Dũng thở dài, lật trang sách giáo khoa nhàu nát. Những dòng chữ về chiến tranh thế giới thứ hai cứ nhảy múa trước mắt anh. Chiến tranh, sự hy sinh, những trận đánh long trời lở đất… tất cả giờ đây thật vô nghĩa và xa vời, như một bộ phim cũ đã mất đi màu sắc. Lẽ ra giờ này, anh phải đang say sưa kể về trận Stalingrad nghiệt ngã, về sự hy sinh cao cả của những người lính Hồng quân Liên Xô đã kiên cường bám trụ từng tấc đất, về sự lật ngược thế cờ ngoạn mục trước cỗ máy chiến tranh của Đức Quốc xã. Nhưng hôm nay, từng lời nói đều nghẹn ứ nơi cổ họng, như có một tảng đá vô hình đè nặng.

"Thầy Dũng ơi, thầy sao vậy ạ?"

Giọng nói non nớt của cô bé Mai ngồi bàn đầu kéo Dũng trở về thực tại. Anh nhìn những gương mặt ngây thơ, vô tư của học sinh, chúng đang ồn ào thu dọn sách vở, chuẩn bị cho buổi học tiếp theo. Một thoáng xót xa lướt qua ánh mắt anh. Chúng vẫn còn cả một tương lai dài phía trước, còn anh…

“À, không sao đâu Mai. Thầy hơi mệt một chút thôi.”

Dũng gượng cười, cố gắng giữ cho giọng mình không run rẩy.

“Bài tập về nhà là gì ạ, thầy?”

Một giọng nói trong trẻo khác hỏi.

“Các em ôn lại bài cũ và chuẩn bị cho bài kiểm tra giữa kỳ nhé.”

Anh đáp, giọng lạc đi một chút.
Khi căn phòng trống trải trở lại, chỉ còn mình Dũng giữa bốn bức tường im lìm, anh ngồi sụp xuống ghế, hai tay ôm lấy đầu. Một tiếng thở dài nặng nề thoát ra, mang theo nỗi đau đớn giằng xé. Chỉ vài tuần trước, cuộc sống của anh vẫn là một đường thẳng tắp, đều đặn. Dũng, một giáo viên lịch sử ở một trường cấp 2 ở huyện, có một cuộc sống giản dị, bình thường đến mức nhàm chán. Mỗi ngày anh đến trường, đứng lớp, kể những câu chuyện lịch sử khô khan nhưng đầy nhiệt huyết, thổi hồn vào những nhân vật đã ngủ yên trong sách vở. Buổi tối, anh về nhà, đọc sách, nghe nhạc, và đôi khi, tự hỏi cuộc đời mình sẽ trôi qua như thế nào, có gì đó ý nghĩa hơn không. Anh đã từng mơ mộng về những chuyến đi xa, những khám phá mới, nhưng rồi những giấc mơ ấy cũng dần nhạt phai trong guồng quay quen thuộc.

Rồi một cơn ho dai dẳng xuất hiện. Ban đầu chỉ là những tiếng ho khan nhẹ, không đáng kể, như một lời nhắc nhở nhỏ của cơ thể. Anh tặc lưỡi, nghĩ bụng chắc do thời tiết giao mùa, hoặc có lẽ anh đã làm việc quá sức. Anh vẫn tiếp tục đứng lớp, vẫn miệt mài với những trang giáo án. Nhưng cơn ho dần trở nên nặng hơn, kéo theo những cơn đau tức ngực âm ỉ, như có ai đó đang siết chặt lồng ngực anh. Một buổi sáng, khi thức dậy, anh ho sù sụ và rồi, một vết máu nhỏ li ti xuất hiện trong đờm. Tim anh như thắt lại. Một nỗi lo sợ mơ hồ, lạnh lẽo bắt đầu len lỏi, bám riết lấy tâm trí anh. Anh quyết định đi khám, chỉ để yên tâm.

"Chắc không có gì đâu, chỉ là viêm họng thôi,"

anh tự trấn an mình, nhưng tiếng nói ấy yếu ớt và lạc lõng.
Cái ngày nhận kết quả, trời Sài Gòn đổ mưa tầm tã, những hạt mưa nặng trĩu trút xuống như trút nỗi lòng của trời đất. Dũng vẫn nhớ như in cái cảm giác lạnh toát sống lưng khi bác sĩ nói ra hai từ “ung thư”. Giai đoạn cuối. Phổi. Những từ ngữ ấy như hàng ngàn mũi kim đâm thẳng vào tim anh, xuyên thấu từng thớ thịt, từng mạch máu. Cả thế giới như sụp đổ, tan nát trong tiếng mưa rơi. Anh không nghe rõ bác sĩ nói gì thêm, chỉ thấy những âm thanh ù ù bên tai, và hình ảnh của những học sinh thân yêu cứ hiện lên mồn một trước mắt. Nụ cười của Mai, ánh mắt tò mò của Bình, giọng nói líu lo của Hạnh… Anh sẽ không thể tiếp tục đứng trên bục giảng, sẽ không thể kể cho chúng nghe về những cuộc chiến tranh vĩ đại, về những vị anh hùng đã ngã xuống. Anh sẽ không còn cơ hội nhìn thấy chúng lớn lên, trưởng thành. Nước mắt anh chảy dài, hòa lẫn vào những giọt mưa lạnh lẽo hắt qua khung cửa sổ bệnh viện.

