Cách đây không lâu, một sĩ quan Hải quân đang thực hiện nhiệm vụ đặc biệt nguy hiểm đã bình tĩnh thảo luận về cơ hội sống sót của anh và những người cùng cảnh ngộ, giả định rằng cuộc chiến sẽ còn kéo dài thêm vài năm nữa và ngành của anh ngày càng khốc liệt. Anh kết thúc bài phát biểu bằng câu nói: "Lý do chính khiến tôi đặc biệt muốn sống sót đến lúc kết thúc là vì tôi rất muốn so sánh những ghi chép với các đồng minh của chúng tôi trong Hải quân Đức."

Đó cũng chính là câu trả lời cho những ai hỏi, như một vị quan chức quan trọng gần đây đã hỏi, vì sao nên xuất bản bản dịch tiếng Anh của cuốn sách của Rittmeister von Richthofen. Cuốn này cho phi công của chúng ta cơ hội so sánh kinh nghiệm với một trong những phi công chiến đấu nổi bật nhất của Đức, giống như cuốn sách tuyệt vời của "Contact" cho người Đức cơ hội cảm nhận không khí của Không quân Hoàng gia Anh vào các năm 1916 và 1917.

"Chiến cơ đỏ" rõ ràng đã bị chính quyền Đức kiểm duyệt kỹ lưỡng. Ngoài ra, có thể nó đã được chỉnh sửa đôi chỗ cho mục đích tuyên truyền. Do đó, dù nội dung hiện tại vốn đã cực kỳ thú vị, nhưng nhìn chung, cuốn sách còn hấp dẫn hơn nhờ những ẩn ý người ta đoán được, và những gì người ta có thể suy ra từ quan điểm chung của tác giả. Có lẽ không có nhiều thông tin đáng chú ý ngay lập tức, nhưng có rất nhiều điều giải thích những điều khá khó hiểu trong quá khứ, và việc hiểu được những điểm đó sẽ mang lại cho người ta một lập luận hữu ích cho các phi công đang tại ngũ của chúng ta trong tương lai.

Khi xét đến tính chất tuyên truyền của cuốn sách, vốn mang lại ấn tượng chung về một quý ông được một nhà báo nghiệp dư chuẩn bị xuất bản, ta có thể hình dung rất dễ dàng về một hình ảnh của vị Nam tước trẻ tuổi Rittmeister von Richthofen. Người bạn cũ Froissart của chúng ta được cho là đã phát biểu rằng trong thời đại hiệp sĩ của ông, việc truyền đạt tinh thần hiệp sĩ đích thực cho các hiệp sĩ Đức luôn là điều không thể. Điều này dường như cho thấy rằng đầu óc thực tế của người Đức thời đó không thể hiểu được những điều kỳ quặc trong các tư tưởng hiệp sĩ La Mã, ví dụ như - một hiệp sĩ khi bị đối thủ đánh gãy thương vào khiên sẽ phải rút lui khỏi trận để chờ đối thủ rút kiếm, rồi mới quay lại giao đấu. Có lẽ quân Hun thời đó đã đâm vào bụng đối thủ - bất cứ lúc nào - và kết thúc trận chiến.

Theo đúng tinh thần hiệp sĩ, một người Anh đánh ngã một người rồi lùi lại để anh ta có thể đứng dậy và có cơ hội khác, trong khi một người thực tế hơn sẽ hết sức cẩn thận để đối thủ không bao giờ đứng dậy cho đến khi anh ta thừa nhận mình đã thua.

Tất cả đều là vấn đề quan điểm, và phần lớn chắc chắn là vấn đề giáo dục. Tuy nhiên, nếu xét đến góc nhìn này, ta thấy rất ít nét đặc trưng của người Hun trong cách cư xử hay phương pháp của von Richthofen như đã được trình bày trong sách.

