Mỗi lần ăn bánh canh bột xắt, tôi lại nhớ má tôi, người chuyên nấu món ăn này mà cho tới giờ vẫn để lại trong ký ức chúng tôi hương vị đậm đà đặc biệt, khó tìm thấy được ở nơi đâu.

Ngày chúng tôi còn thơ dại, gia đình ở nông thôn nên má thường làm những món bánh quê mà giờ đây mấy món bánh đó rất hiếm thấy. Chẳng hạn như bánh phục linh, bánh lọt, bánh lá mít, bánh thuẫn, bánh bông lan giòn, bánh tằm bì... Món ăn ưa thích nhất của chúng tôi thời bấy giờ là món bánh canh bột xắt nấu với cá lóc hoặc thịt gà mà má hay nấu trong mấy ngày Tết vì ăn nó không ngán và dễ ăn.

Mỗi lần nấu, má ngâm ba lon gạo cho năm người ăn, tôi luôn được phân công xay bột bằng cái cối đá sau hè, bởi tôi có "tay nghề" xay bột, bột xay ra phải mịn và đặc. Tôi xay hai lần với cái cối nặng trịch, bột ri rỉ rỏ ra xung quanh miệng cối chớ không phải ào ào như đám em tôi làm. Tụi nó không kiên trì được với những giọt bột rin rít mà sau cả giờ đồng hồ mới xay hết ba lon gạo. Mấy đứa em nhận phần làm cá, lặt hành, còn má thì bắc nồi nước lên cà ràng. Nước sôi, má bỏ cá vô luộc trước, cá mềm vớt ra cho con em rỉa xương, tôi nắn bột vào hai chai cho má, má xắt tới khi bột bánh vừa đủ thì ngừng, sau đó nêm nếm hành tiêu cho vừa ăn. Mùi củ hành phi thơm lựng, thịt con cá trắng phau ngọt thơm, sợi bánh canh dai dai bùi bùi, chúng tôi múc bánh canh vào từng tô, bỏ hành lá, ngò rí xắt nhuyễn vào, rắc lên một chút tiêu cho thơm rồi tất cả ngồi vào bàn. Mỗi đứa hai tô mà vẫn còn thèm. Phần bột còn lại má nấu nồi chè bánh canh nước dừa lá dứa thật hấp dẫn. Sau khi ăn mặn, chén chè ngọt lịm thơm thơm mùi lá dứa, sợi bột dai dai khiến chúng tôi không ngần ngại "chở" thêm mỗi người một chén nữa khiến cái bụng to kềnh đi không nổi. Nhìn chúng tôi no nê phè phỡn, má vui lắm.

Những lúc chúng tôi yếu đau, má biết đứa nào cũng ưa món bánh canh nên bà thường một mình cặm cụi nấu cho con từng tô bánh nóng, ăn xong tô bánh, mồ hôi mồ kê vã ra như tắm, bệnh cảm cúm như khỏi hẳn, không cần thuốc men gì.

Món bánh canh "theo" chúng tôi cho đến bây giờ. Mỗi khi có gà hay cá ngon, món ăn tôi nghĩ đến trước tiên là món bánh canh. Sợ món ăn ngon bị "thất truyền" tôi dạy đứa con gái nấu nhưng nó không xắt bột được, bột nó làm có khi khô quá xắt không thành sợi, khi thì nhão nhẹt, sợi này dính với sợi kia thành từng chùm, biến thành cục hồ chớ không phải sợi. Nó bảo mua bánh canh chợ cho rồi, khỏi xay bột chi cho cực khổ, bột mua ăn không ngon bằng bột xay nhưng mau và khỏe. Nghe nó nói, tôi biết món bánh canh "gia truyền" sẽ bị mai một. Những khi đau yếu, thèm một tô bánh canh bột xắt mà không biết mua ở đâu, nhờ cậy ai nấu giùm.

Cho tới bây giờ, mỗi khi con cháu tụ họp lại, má vẫn thường nấu món bánh canh đãi bọn tôi. Món bánh canh giờ đây đã bổ sung nhiều chất bổ dưỡng cao cấp: sườn heo, tôm, cua... nên nước lèo rất ngọt. Bọn tôi hiện tại vừa con vừa cháu, chắt, thành viên đã phát triển trên 20 người nên má nấu nồi lớn hơn ngày xưa rất nhiều (tất nhiên là có bọn tôi hỗ trợ để nấu).

Mồng Ba Tết năm nay má nấu món bánh canh gà để cúng ông bà, và cho bọn tôi ăn sau những ngày ăn nhiều món mỡ dầu. Cũng cái cối ngày xưa, tôi vẫn là người xay bột, má cùng mấy chị em quây quần quanh nồi bánh canh bốc khói, thơm lừng. Nhìn con cháu xúm xít húp xùm xụp những tô bánh, đứa này đứa kia hít hà khen ngon, má tôi nở nụ cười móm mém đầy mãn nguyện.

Mong sao má sống lâu để đến Tết chúng tôi được vui vầy với món bánh canh bột xắt.

ST.