46 – 1 CÔRINHTÔ (1 Corinthians)

Mục đích:
Để nhận biết những khó khăn và tội lỗi trong Hội thánh Côrinhtô. Phương pháp giải quyết nan đề theo Kinh Thánh. Hướng dẫn tín hữu sống đời sống Cơ Đốc nhân trong một xã hội nhiều tội lỗi.
Tác giả: Sự đồ Phaolô (Paul)

Ngày viết:
Khoảng năm 55 A.D. Viết cho tín hữu tại Côrinhtô và Cơ Đốc nhân khắp nơi.

Bối Cảnh:
   Côrinhtô là thành phố lớn, có trung tâm thương mại, có bờ biển và càng cho tàu buông — một trong những thành phố quan trọng vùng tiểu á. Vì thế nơi đây có rất nhiều tôn giáo thờ thần tượng, nhiều phương tiện giải trí không lành mạnh, nhiều tội lỗi. Hội thánh tại đây phần đông là người ngoại mới tin Chúa, nên có nhiều nan đề. Sứ đồ Phaolô đã thành lập Hội thánh trong lần truyền giáo lần thứ hai.

Những Điểm Đặc Biệt:
Vì những nan đề và tội lỗi, Hội thánh Côrinhtô đã cho người đem thư đến hỏi ý kiến và nhờ Phaolô giúp đở. Phaolô viết thư trả lời một cách có hệ thống phương pháp giải quyết những nan đề như: sự chia rẽ trong Hội thánh, sự tà dâm, kiện cáo nhau, chống đối lại quyền sứ đồ của Phaolô, cúng bái và thờ thần tượng, vấn đề hôn nhân, ly dị, và lễ tiệc thánh. Căn bản dạy dỗ về ân tứ Thánh Linh (12), tình yêu thương của Cơ Đốc nhân (13), ân tứ nói tiên tri và nói tiếng lạ (14), sự phục sinh (15), điều lệ và kỷ luật trong Hội thánh. Mục đích chính là nhắc nhở Hội thánh hãy tuân phục theo sự dạy dỗ của Kinh Thánh là sự thông sáng và quyền năng tối thượng của Đức Chúa Trời.

Câu gốc – 1 Côrinhtô 1:10
Hỡi anh em, tôi nhân danh Ðức Chúa Jêsus Christ chúng ta, khuyên anh em thảy đều phải đồng một tiếng nói với nhau, chớ phân rẽ nhau ra, nhưng phải hiệp một ý một lòng cùng nhau.

Đề Tài Chính:
+.  1. Chỉ có Đấng Christ mới có thể tẩy sạch mọi tội lỗi và làm Cơ Đốc nhân được xứng đáng trước mặt Đức Chúa Trời. +
   2. Tình yêu thương không vị kỷ của Cơ Đốc nhân phải theo lẽ thật trong Ý Chúa (13). +
    3. Tình yêu thương thật phải được bày tỏ qua sự vâng lời Chúa, đức tin, hành động, và việc làm. +
    4. Đức Chúa Trời không để Cơ Đốc nhân phải chịu sự cám dỗ quá sức chịu đựng của mình. +
    5. Sự đoàn kết và hiệp một trong tình yêu thương anh chị em trong Chúa là do quyền năng của Đức Chúa Trời ban cho qua Chúa Jêsus Christ mà thế gian không có được. +
    6. Các Cơ Đốc nhân trưởng thành đôi khi cần giới hạn sự tự do của mình để làm gương tốt cho những người yếu đuối trong đức tin. +
    7. Cơ Đốc nhân được ban cho ân tứ Thánh Linh để làm vinh hiển nhanh Chúa, bày tỏ tình yêu thương và xây dựng Hội thánh. +
    8. Chúa Jêsus quan tâm đến mọi khía cạnh trong đời sống Cơ Đốc nhân, và Ngài là câu trả lời cho mọi nan đề thuộc linh của nhân loại.