Một trong những sự thật hiển nhiên của chiến tranh là phi công Đức đã thể hiện tinh thần hiệp sĩ cao hơn bất kỳ binh chủng nào khác của quân đội Đức. Việc các phi công của họ bay qua không phận của chúng tôi trong quá trình làm nhiệm vụ là chuyện thường tình, và, như một các thay đổi công việc, họ thả những gói thư từ của các phi công Anh bị bắt, hoặc đồ đạc cá nhân của những người đã hy sinh. Người ta cho rằng những hành động lịch sự này đã trở nên ít thường xuyên hơn trong thời gian gần đây, do sự gia tăng của chiến tranh trên không, nhưng dường như các phi công bị bắt và tử trận vẫn nhận được sự đối xử lịch sự đầy đủ của chiến tranh từ phi công Đức, bất kể số phận sau đó ra sao.

Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi thấy rằng, xét toàn diện, Rittmeister von Richthofen truyền đạt cho người ta ấn tượng chung rằng, ông rất giống một cậu học sinh trường công lập Anh xuất thân từ gia đình nề nếp. Tính tự cao tự đại của ông, như người ta thấy trong sách, là tính tự cao tự đại của một chàng trai trẻ thành thật mà nói là tự mãn với bản thân, nhưng lại phấn khích vì vận may hơn là vì sự thông minh của mình.

Nhìn chung, người ta khá thích von Richthofen và hình dung rằng hầu hết những người trong Không quân Hoàng gia Anh từng chiến đấu với ông ta sau chiến tranh sẽ rất vui khi được ngồi cùng bàn với ông ta và trao đổi ý kiến bên điếu thuốc và rượu, như người bạn Hải quân của tôi muốn làm với những người bạn thời tiền chiến của mình trong Hải quân Đức. Và đáng buồn là không có nhiều kẻ thù hiện tại của chúng ta muốn bày tỏ quan điểm như vậy.

Khi đọc cuốn sách, người ta bắt đầu tìm thấy nhiều điều thú vị về Quân đội Đức, về chiến tranh nói chung, cũng như về Feldfliegartruppen hay Lực lượng Không quân Đức. Người Đức không thực sự là một nhà kiểm duyệt tài ba. Cũng giống như một số bức chân dung do một họa sĩ ở Ruhleben vẽ đã thể hiện phần lớn những gì Đức muốn giấu đi qua nét mặt, cuốn sách của von Richthofen, mặc dù được kiểm duyệt cẩn thận, vẫn tiết lộ khá nhiều thông tin.

Điều đầu tiên đập vào mắt người ta là quân đội thường trực của Đức vào đầu cuộc chiến không hề là một cỗ máy chiến đấu hoàn hảo như người dân ở đất nước này vẫn tưởng. Mặc dù, giống như tất cả những người có chút hiểu biết ở đất nước này, Quân đội Đức biết rằng chiến tranh sắp xảy ra, nhưng các sĩ quan và binh lính dường như đã bắt tay vào công việc của mình một cách khá nghiệp dư, xét theo phần ngắn gọn trong cuốn sách dành riêng cho việc mở đầu cuộc chiến ở Mặt trận Nga. Và người ta cũng hài lòng khi thấy von Richthofen đã có thể tự giễu cợt bản thân và các sĩ quan đồng nghiệp về những sai lầm của họ.

Theo một số khía cạnh, binh lính của tất cả các quốc gia đều rất giống nhau. Chẳng hạn, trong cuốn sách này, ta thấy sự khinh thường của họ dành cho những kẻ mà tiếng Đức hình ảnh gọi là "con lợn hậu phương" — tương tự như cách lính Pháp chê bai "embusqué", hay sĩ quan tiền tuyến Anh coi thường những thanh niên khỏe mạnh nhưng chỉ "làm việc ở Bộ Tham mưu". Loại người đáng ghét này tồn tại trong tất cả các quân đội, và cần phải phân biệt rõ ràng với sĩ quan tham mưu được đào tạo bài bản và tốn kém, người rất chuyên nghiệp và là bộ não của Quân đội.

