II.  CÁCH TƯ DUY KHI VIẾT VĂN
Các em sẽ nghĩ tại sao chị lại để phần cách tư duy khi viết trước cách học. Phải “học” rồi mới “hành” chứ. Nhưng vấn đề ở đây là, các em phải hiểu thầy cô chấm thi sẽ nhìn bài của các em ra sao để các em viết.
Chị cá chắc đến 90% các bạn đều được dạy phải hình thành dàn ý khi viết và viết văn phải có luận điểm, nhưng đa phần đều đọc được đề văn là cắm cúi làm, cố gắng viết, cần mẫn viết, viết như hôm nay là cơ hội cuối cùng để viết, làm sao để hết được 4 mặt giấy là may mắn lắm rồi.
1. Phải đọc kỹ đề bài và xác định dạng đề
Cần phải đọc đề bài để biết đề bài này sẽ cần triển khai như thế nào. Dạng văn nào cũng sẽ có một công thức, không một dạng văn nào đòi hỏi các em phải sang tạo khi viết bài. Trước khi bắt đầu viết văn, cần luyện tập cho mình kỹ năng đọc đề là có thể xác định được dàn bài trong 5 phút. Nếu có quá ít thời gian dành cho môn Văn, các em có thể không cần luyện viết ở nhà, thực hành khi đi thi là được rồi.
Hãy luyện tập cho mình cách xác định dạng bài
- Nếu đề bài cho đoạn văn đoạn thơ thì phải làm gì?
Xác định vị trí + nghệ thuật + nội dung của đoạn và triển khai.
- Nếu đề bài cho dạng so sánh thì phải làm gì
Xác định điểm giống và khác nhau
- Nếu đề bài cho một câu nói và liên hệ vào một tác phẩm thì phải làm gì?
Xác định ý chính của câu nói đó và liên hệ với các luận điểm gần với câu nói.
Ví dụ như khi người ta muốn hỏi các em hãy thể hiện tình yêu cuộc đời của Xuân Diệu qua tác phẩm Vội vàng nhưng lại muốn các em hoang mang. Người ta sẽ trích một câu nói nào đó mà nhận xét về “tình yêu với cuộc đời” của ông chứ không nói rõ ràng ra. Các em cần đọc và xác định được ý chính của câu nói đó là về “tình yêu với cuộc đời" để bám sát vào luận điểm bài thơ.
Có thể đọc đến đây, có bạn hiểu rõ, có bạn mờ mờ hiểu, có bạn thấy vẫn trừu tượng thì các em cần đọc kỹ phần III và đọc lại những phần khác sau nhé.
2. Mỗi đoạn là một luận điểm
Người chấm bài làm gì? Đi một lần từ đầu đến cuối bài văn của em để cho điểm và làm thế với mấy nghìn bài được phân công?
Đừng ngây thơ nghĩ vậy.
Chúng ta hãy cùng nâng cao một chút tìm hiểu về tâm lý nhé. Sự tập trung của con người sẽ giảm dần theo thời gian. Vì vậy các em học cần có giờ ra chơi để F5 lại. Mọi thứ đều giống đồ thị hàm sin.
Vì vậy, nếu 2-3 thầy cô được phân công chấm bài các em, bài nào cũng đọc một lượt từ đầu đến cuối, đến bài thứ bao nhiêu sẽ mất hết kiên nhẫn và tập trung?
Vậy thầy/cô sẽ chấm sai cho em? Hay thầy cô chia nhau ra để chấm, mỗi người một bài? Hay thầy cô chấm theo cảm tính( chấm sai là một)? Hay thầy cô đếm chữ cho điểm???
Nếu các em nghĩ như trên thì nhầm rồi. Vì chị đi ôn đội tuyển nên có cơ hội tiếp xúc với nhiều thầy cô giỏi, may mắn nắm được tư duy người chấm bài.
Thầy/cô sẽ đọc để nắm ý chính của các em. Bài của các em đủ các luận điểm chưa (đây là lý do chị nói mỗi đoạn một luận điểm và luận điểm nên ở đầu câu). Cứ mỗi gạch đầu dòng trong đáp án là 0.25 hay 0.5 hay 1 điểm, các thầy cô sẽ đi tìm những phần đó trong bài viết của các em.