Mục Lục:

1. Giới thiệu 1:1-1:9
2. Những nan đề trong Hội thánh Côrinhtô 1:10-4:21
3. Kỷ luật trong Hội thánh 5:1-6:20
4. Vấn đề hôn nhân 7:1-7:40
5. Quyền lợi căn bàn và sự tự do của Cơ Đốc nhân 8:1-11:1
6. Sự thờ phượng và ân tứ Thánh Linh 11:2-14:40
7. Vấn đề phục sinh 15:1-15:58
8. Chương trình của Phaolô và lời cuối 16:1-16:24

1 CÔRINHTÔ (Tóm Lược):

+++9 Ơn phước cho Cơ Đốc Nhân (1:1-9): "
   4 Tôi hằng vì anh em tạ ơn Ðức Chúa Trời, bởi cớ anh em đã được Ðức Chúa Trời ban ơn trong Ðức Chúa Jêsus Christ;
     5 vì chưng anh em đã được dư dật về mọi điều ban cho, cả lời nói và sự hiểu biết,
    6 như lời chứng về Ðấng Christ đã được vững bền ở giữa anh em." (1:4-6).
   ++ "9 Đức Chúa Trời là thành tín, Ngài đã gọi anh em được thông công với Con Ngài là Đức Chúa Jêsus Christ, Chúa chúng ta." (1:9).
    +++10 Bè phái và chia rẽ lãnh đạo (1:10 – 17).
   ++ "10 Hỡi Anh em, tôi nhơn danh Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta, khuyên anh em thảy đều phải đồng một tiếng nói với nhau, chớ phân rẽ nhau ra, nhưng phải hiệp một ý một lòng cùng nhau." (1:10).
    +++11 Sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời và sự rồ dại của thế gian (1:18-31):
    ++ "18 Bởi vì lời giảng về thập tự giá, thì những người hư mất cho là điên dại; song về phần chúng ta, là kẻ được cứu chuộc, thì cho là quyền phép của Đức Chúa Trời." (1:18).
    + "25 Bởi vì sự dồ dại của Đức Chúa Trời là khôn sáng hơn người ta, và sự yếu đuối của Đức Chúa Trời là mạnh hơn người ta." (1:25).
    + "27 Nhưng Đức Chúa Trời đã chọn những sự dại ở thế gian để làm hổ thẹn những sự mạnh." (1:27),
    + "31 Hầu cho, như có lời chép rằng: Ai khoe mình, hãy khoe mình trong Chúa." (1:31).
    +++12 Lời giảng của Phaolô không dựa vào sức người nhưng vào quyền phép của Đức Chúa Trời qua Đức Thánh Linh (2:1-5):
    ++ "2 Vì ở giữa anh em, tôi đã quyết định không biết gì khác ngoài Đức Chúa Jêsus Christ, và Đức Chúa Jêsus Christ bị đóng đinh vào thập tự giá." (2:2). "
    4 Lời nói và sự giảng của tôi chẳng phải bằng bài diễn thuyết khéo léo của sự khôn ngoan, nhưng tại sự tỏ ra Thánh Linh và quyền phép;
     5 hầu cho anh em chớ lập đức tin mình trên sự khôn ngoan loài người, bèn là trên quyền phép Đức Chúa Trời." (2:4-5).
   +++13 Sự khôn ngoan của Chúa trong Tin Lành chỉ nhờ Đức Thánh Linh hướng dẫn và bày tỏ s(2:6-16):
    ++ "10 Đức Chúa Trời đã dùng Đức Thánh Linh để bày tỏ những sự đó cho chúng ta, vì Đức Thánh Linh dò xét mọi sự, cả đến sự sâu nhiệm của Đức Chúa Trời nữa.
     11 Vả, nếu không phải là thần linh trong lòng người, thì ai biết sự trong lòng người? Cũng một lẽ ấy, nếu không phải là Thánh Linh của Đức Chúa Trời, thì chẳng ai biết sự trong Đức Chúa Trời.
    12 Về phần chúng ta, chúng ta chẳng nhận lấy thần thế gian, nhưng đã nhận lấy Thánh Linh từ Đức Chúa Trời đến, hầu cho được hiểu biết những ơn mà chúng ta nhận lãnh bởi Đức Chúa Trời;
    13 chúng ta nói về ơn đó, không cậy lời nói mà sự khôn ngoan của loài người đã dạy đâu, song cậy sự khôn ngoan mà Đức Thánh Linh đã dạy, dùng tiếng thiêng liêng để giải bày sự thiêng liêng." (2:10-13).
    +++14 Cơ Đốc Nhân yếu đuối (tánh xác thịt) được nuôi bằng sửa thuộc linh (3:1-4).
