươm sắc bén. Con dùng nó để bảo vệ lẽ phải, để giúp đỡ người khác. Nhưng hôm nay, con lại dùng nó để làm một trò đùa hề hạ tiện. Con dùng kiến thức về thảo dược – một môn học cao quý để cứu người để đi gây rối. Ngươi biết tội của mình nặng ở đâu không?"

Minh Tâm lắc đầu, nước mắt rơi

"Tội của con, là đã làm ô uế tài năng của chính mình. Tội của con, là sự kiêu ngạn đang mọc rễ trong lòng."

Tĩnh Viễn không nói thêm, ông chỉ ra lệnh, giọng không cho phép một chút phản kháng:

"Cởi áo ngoài ra, quỳ xuống ghế."

Minh Tâm run rẩy làm theo. Cậu biết, lần này lỗi nghiêm trọng hơn nhiều so với lần quên bài. Cậu quỳ xuống ghế dài, mông nhô lên, hai tay nắm chặt vào mép ghế, nhắm mắt chờ đợi.

Vút! "Chát!"

Cây roi trúc dày giáng mạnh xuống mông cậu. Một đường lửa nóng rát lan ra, Minh Tâm kêu lên một tiếng "a", toàn thân run lên. Cơn đau này khác hẳn với lần trước, nó sâu và âm ỉ hơn, như bị lửa thiêu.

"Đòn này là vì con đã dùng trí tuệ để trêu đùa, không để xây dựng."

Chát!

Đòn thứ hai giáng xuống, ngay cạnh vết roi đầu tiên. Cơn đau tăng lên gấp bội. Minh Tâm không kìm được, nước mắt trào ra.

"Đòn này, là vì con đã thiếu tôn trọng với người dạy và bạn học."

Chát!

Đòn thứ ba, mạnh hơn cả, khiến cậu bé cảm thấy như mông mình đã nứt ra. Cậu bật khóc thành tiếng, không phải vì nũng nịu, mà vì sự đau đớn và sự hối hận tột cùng. Tĩnh Viễn dừng lại, giọng ông vẫn không một chút cảm xúc:

"Đây mới chỉ là ba đòn cho sự vô kỷ luật. Ba đòn tiếp theo sẽ cho sự kiêu ngạo của ngươi."

Nói rồi, ông giơ roi lên lần nữa.

Chát!

"Ái!"

Minh Tâm hét lên, hai chân co lại theo phản xạ. Cậu cảm giác như da thịt mình đã bị tách ra.

"Đòn này, cho cái tôi của con, nghĩ rằng mình thông minh hơn cả thầy."

Chát!

"Đòn này, cho sự tự mãn, cho rằng mình có thể làm bất cứ điều gì mà không cần gánh chịu hậu quả."

Chát!

"Và đòn này, để con nhớ, kẻ tài năng mà không có đức, thì nguy hiểm hơn cả kẻ vô minh."

Minh Tâm giờ đã khóc không thành tiếng, cơ thể mềm oặt, chỉ còn dựa vào hai tay chống lên ghế. Mông cậu nóng rát như lửa đốt, cậu chỉ muốn nó kết thúc. Nhưng Tĩnh Viễn chưa dừng lại. Ông đặt cây roi xuống, đi đến bàn, pha một chén trà đắng. Ông quay lại, nâng cằm Minh Tâm:

"Uống đi."

Minh Tâm run rẩy uống ngụm trà đắng, vị đắng lan khắp miệng, làm cậu tỉnh táo hơn trong cơn đau.

"Ba đòn cuối cùng, là để con hiểu, tri thức phải đi đôi với nhân ái. Con đã dùng y học để gây hại, đó là điều tối kỵ. Con phải nhớ cảm giác này, nhớ rằng mỗi khi con lạm dụng tài năng, con sẽ gây ra nỗi đau cho người khác, và chính con cũng sẽ đau đớn gấp bội."