Khi chúng ta chuyển sang phần hoàn toàn về hàng không của cuốn sách, ta thấy von Richthofen thực sự nhiều hơn và ít hơn về vị sĩ quan kỵ binh. Sự thành thật của ông về sự rối loạn tinh thần hoàn toàn của mình trong lần đầu tiên lên không trung gợi nhớ đến nhận xét nổi tiếng của Tướng Brancker trong bài giảng trước Hiệp hội Hàng không khi ông nói rằng không ai nhìn thấy bất cứ điều gì trong giờ đầu tiên trên không trung do sự hoang mang vô vọng trong tâm trí ông, do khía cạnh mới lạ của mọi thứ gây ra. Mô tả của von Richthofen về trải nghiệm của mình có lẽ là điều tuyệt vời nhất từng được viết về chủ đề này.

Một thông tin thú vị được tiết lộ trong mô tả của ông về chuyến bay trên chiếc "Grossflugzeug" vào ngày 1 tháng 9 năm 1915. Vào thời điểm đó, người ta biết rất ít về máy bay hai động cơ. Người Đức được cho là đã thử nghiệm chúng, nhưng không thành công. Ví dụ duy nhất mà người dân chúng tôi biết - mặc dù có lẽ thực sự có nhiều loại máy bay khác nhau - được biết đến rộng rãi trong Không quân Hoàng gia Anh là ... "Wong wong", do tiếng ồn kỳ lạ phát ra từ động cơ hoặc cánh quạt gió khi chúng "lệch pha" - như một thợ điện thường gọi. Tiếng ồn này giờ đây khá quen thuộc với cư dân vùng Đông Nam nước Anh như âm thanh đặc trưng của máy bay ném bom Gotha.

Sự đánh giá đúng đắn của von Richthofen về các giá trị chiến đấu, mặc dù khi đó ông chỉ là một người quan sát, và còn là một người mới vào nghề, được thể hiện qua việc ông không tán thành việc sử dụng máy bay hai động cơ như một cỗ máy chiến đấu. Cũng đáng chú ý là vào thời điểm đó, người Đức đã thử nghiệm một thiết bị khóa tự động để giữ bánh lái của một máy bay hai động cơ sang một bên, giúp nó bay thẳng nếu một động cơ ngừng hoạt động, một ý tưởng sáng tạo ngay cả khi chắc chắn thất bại.

Thật đáng khích lệ khi thấy rằng mặc dù những chiếc máy bay hai động cơ này đã hoạt động từ tháng 9 năm 1915, phi đội ném bom đầu tiên được thành lập như vậy chỉ mới tham gia chiến đấu chống lại Bucharest không có khả năng phòng thủ một năm sau đó. Điều này cho thấy rằng thực ra chúng ta ở đất nước này không chậm trễ quá nhiều trong việc đưa ra những ý tưởng mới, bởi những chiếc máy bay hai tầng cánh lớn Handley Page của chúng ta đã bay lần đầu tiên vào cuối năm 1915, và chúng ta bắt đầu sử dụng chúng thường xuyên vào đầu năm 1917 - chỉ hơn một năm sau đó một chút.

Sự tương đồng của các phi công ở mọi quốc gia được thể hiện qua lời thú nhận thẳng thắn của von Richthofen về nỗi buồn chán khi ông thực hiện chuyến bay một mình đầu tiên. Chuyến bay một mình đầu tiên luôn là chuyến bay hồi hộp nhất.

Một nét tương đồng khác trong sự nghiệp phi công. Một chi tiết khác khiến tất cả phi công đều đồng cảm được thể hiện qua những câu chuyện của ông về việc ông và các học viên khác thường xuyên bay đi huấn luyện xuyên quốc gia và phải chịu đựng những lần hạ cánh khẩn cấp trong công viên nhà bạn bè hoặc trong những khu điền trang trông có vẻ khả thi. Người ta tưởng tượng rằng hành vi "wongling" này về cơ bản là một trò hề của người Anh, và sẽ không được dung thứ dù chỉ một giây dưới kỷ luật sắt đá của Quân đội Đức. Vào những ngày đầu của Không quân Hoàng gia Anh, việc tìm kiếm những vị khách xa hoa này thường được gọi một cách mỉa mai là "săn lùng cung điện Do Thái".