    +++15 Truyền giáo: Người trồng, kẻ tưới, nhưng Đức Chúa Trời làm cho lớn lên (3:5-17):
    ++ "7 Vậy, người trồng kẻ tưới, đều không ra gì, song Đức Chúa Trời là Đấng làm cho lớn lên." (3:7).    
    ++ Chỉ Đấng Christ là nền Hội thánh (3:9-15):
   + "11 Vì, chẳng ai có thể lập một nền khác ngoài nền đã lập, là Đức Chúa Jêsus Christ." (3:11).
    ++ Cơ Đốc Nhân là đền thờ của Đức Chúa Trời (3:16-23):
     + "16 Anh em há chẳng biết mình là đền thờ của Đức Chúa Trời, và Thánh Linh Đức Chúa Trời ở trong anh em sao?
    17 Vì có ai phá hủy đền thờ của Đức Chúa Trời, thì Đức Chúa Trời sẽ phá hủy họ; vì đền thờ của Đức Chúa Trời là thánh, mà chính anh em là đền thờ." (3:16-17).    
    +++16 "19 Vì sự khôn ngoan đời nầy trước mặt Đức Chúa Trời là sự dại dột." (3:19), (3:18-23):
    ++ "23 anh em thuộc về Đấng Christ, Đấng Christ thuộc về Đức Chúa Trời." (3:23).
    +++17 Người quản trị nhà Chúa cách xứng đáng (4:1-13):
    ++ "4 Vì tôi chẳng thấy mình có điều gì đáng tội, nhưng tôi cũng không nhờ sự đó mà được xưng là công bình: Đấng xử đoán tôi, ấy là Chúa.
     5 Vậy, chớ xét đoán sớm quá, hãy đợi Chúa đến; chính Chúa sẽ tỏ những sự giấu trong nơi tối ra nơi sáng, và bày ra những sự toan định trong lòng người; bấy giờ, ai nấy sẽ bởi Đức Chúa Trời mà lãnh sự khen ngợi mình đáng lãnh." (4:4-5). + "
     12 Chúng tôi dùng chính tay mình làm việc khó nhọc; khi bị rủa sả, chúng tôi chúc phước; khi bị bắt bớ, chúng tôi nhịn nhục;
   13 khi bị vu oan, chúng tôi khuyên dỗ; chúng tôi giống như rác rến của thế gian, cặn bả của loài người, cho đến ngày nay." (4:12-13).
    +++18 "20 Vì nước Đức Chúa Trời chẳng ở tại lời nói, mà ở tại năng lực." (4:20).
    +++19 Gương rất xấu tại Côrinhtô (5:1-8).
    +++20 Nhận biết tội lỗi trong nhà Chúa và nhờ cậy Chúa để giải quyết (5:9-13).
    +++21 Khuyên không nên kiện cáo trước mặt kẻ ngoại đạo (6:1-11):
   ++ "1 Khi trong anh em ai có sự nghịch cùng người khác, sao dám để cho kẻ không công bình đoán xét hơn là cho các thánh đồ? " (6:1).
   ++ "9 Anh em không biết rằng những kẻ không công chính sẽ chẳng được thừa hưởng vương quốc của Đức Chúa Trời sao?" (6:9, 9-11).
    +++22 Khuyên tránh sự ô uế (6:12-20):
   ++ "12 Tôi được phép làm mọi sự, những không phải mọi sự đều có ích. Tôi được phép làm mọi sự, nhưng không làm nô lệ cho bất cứ điều gì." (6:12; 10:23).
    ++ "18 Hãy tránh sự dâm dục...
    19 Anh em há chẳng biết rằng thân thể mình là đền thờ của Đức Thánh Linh đang ngự trong anh em, là Đấng mà anh em đã nhận bởi Đức Chúa Trời, và anh em chẳng phải thuộc về chính mình sao?
    20 Vì chưng anh em đã được chuộc bằng giá cao rồi. Vậy, hãy lấy thân thể mình làm sáng danh Đức Chúa Trời." (6:18-20). ("Hãy tỉnh thức và cầu nguyện, để các ngươi khỏi sa vào chước cám dỗ; tâm thần thì muốn lắm, mà xác thịt thì yếu đuối." – Mác 14:38)
    +++ 22 Lý do cho hôn nhân hoặc độc thân. Hôn nhân và ly dị ... (7:1-40).