TÌM THẤY => được điểm
CHƯA TÌM THẤY => tí tìm lại sau nhưng sẽ bị trừ điểm vì không trình bày rõ ràng, mạch lạc.
CHẮC CHẮN KHÔNG TÌM THẤY => mất điểm
Vì vậy, mấu chốt lúc viết bài phải cho thầy cô biết: em đi từ vấn đề để viết mở bài cho không lan man, 1 đoạn sau mở bài em giới thiệu vị trí, hoàn cảnh sáng tác, tác giả tác phẩm, 1 đoạn sau đó em giới thiệu tất cả luận điểm, câu đầu tiên đoạn này em giới thiệu luận điểm 1, em có nhắc đến nghệ thuật ở đoạn gần cuối, em có liên hệ ở đoạn ngay trước kết bài,…
Tóm lại, phải thể hiện rõ luận điểm  cho thầy cô chấm bài thấy. Luôn có các câu như:
+ trước hết, ngay từ câu mở đầu, ….là để giới thiệu luận điểm thứ 1
+ Bên cạnh đó, sau đó, không chỉ dừng lại ở việc abc, tác giả còn,….để giới thiệu luận điểm 2,3,4
+ Cuối cùng, tóm lại, ở cuối bài,… để giới thiệu luận điểm cuối cùng.
Chứ không phải, em cứ viết, nhớ được gì thì viết cái đó, em có rồi đấy, cái LUẬN ĐIỂM này ở cái dòng gần cuối đoạn nào đó em có viết rồi, cái nghệ thuật này em có đan xen lúc em kể về Mị và A Phủ gặp nhau, cái vị trí đoạn thơ em có nói lúc kết bài rồi,.. Em đặt linh tinh lẫn nhau, việc thầy/cô là phải đi tìm không đến lúc em phúc khảo từ 5 thành 10 đấy. Hãy ghi nhớ, việc em sắp xếp các ý lẫn lộn, không tư duy mạch lạc sẽ giết chết điểm 7 trở lên.
3. Phải biết paraphrase- viết lại bằng một cách khác.
Đây là kỹ năng các em cần khi:
- Viết mở bài để tránh viết lại đề bài
- Viết luận điểm: đầu đoạn chính là luận điểm (tổng) và sau một hồi phân tích (phân), kết luận là nhắc lại luận điểm ở một cách khác (hợp).
Tuỳ vào kỹ năng của mỗi bạn sẽ có những cách triển khai khác nhau. Không có cách nào để giúp các em “viết lại” hay được, phụ thuộc vào khả năng cảm thụ của mỗi bạn.
4. Phân tích nghệ thuật thật kỹ và rõ ràng
Chỉ cần có chút nghệ thuật thôi, người chấm sẽ đánh giá em cao ngay. Phân tích nghệ thuật chính là cách người chấm nhận biết các em viết cứng tay hay chỉ đang diễn giải xuôi ý nhà văn, nhà thơ.
5. Nhắc lại, tài liệu học phải chắc chắn cơ bản và chuẩn mực, được giới thiệu bởi những thầy cô uy tín. Không cần kiến thức em nêu ra là độc nhất, không ai nghĩ ra. Kiến thức em nêu ra phải CHÍNH XÁC.
Hồi xưa chị nhớ rõ chị đã ví Mị giống như con chim bồ câu bị nhốt trong lồng nhưng không nhận ra chiếc lồng giam cầm mình cho đến khi gặp A Phủ. Chị tưởng hình ảnh này vô cùng sáng tạo, đặc biệt chị còn nâng tầm chiếc lồng nhốt mị bị vô hình bởi tư tưởng và nghĩ bài sẽ gây ấn tượng lắm, vì quen với lối văn cảm thụ ở đội tuyển ==> SAI TRÁI, SAI TRÁI QUÁ, đề thi đại học không cần các em sáng tạo. Đừng bao giờ tự biên tự diễn theo ý của mình. Đấy là nguyên tắc rồi, không có nhiều chỗ cho tính sáng tạo ở đây. Bài thi đại học phải là quan điểm được chấp nhận BỞI SỐ ĐÔNG CÁC NHÀ CHUYÊN MÔN.
III. CÁCH HỌC VĂN
Mỗi tác phẩm là một người bạn thân thiết và cần được thấu hiểu
Ví dụ như này, em có một đứa bạn.