Tình hình mặt trận Nga được thể hiện rõ qua đoạn trích ngắn trong sách. "Bay ở phương Đông đúng là một kỳ nghỉ", tác giả nói, đồng thời cho biết thêm rằng không có nguy hiểm nào trên mặt trận Nga, ngoại trừ nguy cơ bị quân Nga thảm sát nếu bị bắn hạ do hỏng động cơ. Từ đó, ta có thể hiểu rằng người Nga không chấp nhận việc bắt giữ phi công địch làm tù binh. Pháo phòng không của họ rõ ràng là tốt, nhưng quá ít để có thể sử dụng, và phi công của họ hầu như không tồn tại. Đó mới là điều người ta đã mạo hiểm phỏng đoán trên báo in vào thời điểm đó, bất chấp những thông cáo hùng hồn của Nga. Khi nghĩ đến tất cả những máy bay và động cơ tốt của Anh và Pháp được gửi đến Nga, người ta cảm thấy tiếc nuối vì đã lãng phí vật chất.

Về chủ đề không chiến, von Richthofen luôn đáng được nghiên cứu kỹ lưỡng. Không ai có thể phủ nhận sự thông thái của ông khi nhấn mạnh tầm quan trọng của sự bình tĩnh trong không chiến. Chúng ta đã mất rất nhiều phi công giỏi vì họ quá phấn khích và lao đầu vào một trận chiến không cân sức. Ông, hoặc biên tập viên của ông, đã đủ khéo léo để không tiết lộ phương pháp tấn công ưa thích của mình. Tuy nhiên, người ta cho rằng ông chủ yếu dựa vào cú lao đầu tiên để đạt được kết quả, hơn là một loạt các động tác kéo dài.

Câu châm ngôn của ông rằng "trong chiến đấu trên không, kết quả phụ thuộc vào năng lực chứ không phải thủ đoạn" phần nào chứng minh cho nhận định này. Tuy nhiên, thỉnh thoảng ông kể về một cuộc giao tranh kéo dài với một đối thủ đặc biệt thiện chiến.

Một câu chuyện như vậy kể về việc người đàn ông dũng cảm ấy, Thiếu tá Lanoe Hawker, một trong những chỉ huy chiến đấu dũng cảm được yêu mến và ngưỡng mộ nhất trong số rất nhiều chỉ huy chiến đấu dũng cảm của Không quân Hoàng gia Anh, đã ngã xuống. Có vẻ như cỗ máy của Thiếu tá Hawker đã bị đánh bại chứ không phải ông bị đánh bại bởi kỹ năng vượt trội. Người ta vui mừng khi thấy von Richthofen ca ngợi lòng dũng cảm và năng lực của kẻ thù, và có lẽ đó cũng là một niềm an ủi nhỏ nhoi cho những ai trong chúng ta biết đến Lanoe Hawker khi nghĩ rằng ông đã trở thành nạn nhân của người giỏi nhất của quân Đức chứ không phải của một phát bắn tình cờ từ một kẻ thù không xứng tầm.

Thật kỳ lạ là một thời gian sau khi nhấn mạnh sự thật rằng thủ đoạn gian trá không mang lại lợi ích gì trong chiến đấu trên không, von Richtofen lại cho thấy thủ đoạn gian trá có mang lại lợi ích như thế nào bằng cách mô tả trò giả vờ bị bắn và để máy bay của em trai Lothar rơi xuống ngoài tầm kiểm soát để thoát khỏi cuộc chiến với những đối thủ mạnh hơn mình.

Người ta tự hỏi có bao nhiêu phi công trẻ lạc quan đã báo cáo máy bay địch "bị bắn hạ mất kiểm soát", trong khi thực tế, bọn Đức xảo quyệt chỉ đang tránh đường gây hại. Những người lớn tuổi ngày nay không dễ mắc bẫy như vậy, và Bộ Tư lệnh Tối cao từ chối tính bất kỳ nạn nhân nào được cho là như vậy trừ khi hành động đó được xác minh bởi các nhân chứng độc lập trên mặt đất hoặc trên không.