    ++ "2 Song, cho được tránh khỏi mọi sự dâm dục, thì mỗi người đờn ông phải có vợ, mỗi người đờn bà phải có chồng." (7:2).
    ++ "7 Tôi muốn mọi người được như tôi. Nhưng mỗi người được Đức Chúa Trời ban cho ân tứ riêng, người ân tứ nầy, kẻ ân tứ khác." (7:7).
    +++23 Thần tượng; Của cúng: Sự nhậy cảm và làm gương tốt (8:1-13):
    ++ "1 Luận đến của cùng các thần tượng thì chúng ta biết mình đều có sự hay biết cả. Song sự hay biết sanh kiêu căng, còn sự yêu thương làm gương tốt." (8:1).
   ++ "3 Nhưng nếu có một người yêu mến Đức Chúa Trời, thì Đức Chúa Trời biết người đó." (8:3).
    ++ "6 về phần chúng ta, chỉ có một Đức Chúa Trời mà thôi, là Đức Chúa Cha, muôn vật bởi Ngài mà ra, và chúng ta hướng về Ngài; lại chỉ có một Chúa mà thôi, là Đức Chúa Jêsus Christ, muôn vật đều nhờ Ngài mà có, và chúng ta cũng vậy." (8:6).
    ++ "9 Nhưng hãy giữ lấy, kẻo sự tự do mình làm dịp cho kẻ yếu đuối vấp phạm." (8:9).
   +++24 Quyền của các sứ đồ (9:1-23):
   ++ "11 Nếu chúng tôi đã gieo những điều thiêng liêng giữa anh em, thì việc gặt được vật chất từ anh em là việc quá đáng sao?" (8:11).   
   ++ "14 Cũng vậy, Chúa có truyền rằng ai rao giảng Tin Lành thì được nuôi mình bởi Tin Lành." (9:14) (Mat.10:10; Luca.10:7).
   ++ "16 Ví bằng tôi rao truyền Tin Lành, tôi chẳng có cớ khoe mình, vì có lẽ cần buộc tôi; còn không rao truyền Tin Lành, thì khốn khó cho tôi thay.
    17 Nếu tôi vui lòng làm việc đó, thì được thưởng; lại nếu tôi không vui lòng mà làm, thì cái chức vụ cũng vẫn phó thác cho tôi." (9:16-17).
    +++25 Chạy đua để được mão triều thiên (9:24-27):
   ++ "27 song tôi đãi thân thể mình cách nghiêm khắc, bắt nó phải phục, e rằng sau khi tôi đã giảng dạy kẻ khác, mà chính mình phải bị bỏ chăng." (9:27).   
   +++26 Bài học từ Cựu Ước (10:1-13):
   ++ "12 Vậy thì, ai tưởng mình đứng, hãy giữ kẻo ngã.
   13 Những sự cám dỗ đến cho anh em, chẳng có sự nào quá sức loài người. Đức Chúa Trời là thành tín, Ngài chẳng hề cho anh em bị cám dỗ quá sức mình đâu; nhưng trong sự cám dỗ, Ngài cũng mở đàng cho ra khỏi, để anh em có thể chịu được." (10:12-13).
    +++27 Tránh sự hòa đồng liên hệ đến sự thờ thần tượng (10:14-22):
    ++ "14 Vậy, thưa anh em quí mến, hãy xa lánh việc thờ thần tượng." (10:14).
   +++28 Cảnh giác về sự tự do và của cúng thần tượng (10:23-33).
    ++ "23 Mọi sự đều có phép làm, nhưng chẳng phải mọi sự đều có ích; mọi sự đều có phép làm, nhưng chẳng phải mọi sự đều làm gương tốt." (10:23; 6:12).
    ++ "24 Chớ ai tìm lợi riêng cho mình, nhưng hãy tìm lợi ích chung cho mọi người." (10:24).     
    ++ "31 Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm." (10:31).
    +++29 Khăn trùm đầu cho phụ nữ (11:1-16):
    ++ "3 Dầu vậy, tôi muốn anh em biết Đấng Christ là đầu mọi người; người đờn ông là đầu người đờn bà; và Đức Chúa Trời là đầu của Đấng Christ." (11:3).      
     +++30 Cách dự tiệc thánh để vinh hiển Chúa (11:17-34):
     ++ Tiệc Thánh (11:23-29).
    ++ "26 Ấy vậy, mỗi lần anh em ăn bánh nầy, uống chén nầy, thì rao sự chết của Chúa cho tới lúc Ngài đến.