>> Đề thi trước kia sẽ dễ như này: Em hãy phân tích thằng Tuấn đứa bạn thân của em.
Thật dễ đúng không? Em sẽ chia ra các luận điểm.
Mở bài: tầm quan trọng của bạn bè và giới thiệu đứa bạn em yêu quý
Thân bài:
- Giới thiệu bố mẹ, gia cảnh thằng bạn
- Khi ở trường em biết thằng bạn em quay cóp giỏi thế nào nhưng không bao giờ cho phép em quay bài.
- Khi về nhà, em biết rõ thằng bạn em trước mặt bố mẹ thì con ngoan trò giỏi nhưng đóng cửa phòng thì trốn chơi điện tử ra sao?
- Khi đi chơi với bạn bè, em biết thằng bạn mình trở thành con người khác, cùng nhau bỏ học chơi điện tử.
Kết bài: tình bạn giữa em và bạn có ý nghĩa thế nào với em.
>> Đề thi bây giờ sẽ như thế này: Trung thực là một đức tính quan trọng của tình bạn. Em hãy đối chiếu với thằng Tuấn bạn em để chứng minh điều đó.
Có vẻ hơi khó rồi nhưng vẫn dễ. Em chia ra các luận điểm
Mở bài: Trung thực đóng một vai trò quan trọng trong mọi mặt của đời sống và trong tình bạn, sự chân thật sẽ giúp tình bạn cùng nhau vượt qua mọi khoảnh khắc dù vui buồn trong cuộc sống (key word ở đây là trung thực, vậy hãy đi từ vấn đề trung thực và đặt nó vào “hoàn cảnh” là tình bạn, sau đó viết lại câu mở bài bằng một cách văn vẻ hơn thôi)
Thân bài:
- Giải thích đức tính trung thực là gì
- Trung thực trong học hành của bạn em ra sao. Nó dù quay cóp giỏi nhưng cũng nhất định không cho em quay cóp vì sợ em quen quay cóp thì sẽ học dốt và hổng kiến thức như nó chẳng hạn.
- Trung thực khi ở nhà ra sao. Bạn em không bao giờ ăn trộm tiền bố mẹ để đi chơi điện tử mà luôn cố gắng làm việc nhà, khi hết tiền thì thà không chơi giúp em khâm phục thằng bạn, nhận ra đối với bố mẹ chúng ta không bao giờ được nói dối (dừng ở đây cũng được). Nhờ thằng bạn mà em thấy rằng bố mẹ là người duy nhất tin tưởng chúng ta vô điều kiện vì vây chúng ta đừng bao giờ phụ công bố mẹ (ở đây là nâng tầm vấn đề, nếu ko chắc chắn hiểu vấn đề đừng nâng tầm vấn đề vì sẽ khiến bài của em cliché- sáo rỗng)
- Trung thực khi đi chơi với bạn bè ra sao,….
Kết bài: dù bạn em như này như kia nhưng tính trung thực của nó,……
>> Đề bài kiểu khác: So sánh giữa thằng bạn Tuấn và bạn Tùng (so sánh điểm giống và khác nhau giữa 2 đứa)
Hay trích danh ngôn và bắt em liên hệ,…(bắt key word của danh ngôn là chăm chỉ hay trung thực hay tình bạn để quay về kiểu bài số 2)
Ok, đến đây có thể các em đã hiểu ra vấn đề về cách viết văn. Luôn chạy quanh luận điểm. Thằng bạn Tuấn không vì đề dễ hay khó mà thay đổi. Cái thay đổi là cách hướng ngòi bút- cách hướng luận điểm. Cùng là câu ở nhà mà khi phân tích đề 1, chỉ cần nói lúc ở nhà,….. nhưng sang đề bài hai phải hướng ngay là trung thực khi ở nhà,…. Có nghĩa là, bản chất các đề giống nhau đến 85%, nhưng em phải (1) hiểu rõ đối tượng để mà hướng ngòi bút  (2) hiểu rõ đề bằng cách biết đề so sánh thì làm gì, đề danh ngôn thì làm gì, đề khái niệm thì làm gì,..