Chát!

Chát!

Chát!

Ba đòn cuối cùng giáng xuống liên tiếp, không một khoảng dừng. Minh Tâm chỉ kịp rên lên, rồi toàn người ngã dúi dụi vào ghế, nước mắt và mồ hôi hòa lẫn vào nhau. Mọi thứ xung quanh cậu như quay cuồng, chỉ còn lại cơn đau buốt thiêu đốt và sự hối hận xé lòng. Mười hai đòn. Không thêm, không bớt. Tĩnh Viễn thu roi lại, thở ra một hơi dài. Ông nhìn con bé đang khóc nức nở trên ghế, trong lòng cũng không dễ dàng gì. Nhưng ông biết, nếu không có những cú roi này, hạt mầm kiêu ngạo trong lòng Minh Tâm sẽ lớn lên, và rồi sẽ hủy hoại cả một cây tài năng. Ông bước lại, nhẹ nhàng đặt tay lên lưng Minh Tâm. Cậu bé giật mình vì sợ hãi.

"Đứng dậy đi."

Ông nói, giọng đã dịu lại. Minh Tâm từ từ đứng dậy, vội vàng mặc lại áo, mỗi cử động đều khiến cơn đau nhói lên. Mặt mày sưng húp, cậu không dám nhìn thầy.

"Ngày mai, con sẽ tự tay đến xin lỗi vị lão giáo quan và cả lớp. Con sẽ viết một bản kiểm điểm, đọc trước mặt mọi người. Và con sẽ dùng chính kiến thức của mình để pha một trà thanh nhiệt, mời toàn thể các bạn và thầy để chuộc lỗi."

Minh Tâm cúi đầu, giọng khản đặc:

"Dạ... con hiểu rồi ạ."

Tĩnh Viễn không cho cậu về ngay. Ông kéo một chiếc ghế lại, bảo cậu ngồi xuống. Minh Tâm rụt rè, chỉ dám ngồi mép, mông vừa chạm vào ghế đã nhói lên một trận. Ông lặng lẽ lấy một hũ thuốc mỡ từ trong hộc tủ ra, mở nắp, một mùi hương thảo dược mát lạnh lan tỏa. Ông bảo Minh Tâm cởi quần ra, rồi dùng ngón tay thấm thuốc, nhẹ nhàng thoa lên những vết roi sưng tấy. Hơi lạnh của thuốc làm dịu đi cơn đau rát bỏng. Minh Tâm rùng mình, không phải vì đau, mà vì sự chăm sóc bất ngờ này. Nước mắt cậu lại trào ra, nhưng lần này là nước mắt của sự biết thương. Đó không phải là sự biết ơn của kẻ được ban phát, mà là sự thấu hiểu sâu sắc trong khoảnh khắc tĩnh lặng ấy. Cậu biết, cơn đau vừa rồi là thật, nhưng sự quan tâm của thầy lúc này cũng thật không kém. Roi vọt là để cắt bỏ cái tôi độc hại, còn thuốc mỡ là để chữa lành vết thương cho tâm hồn. Cả hai đều là một, đều là tình yêu thương của một người thầy dành cho đệ tử mình. Tĩnh Viễn thoa thuốc rất nhẹ, rất chậm, ngón tay ông đi qua từng vết roi sưng đỏ, như đang vẽ lại một đường ranh giới giữa sai và đúng, giữa đau và lành. Không ai nói gì. Trong căn phòng chỉ có tiếng thở đều của Minh Tâm đã dần bình lại, và tiếng hít thở trầm của người thầy. Khi thoa xong, ông kéo áo cậu xuống, che đi những vết thương.

"Đau lắm chứ?"

Giọng Tĩnh Viễn giờ đây đã không còn chút lạnh lẽo, chỉ còn sự mệt mỏi và dịu dàng. Minh Tâm gật đầu, nước mắt lại lăn dài, nhưng cậu không nức nở nữa. Cậu nhìn thầy, đôi mắt nâu ướt đẫm nhưng trong vắt:

"Thầy... con sai rồi. Con không bao giờ... không bao giờ dám nữa."