     27 Bởi đó, ai ăn bánh hoặc uống chén của Chúa cách không xứng đáng, thì sẽ mắc tội với thân và huyết của Chúa.
    28 Vậy mỗi người phải tự xét lấy mình, và như thế mới ăn bánh uống chén ấy;
    29 vì người nào không phân biệt thân Chúa mà ăn bánh uống chén đó, tức là ăn uống sự xét đoán cho mình." (11:26-29).
    +++31 Ân tứ thuộc linh (Đức Thánh Linh) (12:1-11):
    ++ "3 Vì vậy, tôi muốn anh em hiểu rằng, không một ai được Thánh Linh của Đức Chúa Trời hướng dẫn mà lại nói: "Đức Chúa Jêsus đáng nguyền rủa!" Nếu Đức Thánh Linh không hướng dẫn, thì cũng không ai xưng "Đức Chúa Jêsus là Chúa!" (12:3).
    ++ "4 Vả, có các sự ban cho khác nhau, nhưng chỉ có một Đức Thánh Linh.
   5 Có các chức vụ khác nhau, nhưng chỉ có một Chúa.
  6 Có các việc làm khác nhau, nhưng chỉ có một Đức Chúa Trời, là Đấng làm mọi việc trong mọi người." (12:4-6).
  ++ "7 Sự thể hiện của Thánh Linh được ban cho mỗi người, vì lợi ích chung." (12:7).
  +++32 Sự hiệp một của ân tứ Thánh Linh trong thân thể Đấng Christ (12:12-30).
   ++ "27 Anh em là thân thể của Đấng Christ, và mỗi cá nhân là một chi thể." (12:27).
  +++ Ân tứ, nhiệm vụ, và sự hiệp một trong Đấng Christ (12:28-31).
   +++33 Tình yêu Cơ Đốc Nhân (13):
  ++ "4 Tình yêu thương hay nhịn nhục; tình yêu thương hay nhơn từ; tình yêu thương chẳng ghen tị, chẳng khoe mình, chẳng lên mình kiêu ngạo,
  5 chẳng làm điều trái phép, chẳng kiếm tư lợi, chẳng nóng giận, chẳng nghi ngờ sự dữ,
  6 chẳng vui về điều không công bình, nhưng vui trong lẽ thật.
  7 Tình yêu thương hay dung thứ mọi sự, tin mọi sự, trông cậy mọi sự, nín chịu mọi sự.
  8 Tình yêu thương chẳng hề hư mất bao giờ." (13:4-8).  
   ++ "13 Nên bây giờ còn có ba điều nầy: đức tin, sự trông cậy, tình yêu thương; nhưng điều trọng hơn trong ba điều đó là tình yêu thương." (13:13).
   +++34 Ân tứ nói tiếng lạ và nói tiên tri (14):
   ++ "1 Hãy nôn nả tìm kiếm tình yêu thương. Cũng hãy ước ao các sự ban cho thiêng liêng, nhứt là sự ban cho nói tiên tri." (14:1).
   ++ "4 Kẻ nói tiếng lạ, tự gây dựng lấy mình; song kẻ nói tiên tri, gây dựng cho Hội thánh." (14:4).
   +++35 Các ân tứ nên tôn trọng thứ tự và tôn nghiêm khi thờ phượng Chúa (14:20-40).
   ++ "27 Nếu có người nói tiếng lạ, thì chỉ nên hai hoặc ba người là tối đa, mỗi người nói theo thứ tự, và phải có người thông dịch.
   28 Nếu không có ai thông dịch, thì người nói phải yên lặng, chỉ nói với chính mình và với Đức Chúa Trời." (14:27-29).
   ++ "33 Vì Đức Chúa Trời không phải là Đức Chúa Trời của sự hổn loạn, nhưng của sự trật tự (hòa bình)." (14:33).
   ++ "39 Ấy vậy, hỡi anh em, hãy trông mong ơn nói tiên tri, và đừng ngăn trở chi về điều nói tiếng lạ.
   40 Nhưng mọi sự đều nên làm cho phải phép và theo thứ tự." (14:39-40).
   +++36 Chứng nhân cho sự Phục Sinh của Chúa Jêsus (14:1-11):
   ++ "2 Nhờ Tin Lành đó anh em được cứu rỗi, nếu anh em giữ vững ...
