Hiện nay với việc mạng toàn cầu đang bùng nổ và tạo ra nhiều cơ hội tương tác với nhau hơn, thì việc tác giả đưa câu chuyện của mình đến với người đọc đã ngày càng dễ dàng hơn. Nhưng cũng từ đó, đã xảy ra nhiều bất cập và dấu hiệu cho thấy lượng người viết đang bị trẻ hóa trong khi nội dung truyện của họ lại đi về chiều hướng ngược lại.

THỰC TRẠNG LỨA TUỔI SÁNG TÁC MẠNG HIỆN NAY

Lượn qua một vài trang web, nhóm hội và các ứng dụng viết truyện, bạn có thể dễ dàng nhận ra lứa tuổi chiếm đa số lượng tác giả hiện nay thường rơi vào tầm 13-17 tuổi. Được tiếp cận với internet từ sớm cùng với các đầu truyện online dễ dàng tiếp cận, những cô-cậu bé này bắt đầu sáng tác bộ truyện đầu tiên của mình và đăng tải chúng lên các trang đọc online. Điều đáng nói là ở lứa tuổi này, thay vì viết các câu chuyện ngốc xít đáng yêu như Hoa Học Trò thuở đầu 9x, thì những “tác giả nhí” lại chọn nhiều thể loại trưởng thành hơn về tình yêu đôi lứa, chuyện drama cô dâu 8 tuổi hoặc thậm chí còn có cả truyện thuần tình dục.

Hiện trạng này trở nên ngày càng đáng báo động hơn khi trong các câu truyện teenfic (những truyện được mặc định là có nội dung phi logic, ngây ngô với dàn nhân vật gia thế khủng tầm…vũ trụ) cũng xuất hiện các tình tiết mang đậm tính người lớn hơn. Điều này đã khiến nhiều người đọc giật mình tự hỏi: những cô-cậu bé này đã đọc và lớn lên trong môi trường như thế nào mà lại đi viết các thể loại sai độ tuổi nhiều đến vậy?

Vấn đề chính của giới viết hiện nay là lứa tuổi nhỏ đã bắt đầu viết truyện, và viết những thể loại không phù hợp để phát triển kĩ năng. Từ đó dẫn ra quá nhiều tác phẩm có chất lượng thấp và kéo theo hệ lụy là toàn bộ những người đọc truyện online có xu hướng giảm dần việc đọc, đồng thời cũng xuất hiện các định kiến tiêu cực về giới viết.

VIẾT SỚM – NÊN HAY KHÔNG?

Đã có nhiều lần mình thảo luận về vấn đề này với một số người bạn. Liệu những đứa trẻ chỉ mới 10-13 tuổi có nên tiếp cận với việc sáng tác truyện hay không? Và nếu chúng quyết định tiếp cận với việc viết lách, chúng cần phải lựa chọn thể loại thế nào để phát triển kĩ năng? Có nhiều người bạn cho rằng không nên để trẻ từ 10-13 tuổi tiếp xúc với việc sáng tác truyện, với lý do rằng do độ tuổi quá trẻ và không có sự ma sát nhiều với cuộc sống. Nếu câu chuyện không có trải nghiệm, nó sẽ trở nên hỗn độn và ngô nghê. Điều này có thể ảnh hưởng tới toàn bộ giới viết. Bên cạnh đó, lứa tuổi trẻ và quá nhỏ như 10-13 tuổi thường không thể kiểm soát cảm xúc và hành vi của mình, nhất là khi đứng trước các lời góp ý trái chiều. Từ đó sẽ gây ra nhiều xích mích không đáng có trong giới viết, hoặc thậm chí còn có thể khiến độc giả xa dần hơn với tác giả trẻ Việt Nam vốn đã bị lép vế ít nhiều trước dòng sách ngoại văn.

Tuy nhiên, trên góc độ nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng nên để trẻ tiếp cận với việc đọc và viết càng sớm càng tốt. Ngay cả khi trong câu chuyện của trẻ luôn chứa nhiều sự ngô nghê con nít, thì việc suy nghĩ sáng tạo cũng có thể giúp trí não phát triển và hỗ trợ xây dựng tính cách tự tin trong việc khẳng định bản thân. Thế nhưng đối với việc sáng tác truyện online, mình cho rằng việc sáng tác sớm là tốt miễn là nội dung sáng tác đi khớp với độ tuổi hoặc chênh lệch với lứa tuổi từ 2-3 năm.

Trên thực tế, việc kích thích sáng tạo bằng cách viết truyện ở lứa tuổi nhỏ có thể mang lại nhiều lợi ích hơn bạn nghĩ. Ngoài việc gia tăng khả năng sáng tạo, người viết còn có thể được rèn luyện ngôn ngữ từ nhỏ và dễ dàng tiếp cận với các ngoại ngữ mới hơn. Bên cạnh đó, viết sớm còn có thể giúp người sáng tạo giao tiếp tốt hơn do vốn từ vựng được trau dồi thường xuyên. Viết lách sớm cũng mang lại nhiều trải nghiệm về nghề viết, đồng thời tăng tỷ lệ những tác giả thành công ở lứa tuổi trẻ nhiều hơn.

