Đầu tiên, trước khi đánh giá tâm lý của một con người chúng ta cần phải hiểu rõ bản chất của tâm lý. Theo quan niệm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử (khoa học) cho rằng: Tâm lý con người là chức năng của bộ não, là sự phản ánh của hiện thực khách quan vào bộ não người thông qua chủ thể của mỗi người và tâm lý người mang bản chất xã hội, lịch sử.

Nhìn chung,  tâm lý con người có nguồn gốc xã hội : ngay cả phần tự nhiên cũng được xã hội hóa , điều này được thê hiện qua việc tâm lý bị ảnh hưởng và được hình thành từ bốn yếu tố: di truyền, môi trường, giáo dục và hoạt động cá nhân. Thông qua bốn yếu tố này chúng ta có thể đánh giá tâm lý một cách khách quan, trọn vẹn nhất.

Di truyền:

 Các yếu tố bẩm sinh di truyền đóng vai trò tiền đề tự nhiên, là cơ sở vật chất cho sự hình thành và phát triển của tâm lý.

 Di truyền là sự tái tạo ở đời sau những thuộc tính sinh học có ở đời trước, là sự truyền lại từ cha mẹ đến con cái những đặc điểm những phẩm chất nhất định của tâm lý, có thể nói đây là nền móng của sự hình thành tâm lý con người. Dựa vào điều này chúng ta có thể sử dụng làm tiền đề, số liệu để chuẩn đoán tâm lý.

Môi trường:

 Môi trường là hệ thống các hoàn cảnh bên ngoài. Bao gồm điều kiện tự nhiên và môi trường xã hội xung quanh cần thiết cho hoạt động sống của con người.

 Sự hình thành và phát triển tâm lý chỉ có thể được thực hiện trong một môi trường nhất định. Môi trường góp phần tạo nên mục đích, động cơ, phương tiện và điều kiện cho hoạt động giao lưu của cá nhân. Bởi tâm lý con người là quá trình lĩnh hội kinh nghiệm xã hội , nền văn hóa xã hội ở nơi  đó, đồng thời cũng hình thành và phát triển cũng với sự phát triển của lịch sử , cá nhân, dân tộc và cộng đồng.

 Vì vậy, chúng ta cần nghiên cứu môi trường xã hội , nền văn hóa xã hội , các quan hệ xã hội người đó sống và hoạt động để có thể khái quát được bản chất  tâm lý một người.

 Tuy nhiên, tính chất và mức độ ảnh hưởng của môi trường đối với sự hình thành và phát triển tâm lý còn tùy thuộc vào lập trường, quan điểm, thái độ của cá nhân đối với các ảnh hưởng đó, cũng như tùy thuộc vào xu hướng và năng lực, vào mức độ cá nhân tham gia cải biến môi trường.

Giáo dục :

-Là sự tác động có mục đích, có tổ chức, có kế hoạch nhằm thực hiện có hiệu quả các mục đích đã đề ra. Bao gồm tất cả sự giáo dục từ gia đình ,nhà trường và xã hội. Giáo dục giữ vai trò chủ đạo đối với sự hình thành và phát triển của tâm lý.

 Giáo dục thúc đẩy sức mạnh bên trong của con người , nhằm nắm bắt được nhu cầu, động cơ, hứng thú và nó phù hợp với quy luật phát triển bên trong của cá nhân.

 Từ đây tâm lý con người sẽ bị chi phối bởi những chuẩn mực từ gia đình, nhà trường, xã hội đặt ra. Dựa vào việc nghiên cựu sự giáo dục của một người chúng ta có thể nắm được đặc trưng hình thành nên tâm lý của họ.

Hoạt động cá nhân:

 Là  phương thức tồn tại của con người. Hoạt động của con người là hoạt động có mục đích, mang tính xã hội, cộng đồng, được thực hiện bằng những thao tác nhất định với những công cụ nhất định. Hoạt động cá nhân đóng vai trò quyết định trực tiếp đối với sự hình thành và phát triển tâm lý một người..

 Thông qua hoạt động con người sẽ lĩnh hội được kinh nghiệm lịch sử – xã hội và biến nó thành tâm lý của mình. Mỗi cá nhân sẽ có một phương thức và khả năng lĩnh hội khác nhau nên dần nhau theo thời gian, cách thức hành xử, suy nghĩ của họ về nhau thay đổi ít hay nhiều và không hoàn toàn đồng nhất. Vì vậy, tâm lý của mỗi người đều sẽ có sự khác biệt riêng.

 Về phương pháp luận, khi chúng ta đánh giá tâm lý con người phải hướng đến dự đoán về hành vi của cá nhân đó trong những trường hợp khác nhau, mà quan trọng là cách cá nhân đó suy nghĩ ra sao, đặt vấn đề gì lên trước tiên khi đối mặt với hoàn cảnh khó khăn, từ đó chúng ta có thể nhận diện được tâm lý của một người...

Con người khi sinh ra hoặc buổi khởi nguyên vốn không nhận thức được gì ngoài những nhu cầu bản năng. Có thể thấy được rằng tâm lý con người đều là sản phẩm của hoạt động giao tiếp.

Vậy nên, dù các bạn muốn đánh giá người khác như thế nào, hạt nhân của vấn đề là phải biết tự đánh giá bản thân mới có thể rút ra những quy tắc chung của con ngưười. Đây là một vài đúc kết cần lưu ý cho chúng ta xem xét khi đánh giá tâm lý một người.