Một điểm đáng chú ý khác trong phương pháp chiến đấu của von Richthofen là ông tuyên bố rằng, theo nguyên tắc, ông khai hỏa ở khoảng cách 50 yard (khoảng 50 mét). Khoảng cách rất khó đánh giá trên không. Phi công thường dễ đánh giá thấp khoảng cách hơn là những trường hợp khác, cũng giống như khi đánh giá khoảng cách trên biển. Nhưng von Richthofen có lẽ cũng là một người đánh giá tốt như bất kỳ ai, và trong trường hợp này, ông dường như đang nói lên một sự thật hiển nhiên. Ngày nay, 50 yard là tầm bắn khá xa. Một số chiến binh cừ khôi của chúng ta thích khai hỏa ở khoảng cách 50 feet (khoảng 15 mét), nếu họ có thể vào được vị trí ưa thích. Dù sao thì ông cũng cho thấy sự thiếu khôn ngoan khi khai hỏa ở khoảng cách 1.000 yard (khoảng 900 mét), như một số xạ thủ súng máy thiếu kinh nghiệm và phấn khích thường làm.

Phi đội truy đuổi của Von Richthofen - hay Jagdstaffel, theo cách người Đức gọi các đội hình này - là đội đầu tiên được gọi là "rạp xiếc". Phi đội Boelcke nổi tiếng, mặc dù là một lực lượng khá cơ động, các thành viên đôi khi phối hợp chặt chẽ với nhau, nhưng chưa bao giờ phát triển được đội hình chiến đấu như von Richthofen.

Mặc dù theo sách cho thấy, họ thỉnh thoảng ra ngoài thực hiện các chuyến phiêu lưu đơn độc, nhưng nhìn chung, họ thường bay thành một đội, số lượng từ nửa tá đến khoảng mười lăm người. Người chỉ huy của họ chọn sơn những chiếc Albatros nhỏ bé của mình một màu đỏ rực rỡ như hộp trụ. Những người khác sơn máy bay theo ý thích. Một số có mũi vàng, thân xanh lam và cánh xanh lục. Một số có màu xanh lam nhạt ở dưới và đen ở trên. Một số được sơn thành vệt, một số có đốm. Thực tế, họ đã thay đổi màu sắc trên toàn bộ hộp sơn.

Họ bay rất tuyệt vời, tất cả đều là những người được tuyển chọn kỹ lưỡng, và trong một trận chiến, họ đã biểu diễn theo cách mà ngay cả những diễn viên nhào lộn trên không chuyên nghiệp nhất cũng không thể làm được.

Ngoài ra, phi đội được di chuyển từ nơi này sang nơi khác như một đơn vị độc lập, để có thể xuất hiện ở bất cứ nơi nào giao tranh ác liệt nhất, hoặc bất cứ nơi nào máy bay trinh sát của Anh hoặc Pháp hoạt động mạnh nhất. Nó sẽ hoạt động ở Verdun một tuần. Tuần tiếp theo sẽ ở phía bắc Arras. Vài ngày sau sẽ ở Somme. Nhưng theo quy định, nó chuyên về mặt trận Anh. Bất cứ nơi nào nó dựng lều, nó đều thực hiện nhiệm vụ thường lệ của phi đội, và sau đó trong ngày sẽ thực hiện các cuộc đột kích đơn độc, hoặc "bắn phá" bằng hai hoặc ba máy bay cùng lúc.

Khi người ta xem xét màu sắc kỳ quặc của những chiếc máy bay, màn bay nhào lộn và màn trình diễn "hai buổi diễn một ngày" trong các buổi giới thiệu kéo dài một tuần, thì theo logic, những người hài hước của R.F.C. chỉ cần gọi phi đội này là "Rạp xiếc lưu động của von Richthofen".

Kể từ đó, từ này đã có một ý nghĩa riêng trong giới phi công. Nó không thể là bất kỳ đội hình đặc biệt nào được tổ chức nhằm mục đích săn lùng phi công địch, bao gồm những người được tuyển chọn kỹ lưỡng dưới sự chỉ huy của một chỉ huy đặc biệt tài giỏi. Nó không nhất thiết phải cơ động hơn bất kỳ phi đội nào khác, và không cần phải phô trương màu sắc kỳ quái, mặc dù về bản chất công việc, các phi công của nó phải mang tính nhào lộn. "Rạp xiếc" Anh ngày nay vượt trội hơn rạp xiếc Đức, bởi vì máy móc của chúng ta hiện nay ít nhất cũng tốt như máy móc của Đức.