Viết để thể hiện bản thân là một trong những điều quan trọng khi mới bắt đầu viết lách. Cũng giống như tranh vẽ, con chữ thể hiện được cá tính và quan điểm của người viết nhiều hơn bạn nghĩ. Việc nhìn vào câu chuyện của một người cũng có thể nhận ra được kinh nghiệm , lý tưởng, quan điểm và nhân cách cùng một vài vấn đề tâm lý của họ nếu có. Tiếp cận với viết lách càng sớm, những đứa trẻ ngày càng hiểu được mình muốn và cần gì, đồng thời nếu được hướng dẫn đúng cách, chúng sẽ biết mình phải làm gì để đạt được những mục tiêu hướng đến.

VIẾT THỂ LOẠI HỢP VỚI ĐỘ TUỔI

Không phải vì vui mà người ta phân ra các thể loại theo độ tuổi đọc phù hợp. Đối với việc viết cũng vậy, lứa tuổi viết và thể loại có liên quan mật thiết với nhau. Việc viết theo đúng độ tuổi hoặc không có mức chênh lệch quá xa có thể giúp cho người viết ngày càng phát triển hơn trong tương lai.

Giống như việc sử dụng một đôi đũa lệch để thưởng thức món ăn, người sử dụng sẽ cảm thấy bối rối và khó chịu khi không thể dùng đũa được thoải mái. Viết sai thể loại so với độ tuổi cũng giống như việc bạn dùng đũa tre để ăn trong nhà hàng phương Tây và dùng dao nĩa để ăn cháo vậy. Bữa ăn sẽ trở nên hỗn độn hơn và bạn không thể thưởng thức ẩm thực một cách tròn vị.

Có nhiều nguyên nhân khiến cho các bạn tác giả nhí lựa chọn sai thể loại so với độ tuổi của mình. Một nguyên nhân chính trong đó, là sự tiếp cận quá dễ dàng với các thể loại truyện liên quan tới tình cảm nam nữ và tình dục tràn lan ngày nay.Với độ tuổi còn quá nhỏ, các bé thường chịu ảnh hưởng nhanh chóng và nặng nề từ các câu chuyện trên. Và như chúng ta đã biết, một tác giả thường bắt đầu từ một người đọc. Vì thế, những câu chuyện chứa các tình tiết và nội dung không phù hợp liên tục xuất hiện chính là hệ lụy.

Bên cạnh đó, một nguyên nhân khác mà nhiều bạn trẻ lựa chọn việc viết chệch độ tuổi và đi sâu hơn về vấn đề tình dục trong truyện của mình là danh tiếng. Sự ủng hộ truyện chứa cảnh quan hệ tình dục đến từ độc giả đã khiến nhiều bạn chỉ mới 10-13 tuổi cũng đâm đầu vào con đường viết sex. Ở lứa tuổi nhỏ đang khao khát khẳng định vị thế bản thân, viết sex hoặc teenfic hoang tưởng là con đường trải đầy hoa hồng mà bạn trẻ nào cũng muốn bước đi trên nó.

Ngoài ra, một số nguyên nhân khác liên quan tới gia đình, giáo dục, môi trường bạn bè, các thể loại sách phù hợp ít phổ biến hay khao khát thể hiện mình đang lớn, tò mò về tình dục và giới tính…cũng gây ra việc nhiều bé chỉ mới 10-13 tuổi đã “xuất bản online” nhiều câu chuyện chứa tình tiết không phù hợp với lứa tuổi.

Các hậu quả cho việc viết sai thể loại so với độ tuổi bao gồm việc ảnh hưởng tới quan điểm tình dục và ảnh hưởng tới nhân cách trong tương lai. Đọc và viết các thể loại không thích hợp như chứa quá nhiều cảnh sex, các nội dung chứa tình tiết gây sai lệch về tình yêu như hãm hiếp vẫn có quyền được yêu, giết người vẫn có được hạnh phúc hay người bị đánh đập, cưỡng bức vẫn yêu kẻ thủ ác với mình (mà trong tâm lý học hiện tượng này còn được gọi là triệu chứng Stockholm)…có thể gây ra sự lệch lạc nhân cách và quan điểm cho trẻ em lứa từ 10-13 tuổi.

Trên thực tế, mãi đến năm 20-24 tuổi thì người trẻ mới bắt đầu tìm kiếm bản ngã và có thể đưa ra được chủ kiến của mình. Vì thế, dưới độ tuổi 24 người trẻ vẫn còn dễ dàng chịu nhiều tác động tới từ các văn hóa phẩm khác. Tiếp cận với những văn hóa phẩm và viết các thể loại không phù hợp độ tuổi có thể gây ra nhiều vấn đề về tâm lý, quan điểm và lý tưởng…khiến tác giả tự bào mòn khả năng tiến bộ của mình.

Nói cách khác, càng cố gắng thể hiện mình bằng việc viết những thể loại không phù hợp thì các bạn viết trẻ càng tự nhấn chìm mình xuống. Viết là một con đường cần sự bền bỉ, không có quá trình nào có thể rút ngắn và đưa ra kết quả nhanh được cả.