Nhưng rồi sẽ có nhiều em chưa hiểu, các em nghĩ rằng. Nhưng đấy là thằng Tuấn bạn em thì dễ rồi, nhưng đề có phải chỉ là thằng Tuấn bạn em đâu. Đề là Vợ chồng A Phủ ở tận bản làng nào, là đàn Lorca khác cả về thời đại và đất nước, là Việt Bắc khác cả thời đại chung sống,…
Thì sao, vấn đề vẫn chỉ là (1) hiểu về tác phẩm như em hiểu thằng Tuấn bạn em (2) hiểu về kiểu đề.
Chỉ cần thế thôi, hãy học văn như lúc hóng một scandal của một ca sĩ nào đấy, biết rõ có 3 mốc thời gian 3 vụ việc bị phui ra, mỗi vụ việc là một sự kiện gì, nhà văn sử dụng nghệ thuật gì để kể chuyện lôi kéo độc giả. Với thơ, thuộc thơ và chỉ nhìn vào bài thơ, gạch chân từng chữ, chữ này kể chuyện gì, chữ kia nghệ thuật gì chứ đừng cầm cả bài phân tích cả 5-6 trang giấy rồi tranh thủ nhồi nhét vào đầu.
Có ba điều phải lưu ý:
1. Mỗi một tác phẩm các em phải tóm tắt lại kiến thức của cả bài. Chỉ bài đó thôi chứ không cần làm đề (đó là lý do chị nói rằng đi học thêm văn không cần thiết, tập trung ghi chép chưa kịp hiểu bài). Chia trang giấy ra làm 3 cột, một cột ghi luận điểm, một cột ghi nội dung chứng minh cho luận điểm (luận cứ), một cột ghi ví dụ (các câu, chữ để thể hiện luận cứ)
2. Tóm tắt các nội dung: tác giả, hoàn cảnh sáng tác tác phẩm (khi viết bài tuỳ vào yêu cầu mà luôn dành ra 3-5 dòng giới thiệu về tác giả cũng như hoàn cảnh sáng tác), các luận điểm của bài (để dễ nhất thì các em nên theo các dàn bài mà phân theo thứ tự trước sau từ đầu bài đến cuối bài hoặc tuyến nhân vật. Chị thỉnh thoảng thấy các dàn bài phân tích theo nghệ thuật hoặc các kiểu nâng cao, không theo bố cục của tác phẩm sẽ khiến các em nếu chỉ dành thời gian ít cho môn văn dễ bị loạn), nghệ thuật, nội dung của bài.
3. Học các dạng đề cùng các khái niệm: giá trị nhân đạo, hiện thực, tính dân tộc,
Ngoài ra, hãy học liên hệ nếu có. Ghi một vài câu văn, thơ có thể dùng liên hệ. Liên hệ thường đặt cuối bài, lúc tổng kết nội dung để người chấm thấy rõ. Tránh nội dung cả bài không chắc mà liên hệ quá nhiều (đừng bao giờ tham liên hệ) sẽ bị loãng bài. Nhiều chỗ người chấm thấy liên hệ không phù hợp còn bị trừ điểm. Ví dụ như ôn đội tuyển rất cần kiểu một đoạn phân tích này sẽ liên hệ thêm một trích đoạn văn, thơ khác, nhưng ở Đại học phải tuyệt đối tránh nếu không muốn khả năng bài của em xác suất cao sẽ bị đánh giá là lan man, không trọng tâm.
Đã xong, bây giờ chỉ cần bắt tay vào tóm tắt nữa là xong. Trang vở sẵn sàng chia làm 3 cột.
1. Đối với thơ
Dùng sách giáo khoa, tóm tắt ý chính các đoạn, gạch chân dưới những từ đi phân tích. Đọc tài liệu. Sau đó nhìn lại cả bài thơ, tự tóm tắt như sau: đoạn 1 bài thơ về cái gì, từ này nghệ thuật là gì, từ kia nói lên nội dung gì. Phải tóm tắt nội dung chính trong 5-10 chữ, mỗi chữ trong câu thơ chỉ tóm tắt bằng xương cá nghệ thuật và nội dung trong không nhiều hơn 2 dòng, càng ngắn càng tốt. Bỏ hết, xoá hết khỏi đầu, không đọc, không ghi nhớ các thể loại mắm muối đưa vào cho câu văn thêm vần điệu.
