Theo miêu tả xưa thì thuồng luồng là một loài sinh vật sinh sống ở vùng nước lớn, đầu hình rồng, thân hình rắn và có đầy đủ tứ chi. Tụi này là nỗi khiếp đảm của ngư dân thời ấy, chuyên đánh phá tàu thuyền và bắt người ăn thịt. Thuồng luồng còn có tên gọi khác là Giao Long nhưng lại xếp dưới lũ rồng thuần chủng, sắp độ hoá rồng rồi. Thuồng luồng xuất hiện khá nhiều trong tài liệu lịch sử, văn hoá dân tộc, Đại Việt Sử ký toàn thư, phần Ngoại kỷ - Hồng Bàng, An Dương Vương, có đoạn :

"...Vua các đời đều gọi là Hùng Vương. Bấy giờ dân ở rừng núi thấy ở sông ngòi khe suối đều có tôm cá, nên rủ nhau đi bắt cá để ăn, thường bị thuồng luồng làm hại, đến thưa với vua.

Vua nói: "Người man ở núi khác với các loài thủy tộc; các thủy tộc ấy ưa cùng loài mà ghét khác loài, cho nên mới bị chúng làm hại. Rồi vua bảo mọi người lấy mực vẽ hình thủy quái ở mình. Từ đấy thuồng luồng trông thấy không cắn hại nữa.” vì tưởng là đồng loại hoặc do người Việt thích xăm hình rồng, mà tụi này thì lại sợ rồng."

Môn nghệ thuật xăm mình của Việt Nam cũng ra đời từ ấy. Tục xăm mình để khắc chế thuồng luồng được duy trì mãi cho đến đời vua Trần Anh Tông (1293-1314) mới chấm dứt, do lúc này lực lượng thuỷ quân ta đã lớn mạnh, nhưng tương truyền rằng cũng có thể do vua Trần Anh Tông sợ đau …