3 Trước hết, tôi đã truyền đạt cho anh em điều chính tôi đã nhận lãnh, ấy là Đấng Christ chịu chết vì tội lỗi các ngươi theo lời Kinh Thánh.
  4 Ngài đã bị chôn, đến ngày thứ ba, Ngài đã sống lại, theo lời Kinh Thánh;
  5 và Ngài đã hiện ra cho Sêpha, rồi cho mười hai sứ đồ.
   6 Sau đó, cùng một lúc, Ngài hiện ra cho hơn năm trăm anh em, phần lớn trong số nầy hiện vẫn còn sống, nhưng có vài người đã ngủ rồi.
   7 Ngài cũng hiện ra cho Giacơ, sau đó cho tất cả các sứ đồ.
  8 Sau hết, Ngài cũng hiện ra cho tôi như cho một thai sinh non vậy. " (15:2-8).
   +++37 Sự quan trọng và cần thiết Chúa Jêsus Phục Sinh (15:12-34):
  ++ "14 Nếu Đấng Christ đã chẳng sống lại, thì sự giảng dạy của chúng tôi ra luống công, và đức tin anh em cũng vô ích." (15:14).
  ++ "16 Vì nếu kẻ chết chẳng sống lại, thì Đấng Christ cũng đã chẳng sống lại nữa.
  17 Và nếu Đấng Christ đã chẳng sống lại, thì đức tin anh em cũng vô ích, anh em còn ở trong tội lỗi mình.   
  18 Vậy, những kẻ ngủ trong Đấng Christ cũng phải hư mất đời đời.
  19 Nếu chúng ta chỉ có sự trông cậy trong Đấng Christ về đời nầy mà thôi, thì trong cả mọi người, chúng ta là kẻ khốn nạn hơn hết." (15:16-19).
   ++ "26 Kẻ thù bị hủy diệt sau cùng, tức là sự chết." (15:26).
   ++ "33 Anh em chớ mắt lừa: "Bạn bè xấu làm hư tính nết tốt." (15:33), (Êsai 22:13).
+++38 Thân thể mới (thiêng liêng) khi phục sinh (15:35-40): ++ "
42 Sự sống lại của kẻ chết cũng như vậy. Thân thể đã gieo ra là hay hư nát, mà sống lại là không hay hư nát;
43 đã gieo ra là nhục, mà sống lại là vinh; đã gieo ra là yếu, mà sống lại là mạnh;
44 đã gieo ra là thể huyết khí, mà sống lại là thể thiêng liêng. Nếu đã có thể huyết khí, thì cũng có thể thiêng liêng." (15:42-44). ++ "
45 Như có lời chép: "Người đầu tiên là Ađam đã trở nên một hữu thể sống (Xuất 2:7), nhưng Ađam sau cùng (Chúa Jêsus) là thần linh ban sự sống."
46 Không phải con người thuộc linh đến trước, mà là con người tự nhiên, sau đó là con người thuộc linh.
47 Người đầu tiên từ đất mà ra, thì thuộc về đất, Người thứ hai từ trời mà đến.
48 Những người thuộc về đất, thì giống như người ra từ đất, những người thuộc về trời, thì giống như Đấng đến từ trời.
49 Như chúng ta đã mang hình ảnh của người ra từ đất, thì chúng ta cũng mang hình ảnh của Đấng đến từ trời." (15:45-49). +++
39 Sự biến hóa và thắng trận sau cùng (15:50-59): ++ "
56 Cái nọc sự chết là tội lỗi, sức mạnh tội lỗi là luật pháp.
57 Nhưng, tạ ơn Đức Chúa Trời đã cho chúng ta sự thắng, nhờ Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta." (15:56-57). ++ "
58 Vậy, hỡi anh em yêu dấu của tôi, hãy vững vàng, chớ rúng động, hãy làm công việc Chúa cách dư dật luôn, vì biết rằng công khó của anh em trong Chúa chẳng phải là vô ích đâu." (15:58). +++
  40 Dâng hiến để giúp đở con dân Chúa (16:1-4). +++
41 Chào thăm và Chúc phước (16:5-24): ++ "
23 Nguyền xin ân điển của Đức Chúa Jêsus Christ ở với anh em!
24 Lòng yêu thương của tôi ở với hết thảy anh em trong Đức Chúa Jêsus Christ." (16:23-24).