Người Đức, và do đó, những người đàn ông của chúng ta, những người luôn có chất lượng trung bình cao hơn các phi công Đức, có cơ hội công bằng để chứng minh

Trong số những người trong gánh xiếc của von Richthofen được nhắc đến trong sách, Schafer là người đầu tiên tử trận. Trước chiến tranh, ông sống ở London để học tiếng Anh, làm việc tại một văn phòng trong thành phố khi có hứng thú, nhưng chủ yếu dành thời gian trên sông hoặc chơi thể thao. Những người quen biết ông nói rằng ông là một chàng trai dễ mến và là một vận động viên giỏi.

Voss là người tiếp theo phải ra đi, sau trận chiến được những người tham gia mô tả là một trong những trận đánh anh dũng nhất của cuộc chiến. Trên một chiếc máy bay ba tầng cánh Fokker với động cơ le Rhone của Pháp - rõ ràng là một cỗ máy thử nghiệm được chế tạo để cơ động nhanh - ông đã một mình chiến đấu với một đội tuần tra gồm sáu người của chúng tôi, trong khi ông có thể đã rút lui khỏi trận chiến và chạy thoát bằng cách bỏ lại một người bạn đồng hành kém cỏi hơn. Ông là một người đàn ông dũng cảm và là một phi công xuất sắc. Kỹ năng bay và bắn của ông trong trận chiến cuối cùng được cho là vô cùng thông minh. Không ai ngưỡng mộ tiếng kêu dũng cảm của ông hơn những người đã chiến đấu với ông.

Những người khác trong "rạp xiếc" đã ngã xuống kể từ đó, và "Richthofen Jagdstaffel" hiện tại có lẽ được thành lập rất khác so với nhóm những kẻ liều lĩnh đầy nhiệt huyết vốn được phát triển từ phi đội Boelcke ban đầu, và đã góp phần tạo nên danh tiếng của von Richthofen. Không một ai trong số những người lính R.F.C. cũ lại không vui vẻ giết chết những gì còn sót lại của "rạp xiếc", và có lẽ không một ai lại không vui vẻ bắt tay những người sống sót sau khi hòa bình được tuyên bố. Họ là những kẻ thù đáng gờm và là những người đàn ông dũng cảm.

Cuốn sách nhỏ này cung cấp cho chúng ta cái nhìn sâu sắc hữu ích về các phương pháp của kẻ thù và ít nhiều tỏ ra tôn trọng một số kẻ mà chúng ta hiện đang cố gắng giết.

C. G. GREY,

BIÊN TẬP VIÊN, Chiếc máy bay.

Đôi lời người dịch: Thật ra ban đầu mình dịch quyển này là do ấn tượng với hình ảnh của Nam tước Đỏ trên phim, người thực sự fair-play và đặt ra luật lệ "mục tiêu của chúng ta là máy bay, không phải phi công". Sau khi lướt qua một số bài viết chính thống và không chính thống, mình thấy ông này có vẻ là người như thế thật, và đã bắt tay vào dịch quyển tự truyện của ông để hiểu rõ thêm về suy nghĩ của một anh hùng chiến tranh thời đó. Tuy nhiên, càng đọc/dịch đến cuối, mình thấy Nam tước Đỏ càng ngày càng khác với tuyên bố mình đã xem trên phim, và đặc biệt những chương cuối về em trai mình, ông như một kẻ thích tàn sát (?), điều mà mình không thích. Sau đó mình đã xem xét kĩ hơn, và phát hiện ra một nguồn tông tin khác là ngoài đời thực thì quy tắc của ông là xử thằng phi công trước, máy bay thế nào không quan trọng =))))))))))) mình khá là sốc, hụt hẫng nữa, nhưng kể ra cũng phải thôi, chiến tranh chưa bao giờ lãng mạn. Tuy vậy thì mình vẫn sẽ đăng bản dịch này ở đây, và mình dịch cốt để mình hiểu nên sẽ có khá nhiều chỗ về từ chuyên ngành quân sự hay văn phong không được tốt, mong mn góp ý nhé.