Như chị đến giờ đã 3 năm, lần cuối cùng chạm tay vào văn chính là ngày thi Đại học :)) Nhưng chị vẫn có thể kể ra đoạn 1 của “Đây thôn Vĩ Dạ” nói về bức tranh làng quê thôn Vỹ khi nắng mới lên, đoạn 2 nói về cảnh buồn khi nhìn bằng nội tâm của nhà thơ bất hạnh, đoạn 3 là sự mờ ảo của cảnh vật, con người. Đại loại là vậy, đừng nhớ những cái gì quá sướt mướt hay dài dòng. Hay như phân tích dòng thơ đầu “Sao anh không về chơi thôn Vĩ?” thì chị gạch dưới những nội dung sau:
- Toàn câu thơ: thanh bằng 6/7 câu => giọng nói mềm mại của người con gái Huế
- Dấu chấm hỏi: câu hỏi tu từ, không đợi lời giải đáp => câu hỏi thật của ng con gái Huế hay nỗi lòng của this ĩ?
- về: không phải là “đến” -> chốn thân thuộc
=> lời mời gọi trách móc mà thân thiết đánh thức một miền ký ức của tác giả
Đó, có thể có nhiều tài liệu phân tích nhiều hơn nhưng chị chỉ cần như vậy thôi. Quan trọng là nhìn câu thơ có cái nhìn bao quát đã, sau đó gạch chân từ nào nhớ nghệ thuật sẽ đi ra nội dung. Nhắc lại điều đã dặn ở trên, với thơ, phải đi từ NGHỆ THUẬT sang nội dung, đừng tự nhiên vào là thôi miên luôn người viết “câu thơ trên là câu hỏi của người con gái Huế để mời tác giả về chơi thôn Vĩ vốn là nơi thân thuộc với nhà thơ”. Người chấm sẽ hỏi, vậy bằng chứng đâu, bằng chứng nào nói đây là con gái Huế viết, bằng chứng nào bảo đây là lời mời, bằng chứng đâu nói thôn Vĩ là chốn thân quen???
Nếu chỉ đi từ nội dung sẽ bị đánh giá thấp đó.
Tóm lại bí quyết học thơ
- Nhớ nội dung chính từng đoạn, ghi vào cột một
- Các từ của mỗi dòng CÓ NGHỆ THUẬT ghi vào cột 2
- Phân tích các từ ngắn gọn về nghệ thuật và nội dung, ghi vào cột ba.
Về sau khi ôn tập, nhìn vào bài thơ trong sách giáo khoa, nhìn cái phải biết đoạn này ngắn gọn về gì, câu này bao quát là chữ, chữ này chữ kia có nghệ thuật, nội dung gì.
- Những bài phân tích dài chỉ đọc để lấy cảm hứng.
- Tác giả, tác phẩm, nghệ thuật, nội dung chung đã nhắc ở trên, không nhắc lại nhưng tất nhiên phải học. Đề nào cũng phải cho vào để không mất 0.5 điểm.
- Khi đề cho một đoạn thơ để phân tích phải xác định ngay nội dung chính đoạn đó để gợi ra chủ đề từ mở bài chứ không đơn thuần đi viết mở bài thông thường. Sau đó cần nêu vị trí, nội dung bài thơ và các vấn đề ở gạch đầu dòng bên trên.
2. Đối với văn.
Văn thì dễ hơn rất nhiều vì văn lớp 11, đặc biệt là 12 đa phần đi theo sự việc chứ ít có nghệ thuật. Một số bài về sông Đà và sông Hương thì giàu tính nghệ thuật thì học khó hơn thì nên phân tích như thơ, phân tích nghệ thuật nhiều. Còn các tác phẩm khác thì cứ nhớ dòng sự kiện, nhân vật để phân tích là được.
Hồi trước chị thấy khó nhất của văn là mình cần phải có “dẫn chứng”, giống như học thơ cần có nghệ thuật. Mà dẫn chứng để cho vào ngoặc kép cần thuộc 100% nên sẽ rất khó khi học nhiều tác phẩm. Vậy bí quyết ở đây là gì?
Các em chỉ nên nhớ 2 từ hoặc một cụm ngắn thôi.
Ví dụ làm sao mà nhớ chính xác 100% được hết cho mười mấy bài những câu như sau:
“bằng cách lấy mắt và nhớ tỉ mỉ như đóng đanh vào lòng đất tất cả những luồng nước của tất cả những con thác hiểm trở”
“cái đầu bạc quắc thước ấy đặt trên một thân hình cao to gọn quánh như chất sừng, chất mun”
Các em chỉ cần nhớ những từ đắt như “đóng đanh”, “của tất cả những con thác hiểm trở”, “bạc quắc thước”,….còn những ý khác các em diễn xuôi thôi.
