TRUYỆN TEEN LÀ GÌ? VÌ SAO TRUYỆN TEEN LẠI HẤP DẪN?

Chỉ xét riêng trên văn học mạng tại Việt Nam, đã không có ít lần các câu chuyện "nhảm nhí, vô bổ và ảo tưởng" được nhiều người dùng facebook share lại với những caption hốt hoảng và cười lăn cười bò vì nội dung của chúng. Nếu bạn thử ghé qua page Sở thú trên facebook, sẽ không khó để bạn cười tụt quần rách mồm rụng răng đau bụng vì đọc trúng những câu chuyện được sưu tầm và đăng tải trong đó. Những câu chuyện này thường được gọi là "truyện teen" và đang là đối tượng bị phản đối, mỉa mai và bài trừ trong cộng đồng viết và đọc truyện tại Việt Nam.

TRUYỆN TEEN LÀ GÌ? - QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN
Truyện teen là một thể loại được teen viết cho teen đọc (thường là lứa tuổi từ 13 đến 17), nội dung của truyện chủ yếu xoay quanh các nhân vật đồng tuổi với tác giả và thường có nhiều yếu tố ảo tưởng, phi logic do vốn sống non nớt của tác giả. Những câu chuyện teen không được trau chuốt về văn phong lẫn nội dung, cốt truyện mà chỉ là tập hợp những tình tiết cóp nhặt hoặc sáng tạo dựa trên sự tưởng tượng phong phú của lứa tuổi dậy thì.

Truyện teen manh nha phát triển từ những năm 2011-2012, tương truyền rằng khởi nguồn của truyện teen được bắt đầu từ tác phẩm Thiên thần bóng tối (tên gốc: Black Angel, mình vẫn không hiểu được làm thế nào nó dịch ra thành Thiên thần bóng tối.) của Chj Chan được đăng trên diễn đàn Zingforum vào năm 2012, nhưng thực tế vào cùng lúc đó đã có khá nhiều truyện teen xuất hiện trên cộng đồng mạng rồi. Trên thực tế, các câu chuyện được đăng trên báo Mực Tím, Hoa Học Trò những năm 2000 đổ về trước cũng được đưa vào mục "truyện teen" nhưng sau này đã bị biến tướng. Với cái bóng (tiêu cực) quá lớn của mình, Chj Chan cùng TTBT đã trở thành một "tượng đài" mỗi khi nhắc đến dòng truyện này và cũng từ TTBT, trào lưu đặt tên nhân vật là Băng - Phong cũng kéo dài cho tới ngày nay.

Thời gian cực thịnh của truyện teen rơi vào tầm năm 2013-2014 trước khi chuyển biến thành sự lố lăng và nhận nhiều chỉ trích. Vào lúc này, Zingforum được coi là "nguồn cấp" bản thảo cho các NPH sách (thời gian này trùng vào lúc nhà nước cho phép tư nhân tham gia vào điều phối sách bằng cách thuê giấy phép từ các NXB) và do điều kiện mở tại lúc đó, chất lượng bản thảo không được xem trọng bằng lợi nhuận thu về. Do vậy, các truyện được lựa chọn xuất bản thường có tiêu chí cơ bản là lượt views cao vì thế đã có nhiều tác giả trẻ chỉ mới 15-16 tuổi đã có được cơ hội trở thành "nhà văn" dù bản thảo còn lắm thiếu sót. TTBT cũng là một trong những đầu sách được lựa chọn nhờ lượt views, mặc dù 2/3 trong số đó là do các anti và fans tranh luận với nhau kịch liệt, từ việc bán bản quyền sách, Chj Chan đã kiếm được 8 triệu tiền nhuận cho 5 năm bán đứt quyền tác giả của mình như thế. Các tác giả khác được xuất bản cùng thời gian có thể kể đến Cusiu, Born, Quái vương, Nguyệt Nguyệt, Sandy...những tác giả này cũng thuộc nhóm truyện teen và chuyển dần sang viết truyện lãng mạn tình cảm về sau (riêng Nguyệt Nguyệt thì có xuất bản thêm một truyện thiếu nhi).
Cho tới hiện tại, nền móng của truyện teen vốn không vững chắc nay lại càng nát hơn với độ tuổi tác giả càng lúc càng bị trẻ hoá. Do kinh nghiệm sống không có, trải nghiệm không nhiều và vốn từ quá ít, nhiều câu chuyện teen trở nên ảo tưởng và chịu nhiều sự dè bỉu, chỉ trích từ cộng đồng. Nhưng không thể phủ nhận rằng, truyện teen là một mảnh đất màu mỡ phì nhiêu cho các tác giả tiếp cận được tới số lượng lớn độc giả sẵn sàng đọc và yêu thích câu chuyện của mình.