"Ta không sợ con lại làm bậy," Tĩnh Viễn nói, tay xoa nhẹ đầu cậu. "Ta chỉ sợ con không hiểu được giá trị của chính mình. Tài năng của con là món quà, không phải là (đồ chơi). Con dùng nó để gây cười, thì nó sẽ trở thành vô giá trị. Con dùng nó để làm tổn thương, dù chỉ là một trò đùa, thì nó sẽ trở thành một vũ khí. Hãy nhớ cảm giác (tối nay) này. Nhớ cơn đau, để sau này, khi con cầm bút, khi con pha thuốc, con sẽ biết tay mình phải làm gì."

Minh Tâm cúi đầu thật thấp, vâng lời như một lời thề. Cậu hiểu rồi. Sự trưởng thành không phải là không bao giờ mắc lỗi, mà là biết đứng dậy từ vết thương của chính mình, và trở nên tốt hơn.

"Về đi nghỉ ngơi. Ngày mai còn nhiều việc con phải làm."

Minh Tâm lê bước ra khỏi phòng, mỗi bước đi đều cảm thấy mông mình nóng rát, nhói lên từng cơn. Nhưng trong lòng cậu lại nhẹ nhõm lạ thường. Cơn đau thể xác này là một thứ thuốc đắng, nhưng cần thiết để chữa lành bệnh kiêu ngạo đang âm ỉ trong mình. Sáng hôm sau, Minh Tâm làm đúng như thầy dặn. Cậu đến xin lỗi lão giáo quan, đọc bản kiểm điểm trước cả lớp. Ban đầu, có vài ánh mắt khinh miệt, nhưng khi nghe cậu nói một cách chân thành, và khi cậu mời mọi người chén trà mình tự tay pha, vị đắng nhẹ hậu ngọt của trà như một lời xin lỗi không lời, mọi người dần dần tha thứ cho cậu. Lão giáo quan còn xoa đầu cậu, nói:

"Trí tuệ mà không có lòng khiêm tốn, thì cũng như một bông hoa không có hương. Tốt lắm, tiểu hoàng tử."

Tối đó, Minh Tâm lại ngồi bên án thư, nhưng lần này, cậu không chép kinh. Cậu viết một bức thư gửi cho mẫu thân. Trong thư, cậu không kể chuyện mình bị phạt, mà chỉ viết:

"Mẫu thân, hôm nay con học được một bài học mới. Tài năng giống như một ngọn đuốc, nó có thể soi đường cho người khác, nhưng cũng có thể thiêu rụi chính mình nếu không cẩn thận. Con sẽ học cách cầm ngọn đuốc này một cách cẩn trọng hơn."

Nơi phương xa, trong cung điện Liên Hoa, Nữ Hoàng Liên Tâm đọc thư của con, mỉm cười một cách phức tạp. Bà không cần hỏi cũng biết con trai mình lại gây ra chuyện gì. Bà chỉ thầm cảm ơn Tĩnh Viễn, người đã không chỉ dạy con bà trí tuệ, mà còn dạy cậu cách làm người, dù phải dùng đến những phương pháp đau đớn nhất. Trong viện Minh Đạo, đêm ấy, trăng vẫn sáng. Minh Tâm nhìn tấm bảng "Giữ tâm giữa trăng", giờ đây cậu hiểu sâu sắc hơn bao giờ hết. Giữ tâm không chỉ là chống lại sự xao lãng, mà còn là giữ cho trái tim mình không bị kiêu ngạo, không lạm dụng tài năng. Cậu chạm nhẹ vào mông mình, nơi vết roi vẫn còn hơi âm ỉ. Cơn đau đã giảm, nhưng bài học thì sẽ còn mãi.