Còn lại thì văn không có gì khó, với một hình tượng nhân vật hay dòng sự kiện, các em chỉ cần tóm tắt vào vở
- Cột 1: luận điểm, điểm chính về sự kiện hay nhân vật đó (scandal hay bạn Tuấn)
- Cột 2: luân cứ, những đặc điểm làm nổi bật cột 1
- Cột 3: dẫn chứng, những cụm từ đơn lẻ trên.
Vậy thôi, không có gì cả.
IV. CÁCH VIẾT VĂN
Một số bạn cho rằng đáp án văn chẳng để làm gì vì có so cũng không biết cách so hoặc việc thầy cô cho điểm văn chênh lệch nhau là hên xui. Thực chất không phải như vậy.
Các em nên xem thử đề và án văn của các đề thi thử của các trường chuyên có tiếng khắp cả nước như Phan Chu Trinh ĐN, Sư Phạm HN, Lê Hồng Phong NĐ, chuyên ĐH Vinh,…. Các em không cần phải viết, nhưng các em nên dành ra 15 phút gạch ra các đáp án của những câu tiếng việt và luận điểm, luận cứ mà các em sẽ viết.
Sau đó so sánh với đáp án xem các em đã làm đúng chưa? Tại sao đáp án tiếng việt lại như thế này? Tại sao luận điểm lại như thế này? Mình bị thiếu gì ở phần đặt vấn đề? Tại sao nghệ thuật lại có biện pháp này,…
Phải rõ ràng. Tránh việc lờ mờ kiểu: thật ra mình cũng có nhắc đến ý này rồi. Ví dụ đoạn thơ được trích có vị trí, nội dung và vai trò gì thì phải được viết ngay ở phần sau mở bài ( nêu định hướng giải quyết vấn đề). Nếu các em viết ở tận một ý rất nhỏ, khó thấy ở trong thân bài thì cũng khó đạt điểm. Tiếp đó, vì nền tảng kiến thức của các em học theo cách của chị khá là chắc chắn. Viết văn cũng có tư duy. Vậy với những bạn không có khiếu học văn lắm, câu văn thường đơn giản ngắn gọn cũng phải được 7.
Không nên xảy ra trường hợp cô giáo trên lớp thấy mình hay xung phong và biết thực lực của mình nên thường chấm 8,9 còn thầy cô đi thi thử chỉ cho 4,5 thôi nhưng vẫn nghĩ đi thi thật sẽ vẫn 8,9 như thầy cô trên lớp. Điểm của các em phải ổn định (xét trong trường hợp các lần đi thi em đều có lượng kiến thức đáp ứng đầy đủ yêu cầu đề bài), nếu có chênh lệch cũng tối đa là 1 điểm thôi.
Nếu đã đọc toàn bộ phần phía trên, các em sẽ thấy viết văn là một môn cần tư duy và nhạy bén cực kỳ. Các em sẽ thấy viết tiếng anh hay viết tiếng việt đều như nhau cả: đủ ý, súc tích và có sắc bén thì càng tốt. Chị sẽ liệt kê toàn bộ cách viết văn để đạt điểm cao nhé:
1. Viết mở bài:
Đây là bước nêu vấn đề. Hãy tìm ra “key word” và đặt vào hoàn cảnh chung, viết lại đề bài. Nhiều bạn hay bị bí ý tưởng, ngồi viết nháp hết 30 phút chỉ để cái mở bài đọc có vẻ xuôi xuôi.. Một số người thì viết dài ơi là dài vẫn chưa vào đề. Kinh nghiệm ở đây là, đề bài hỏi gì các em “khái quát lên” rồi đi viết mở bài. Ví dụ, vẫn đề phân tích hình tượng bà cụ Tứ. Các em hãy đi từ việc hình tượng người phụ nữ hoặc hình tượng người mẹ để viết. Đề có chỉ đơn giản cho đoạn văn, đoạn thơ thì các em cũng biết luận điểm của đoạn đó (nội dung chính của đoạn đó) rồi. Các em khái quát lên rồi viết.