CÁC ĐẶC ĐIỂM CHÍNH NHẬN BIẾT TRUYỆN TEEN
Bất cứ dòng truyện nào cũng có một số đặc điểm để nhận biết khác nhau, truyện teen cũng vậy. Bạn có thể nhận ra ngay một tác phẩm thuộc dòng truyện teen với các đặc điểm sau đây:

- Số lượng từ trong một chương ngắn: thông thường với tiêu chuẩn hiện nay, một chương truyện thường có số lượng từ dao động từ 2.000 - 3.000 từ (với tiểu thuyết thì dài hơn hoặc tác giả ngắt chương dựa trên tình tiết), nhưng đối với truyện teen, một chương chỉ dao động trong 300 - 700 từ mà thôi.

- Tình tiết nhanh chóng, không rõ ràng: Các câu miêu tả thường bị lược đi đối với dòng truyện teen, bởi vì tác giả có vốn kinh nghiệm sống và vốn từ quá ít nên không thể miêu tả được rõ ràng bối cảnh trong đầu của mình, đồng thời tác giả cũng mặc định luôn rằng người đọc nghiễm nhiên sẽ có cùng trí tưởng tượng với bản thân do vậy tình tiết truyện thường bị đẩy nhanh tới mức khó hiểu.

- Thoại chiếm hơn 80% chương truyện: Từ nguyên nhân được nói bên trên, các câu truyện teen chỉ có lời thoại của nhân vật như một kịch bản phim không phân cảnh.

- Thường xuyên xuất hiện cảm xúc của tác giả: đặc điểm này cũng chiếm một phần lớn trong các câu chuyện thuộc dòng truyện này, tác giả thường "nhập tâm" quá mức và đưa những cảm xúc của mình thông qua dấu ngoặc để trò chuyện cùng với nhân vật trong truyện.

- Truyện không tình tiết: hoặc tình tiết quá ngắn trong một chương là một đặc điểm khác của dòng truyện này. Bởi lẽ các câu chuyện được tác giả nghĩ ra một cách bất chợt, viết tới đâu nghĩ tới đó và lược bỏ các miêu tả và bối cảnh do vậy câu chuyện gần như không có quá nhiều tình tiết được thêm vào. Đôi lúc các chương truyện gộp lại cũng chỉ để miêu tả một đoạn cãi nhau giữa hai nhân vật chính mà thôi.

- Phi logic: điều thường thấy nhất ở các câu truyện teen là tính logic mạch truyện không cao. Việc này có thể nằm ở nguyên do chính là tác giả không có đủ trải nghiệm để giải quyết các tình tiết cho liên kết và hợp lý.

- Thông tin nhân vật "không thuộc thế giới con người": Một đặc điểm nổi trội của dòng truyện teen là thông tin nhân vật/giới thiệu nhân vật khá "khủng bố" với thân thế và trí óc khó mà tin được chúng có tồn tại trên thế giới. Mặc dù bối cảnh của những câu truyện teen thường được đặt trong thế giới hiện đại, nhưng các thông tin thiếu hợp lý này đã khiến các câu chuyện dành cho teen được mệnh danh là "dòng truyện fantasy khủng bố nhất".

Tuy nhiên không thể phủ nhận rằng trong hằng hà sa số các câu truyện teen na ná nhau, vẫn có những câu chuyện có cốt và sườn truyện khá rõ ràng, chi tiết. Những câu chuyện này vươn tới gần mức "truyện học đường/truyện lãng mạn tuổi teen" nhưng vẫn chưa thoát ra hẳn các tình tiết phi logic, thiếu bối cảnh của dòng truyện teen.