"Anh Dũng à, anh ổn không?"

Cô y tá hỏi, giọng đầy lo lắng. Anh chỉ lắc đầu, không nói được lời nào. Cổ họng anh khô khốc, nghẹn đắng.

Trong suốt mấy ngày sau đó, Dũng sống trong một cơn ác mộng. Nỗi sợ hãi bao trùm lấy anh, nuốt chửng mọi suy nghĩ. Anh sợ cái chết, sợ sự đau đớn giày vò thể xác, sợ phải rời xa cuộc sống này khi chưa làm được gì to tát, chưa để lại một dấu ấn nào đáng kể. Anh nhốt mình trong căn phòng nhỏ, kéo rèm che kín mọi ánh sáng, nhìn chằm chằm vào khoảng không vô định. Đặt cho bản thân hàng ngàn câu hỏi tại sao, tại sao lại là anh, tại sao lại vào lúc này? "Tại sao mình lại không nhận ra sớm hơn? Tại sao cuộc đời lại bất công đến vậy?" Có lúc anh muốn gào thét, muốn đấm vào tường để trút hết sự căm phẫn, sự bất lực đang cuộn trào trong lồng ngực. Anh ước mình có thể trở về những ngày tháng vô tư, khi mà cái chết chỉ là một khái niệm xa vời trong sách vở lịch sử.

"Dũng, con có mở cửa không? Mẹ mang cháo lên cho con này."

Tiếng mẹ anh vọng vào từ bên ngoài, đầy lo lắng. Anh chỉ im lặng, không muốn ai nhìn thấy bộ dạng tàn tạ của mình lúc này.
Nhưng rồi, sau những ngày vật lộn với nỗi sợ hãi, với sự tuyệt vọng, một sự bình thản lạ lùng dần chiếm lấy tâm trí Dũng. Anh nhận ra rằng gào thét trong tuyệt vọng sẽ chẳng đổi thay được gì, nó chỉ bào mòn anh thêm mà thôi. Anh nhìn lại cuộc đời mình, không có gì quá đặc biệt, không có những thành tựu lẫy lừng, nhưng cũng không thật sự hối tiếc điều gì. Anh đã sống một cách chân thật, đã dành trọn tâm huyết cho công việc giảng dạy. Anh đã truyền tải kiến thức, đã gieo những hạt mầm yêu thích lịch sử vào tâm hồn của biết bao thế hệ học trò. Anh đã sống một cuộc đời có ý nghĩa theo cách của riêng mình.

Cái chết là điều không thể tránh khỏi, là định luật của tạo hóa. Nếu đã vậy, tại sao không đối mặt với nó một cách nhẹ nhàng, bình thản? Dũng nhận ra, thời gian còn lại của anh tuy không nhiều, nhưng đủ để anh làm những gì anh muốn, để sống trọn vẹn những ngày cuối cùng. Anh muốn tiếp tục đứng lớp, muốn chia sẻ nốt những gì anh biết, những gì anh yêu, về lịch sử, về cuộc sống, về ý nghĩa của sự tồn tại. Anh muốn để lại một điều gì đó, dù chỉ là nhỏ bé, cho cuộc đời này, cho những đứa học trò thân yêu của anh.

Anh hít một hơi thật sâu, cảm nhận lồng ngực đau nhói, nhưng lần này, không còn là nỗi sợ hãi mà là sự chấp nhận, một sự an nhiên đến lạ.

"Mình sẽ không bỏ cuộc,"

anh tự nhủ với bản thân, giọng nói vang vọng trong căn phòng trống rỗng, như một lời thề. Anh quyết định sẽ tiếp tục đi dạy, cho đến khi đôi chân này không thể bước tiếp được nữa, cho đến khi hơi thở cuối cùng rời bỏ anh.

Bởi vì, đó là cuộc sống của anh, là ý nghĩa của cuộc đời Dũng, là tất cả những gì anh muốn và có thể làm.

Ngày hôm sau, Dũng trở lại trường. Bước chân anh vẫn nặng nề, nhưng ánh mắt đã không còn sự hoảng loạn mà thay vào đó là một vẻ kiên định đến lạ, như ngọn lửa bùng cháy giữa đêm tối. Trên con đường hành lang tới lớp, những đứa học trò cuối đầu chào Dũng.
"Thầy Dũng ạ!"

"Thầy Dũng khỏe không ạ?"

Những lời chào trong trẻo, những ánh mắt hồn nhiên ấy như tiếp thêm dũng khí, an ủi phần nào trái tim anh. Anh mỉm cười, nụ cười nhẹ nhõm và thanh thản. Anh bước vào lớp, nhìn những gương mặt đang mong chờ.

“Chào các em. Hôm nay, chúng ta sẽ tiếp tục bài học về chiến tranh thế giới thứ hai,”

Dũng bắt đầu, giọng nói anh vang lên rõ ràng, đầy tự tin, như chưa từng có chuyện gì xảy ra, như thể anh vừa tìm thấy lại chính mình sau một hành trình dài. Anh bắt đầu kể, và những lời nói của anh không còn là những câu chữ khô khan, mà là sự sống, là niềm đam mê bất diệt.