2. Thân bài:
Nếu biết viết, các em có thể viết được 3 tờ giấy mà không phải suy nghĩ quá nhiều hay bay bổng xa rời thực tế quá nhiều. Chị đã dặn rất nhiều rồi đấy, hãy viết chắc trước khi liên hệ hoặc bay bổng quá nhiều.
Bước 1: ĐỊNH HƯỚNG cách giải quyết vấn đề.
- Đầu tiên, các em nêu vị trí đoạn trích (Nếu đề bài cho đoạn trích) hoặc giải thích các định nghĩa (nếu đề bài hỏi tính bi kịch, tính nhân đạo, tính hiện thực). Giới thiệu tác giả, tác phẩm, hoàn cảnh sáng tác tác phẩm.
- Cuối cùng, bằng 1 đoạn văn ngắn khoảng 3-5 dòng. Các em nêu hết luận điểm ra. Đây giống như bước khi các em thuyết trình, các em nói: sau đây bài viết tôi sẽ gồm 3 phần:…. Tuy nhiên viết văn các em cần khéo léo hơn, để người chấm vẫn nắm được sơ qua các luận điểm của bài viết và đánh giá các em biết cách viết bằng cách viết như sau: Để diễn tả hình tượng abc nào đó, tác giả đã khắc họa nhân vật vào lên + và + Bên cạnh đó… Viết khéo chứ không nên: bài viết em gồm 3 luận điểm: luận điểm 1, luận điểm 2, luận điểm 3 là nhé.
BƯỚC 2: Giải quyết vấn đề
Các em nêu luận điểm và phân tích luôn. Các em có nhiều phương pháp để viết 1 bài phân tích tuy nhiên theo chị các em nên viết bằng phương pháp “TỔNG – PHÂN – HỢP”:
- Đầu tiên, TỔNG: các em nêu luận điểm ra. Luận điểm nêu chỉ ngắn gọn và luôn để ở đầu câu, có các dấu hiệu nhận biết như đầu tiên, tiếp theo, thêm vào đó, cuối cùng,… để người chấm dễ nhận biết và cho điểm. Nêu luận điểm nào phân tích luôn luận điểm đó. Các cách nêu luận điểm: Ngay từ những dòng thơ đầu tiên, tác giả đã khắc họa những nét đầu tiên, vừa xuất hiện trong tác phẩm, nhân vật A đã hiện lên (giới thiệu luận điểm 1) Sau đó, tác giả tiếp tục; thêm vào đó, (giới thiệu luận điểm 2) Cuối cùng, hình ảnh B được khắc họa bằng 1 nét, trong hoàn cảnh xyz ( giới thiệu luận điểm cuối cùng)
- Sau đó, PHÂN: các em đi phân tích. Và luôn nhớ chị đã viết, PHÂN TÍCH NGHỆ THUẬT (TÀI HOA của tác giả) sau đó mới nói từ đó cho thấy cái gì. Đừng nói là đoạn thơ trên cho ta thấy một chú chim đang mỏi mệt tìm về rừng ngủ, chú chim đó không chỉ cô đơn, nhỏ bé mà còn rất mỏi mệt, khắc họa được một bức tranh miền núi hoang vắng vào buổi hoàng hôn. Mà hãy nói, tác giả đã sử dụng bút pháp chấm phá giàu sức gợi để tái hiện cả một bức tranh miền núi hoang vắng lúc hoàng hôn. Hình ảnh cánh chim mỏi mệt bay về rừng không chỉ gợi nhịp độ của thời gian lúc ngày tàn, mà còn gợi cả không gian trong thời khắc ánh chiều sắp tắt.
- Cuối cùng, HỢP: Các em viết giống lúc tổng, nhưng cách viết khác đi. Đây chính là bình mới rượu cũ. Hoặc em nào giỏi hơn có thể nâng vấn đề lên, liên hệ. Tuy nhiên theo chị với đa phần mọi người chỉ nên an toàn ở mức viết lại câu TỔNG theo một cách khác.
3.Viết kết bài
Thật ra mở bài cũng chính là tổng. Thân bài là thân. Và kết bài là hợp. Vì vậy công việc của kết bài là đi tập hợp ngắn gọn những gì đã viết. Các em thường nghĩ kết bài chỉ nên có 1 đoạn thôi, thật ra không phải.