CÁC NGUYÊN DO TẠO SỰ HẤP DẪN CỦA TRUYỆN TEEN
Có nhiều người khi đọc được một vài đoạn từ các câu truyện teen đều rất thắc mắc vì sao những tác giả lẫn độc giả đều bị cuốn hút bởi dòng truyện này. Nội dung của các câu truyện teen thường được nhận xét là nhảm nhí, vô bổ và vọng tưởng quá đà, nhưng số lượng tác giả tham gia viết dòng truyện này lẫn các độc giả của nó đều đông vô cùng. Dưới đây là một số nguyên nhân giải thích lý do vì sao truyện teen lại hấp dẫn dưới cái nhìn chủ quan của người viết:

- Lứa tuổi: truyện teen thường được do tác giả nằm trong lứa tuổi từ 13-16 tuổi viết và độc giả của nó cũng rơi vào trong độ tuổi này. Có thể đây cũng là lý do cho việc vì sao truyện teen lại có thể thu hút nhiều người đọc đến vậy, bởi lẽ nội dung của câu chuyện dành cho teen được viết bởi teen có sự gần gũi và hợp quan điểm hơn so với việc tác giả có lứa tuổi lớn hơn viết, mặc dù chúng khá ngây ngô và ảo tưởng.

- Sự ảnh hưởng từ phương tiện giải trí: do rào cản lứa tuổi của mình, các tác giả viết truyện teen thường không có đủ kĩ năng sống và trải nghiệm để viết ra một câu chuyện đạt chuẩn. Đa số nguồn ý tưởng và trí tưởng tượng của tác giả đến từ những thứ mà họ tiếp cận được, ở lứa tuổi này thường là manga; anime; ngôn tình; đam mỹ, hoạt hình hay do chính các câu truyện teen mà họ được đọc trước đó.

- Sự phát triển của internet:  với sự bùng nổ về công nghệ thông tin hiện nay, các tác giả truyện teen có thể tiếp cận với nhiều nguồn cung gây ảnh hưởng nhiều tới quan điểm và lối viết của mình. Tương tự đối với các độc giả của truyện teen, mạng internet đã khiến những câu chuyện này lan xa hơn và kiếm được nhiều lượt tiếp cận hơn.

- Sự anti và chỉ trích: Đồng lúc với page Sở thú, nhiều fanpage khác trên facebook cùng các cá nhân cũng thường xuyên share các câu truyện teen có nội dung ngớ ngẩn. Dù sự chia sẻ này mang tính dè bỉu và phản đối nhưng cũng chính nhờ thế mà các câu chuyện này ngày một lan xa hơn và đến tay các độc giả thích hợp đối với nó.

- Nội dung: không thể phủ nhận rằng truyện teen nhảm nhí, nhưng xét về tâm lý tìm đọc truyện của đa số các bạn trẻ ngày nay cũng có thể thấy rằng truyện teen có các yếu tố phù hợp với nhu cầu của người đọc: tình tiết nhanh, số từ trong một chương ngắn, tính cách nhân vật thể hiện lộ rõ, không có chiều sâu giúp người đọc mau chóng hiểu được tình tiết mà không cần suy nghĩ...các yếu tố trên đã giúp truyện teen tiếp cận với một thế hệ ngại suy nghĩ và vận động trí óc, đồng thời qua đó tạo ra số lượng độc giả lớn vẫn luôn trung thành với dòng truyện này.

- Fame: từ những lý do trên đã cấu thành và tạo ra lý do cuối cùng cho việc vì sao truyện teen không hề mất đi sức hút của nó đối với các tác giả - Fame. Số lượng fame do truyện teen tạo ra có thể khiến nhiều người viết truyện nghiêm túc khác cảm thấy bất công và ghen tỵ, đồng thời cũng khiến nhiều bạn trẻ khác theo đuổi dòng truyện này.

Cho đến hiện tại cùng với ngôn tình và đam mỹ, truyện teen đang là đối tượng bị lên án khá nhiều bởi nội dung của nó. Tuy nhiên có vẻ như dòng truyện này vẫn chưa bao giờ hết "hot" trong khi các lứa tuổi tiếp cận với internet ngày càng giảm và văn hoá đọc đang xuống thấp hơn bao giờ hết.