Bước 1: Tổng kết nghệ thuật (1 đoạn 3-5 dòng): nêu những nét nghệ thuật tiêu biểu ra. Đoạn này lúc làm tài liệu chị đã nói các em phải có nên thật ra lúc thi cứ vậy mà cho vào thôi. 
Bước 2: Tổng kết nội dung ( 1 đoạn 3-5 dòng). Tương tự B1.
Bước 3: Kết bài các em cũng chỉ nên tương đương độ dài của mở bài. Tuy nhiên chị khuyến khích các em phần này nên có liên hệ trước khi viết 1-2 dòng kết luận thực sự nhé!

V. CÁC LƯU Ý KHÁC
1. Không cần luyện viết quá nhiều nếu không có thời gian.
Viết văn thật ra rất mất thời gian và theo chị thời gian đó nên để học Anh hay Toán sẽ hiệu quả hơn. Mỗi lần thi thử và viết 1 tiết đã đủ để các em rèn luyện bản thân rồi. Vì vậy học văn các em chỉ nên viết các ý và kiểm tra chính xác xem các ý (luận điểm) mình viết đã chính xác chưa. Nếu các em vẫn muốn viết, các em có thể luyện tập cách viết RÕ RÀNG Ý bằng cách viết tiếng anh. Hoặc đơn giản là viết nhật ký hoặc dùng facebook để viết bày tỏ ý kiến cá nhân với các hiện tượng trong xã hội mà em quan tâm, một cách để luyện tập tư duy và nghị luận xã hội.
2. Đi thi nên viết bút mực đen.
Các em nên dùng bút chữ A ngòi nước càng tốt. Vì theo kinh nghiệm đi thi viết 4 tờ của chị. Viết bút nước tuy hơi tốn nhưng nét bút khá đẹp và rất nhanh, quan trọng là rất nhanh và không bị mỏi tay như bút thường. Còn về việc viết bút mực đen thì thầy cô chị dặn là đi thi nên viết mực đen thôi vì mùa hè chấm thi nhiều bài, đọc mực xanh rất lóa mắt và khó chịu. Đây là kinh nghiệm từng người các em chú ý tham khảo nhé.
3. Tránh để các chữ bị lồng hay đè lên nhau
Các em lưu ý các chữ có nét cao hơn như h, g, k, p. Khi viết những chữ này thường sẽ kéo lên hoặc kéo xuống. Các em cần chú ý để các chữ không lồng vào nhau mà cách nhau ra. Ví dụ như ở trên có nét kéo xuống của chữ g, mà ở dòng dưới có chữ h thì tránh để nét hai cái kéo xuống và nhô lên lồng vào nhau nhìn mất cảm quan.
4. Chữ không đẹp thì nhất định phải sạch sẽ, ưa nhìn.
Theo lời của cô giáo chị, ngoại trừ bài văn từ 8,5 điểm. Ít bài được đọc cẩn thận từng ly từng tí lắm. Nên chữ các em mà xấu như gà bới hay như học sinh tiểu học thì các em phải cẩn trọng mà luyện viết ngay. Đừng để cả 12 năm ôn luyện chỉ vì chữ xấu mà mất 1,2 điểm.
5. Viết câu ngắn.
Với những bạn trình độ viết không quá tốt thì nên viết câu ngắn thôi. Đừng để người chấm đọc mãi, có khi đến 5,6 dòng mới chấm câu, ý sẽ không rõ ràng mà rất lan man.
6. Đẹp khoe xấu che.
Những dòng đầu tiên hay cuối cùng một đoạn các em phải viết đẹp và rõ ràng ý vào nhé. Vì người chấm sẽ đọc rất kỹ những câu này vì hay mang luận điểm. Bên cạnh đó, nếu có trích dẫn tài liệu gì (liên hệ) các em nên cố gắng viết xuống dưới hay rõ ràng để người chấm nhìn thấy rõ. Như vậy sẽ có cảm tình với các em hơn.
Trên đây là kinh nghiệm viết văn của chị. Nếu có gì thắc mắc các em hãy cmt nhé.
Cảm ơn các em đã đọc một bài viết dài như vậy. Vì công việc của chị khá là nhiều và không phải là chuyên môn sư phạm, nên thời gian dành cho các em cũng không được nhiều. Mong các em thông cảm nhé!