ều người cho rằng ăn nói cũng như khiếu hài hước là cái vốn tự có,
một số thì chỉ nói đơn giản: tự tin lên, hoạt ngôn lên thì khắc sẽ hài hước,
hoặc là: xem nhiều phim hài và bắt chước theo, đọc nhiều truyện cười rồi
đem ra kể... Nhưng cá nhân trueman thấy những lời khuyên này còn khá
chung chung và chả giúp đc gì nhiều. Thực sự đã từng có lần mình tự hỏi:
liệu rằng có một công thức chung nào đó đằng sau những câu nói vừa hài
hước vừa tinh tế kia không? Liệu rằng khiếu hài hước cũng có thể học?
trueman tin là có.
Tất nhiên có hàng triệu triệu cách để tạo ra một tình huống hài hước, và
tìm ra một concept chung cho nó là điều không tưởng- thế nhưng mình tin
với concept của mình chắc hẳn cũng tạo ra đc ít là vài trăm câu nói ngộ
nghĩnh rồi. Không biết các bạn thế nào, chứ mình không có nhiều xiền
nhắn tin nên thế coi như là cũng đủ xài lol.
Chuyên đề này được chia làm 3 phần:
Rule 1 : Good artists copy. Great artists steal
Rule 2 : Follow your style
Rule 3 : The hidden messages
_Rule 1 : Good artists copy. Great artists steal
Đúng - cách đơn giản nhất là copy những câu nói thú vị hài hước của
người khác.
Nhưng chôm chỉa rồi đọc nguyên lại thì thường quá - giả sử người ấy mà
cũng đọc đc mấy câu ấy trước rồi thì bạn còn có nguy cơ bị coi là người
nhàm chán vô vị nữa cơ. Thứ hai nữa bê nguyên cả câu nói như thế vào
câu chuyện nhiều lúc cũng khá vô duyên do không hợp ngữ cảnh. Chà...
tức là bạn phải biến nó thành câu chuyện của mình. ví dụ luôn nhé:
Chuyện cười:
Có hai nhân viên công sở ngồi buôn chuyện với nhau: "ông này, ước gì
bọn mình đc nghỉ phép hai lần một năm nhỉ?". Ông kia gật gù: "Ừ, mỗi
lần sáu tháng".
Chà chà ngồi tán dóc mà nói: "em ơi, nghe chuyện cười này không anh
kể", thì cũng đc đấy. Nhưng mà bạn có thể biến hóa nó hay hơn. Ví dụ:
Nàng: Sao em thấy anh chả bao giờ lên trường thế?
Chàng: Ơ kìa sao em nói thế? Anh là sinh viên gương mẫu,ngày nào mà
anh chả mắc màn học trong thư viện - cả năm nghỉ mỗi 2 lần ...
Nàng: Eo ơi thần điêu thế
Chàng: ...mỗi lần 6 tháng
Hoặc đi ăn với nàng:
Nàng: Anh ơi mình đi ăn Bít tết ở ABC đầu đường DEF đi..
Chàng: Chết, anh cả năm ăn chay sao đụng vào thịt đc em?
Nàng: Eo ơi, hôm trước còn thấy ăn hết cả con gà...
Chàng: Anh thề, anh hứa, anh đảm bảo cả năm anh đụng vào thịt đúng 2
lần...
Nàng: Thế còn hôm trước, hôm trước nữa....
Chàng:... mỗi lần 6 tháng hehehe
Ví dụ nữa nè: nâng cao lvl chút xíu:
Blondie 1 khoe: hôm nay mình giúp mẹ mình nấu ăn đấy.
Blondie 2 : thật không? Giúp đc những gì đấy?
Blondie 1: Giúp đc tận một nửa việc nha: mẹ mình "nấu" - mình "ăn"
Cái này áp dụng thì dễ rồi, khi nào nàng hỏi: anh có biết nấu ăn không?
Bạn có thể trả lời: à ừ anh cũng biết một nửa...
Nâng cao thêm một lvl nữa, bạn có thể sử dụng lại kiểu chơi chữ bằng
cách tách từ: nấu-ăn, nhưng theo một cách khác:
Nàng: Anh trông gia trưởng thế kia chắc không biết nấu ăn đâu nhỉ?
hehehe
Chàng: Em hơi bị nhầm- Nấu ăn thực ra chả có gì khó
Nàng: Wow giỏi vậy sao?
Chàng: ... cái khó là ... ăn những thứ mình nấu thôi hahaha
_Rule 2: Follow your style
Khó hơn, nhưng đáng giá hơn kỹ thuật trước: thay vì xào nấu một ý tưởng
có sẵn, đôi khi bạn cũng muốn một câu chuyện mang nét dí dỏm rất riêng
của mình?
Vậy trước hết bạn cần có tiêu chí cho sự hài hước. Cái này quả thật phụ
thuộc vào cái gu rất riêng của mỗi người. Nhưng nhìn chung, có 3 tiêu
chí quan trọng nhất :
1. Mạch ý liên kết: đối tượng nhắc đến cần liên quan tới đoạn hội thoại
hoặc bối cảnh xung quanh. Mạch ý càng liên kết càng tốt (đối lập cũng là
một dạng liên kết), càng nhiều đối tượng càng tốt
2. Tình huống bất ngờ : đẩy câu chuyện lên cao trào nếu có thể rồi tạo
ra một kết thúc mà người nghe không ngờ tới – càng bất ngờ càng tốt,
kịch tính càng cao càng tốt
Một số phương pháp hay dùng: nói quá,nói ngược, cố tình hiểu sai,
chơi chữ ...
3. Nội dung ngắn gọn : ý quá dài dễ gây nhàm, càng ngắn càng hay,
thậm chí chỉ một hai từ cũng đôi khi cũng đủ
Ví dụ trong Alpha Art :
"Vết ngã ở chân đỡ đau chưa em? Khổ thân, ngẫm cũng thấy đúng, đất
Thái Nguyên ra khỏi cửa là đá ngay phải thép, bảo sao mà chân tay đa
chấn thương".
=> Lần trước tôi để ý thấy cô gái chân có vết ngã mà nàng bảo là do ngã
xe máy, và cô ấy có nói là quê ở Thái Nguyên. Tôi dựa vào hai thông tin
này để nói quá lên, nhằm tạo không khí hài hước. Câu hỏi kia tôi không
cần câu trả lời của nàng.
1. Mạch ý liên kết: Dựa vào 2 ý có sẵn: "chân đau" , "Thái Nguyên" – tin
nhắn này chứa đựng nhiều hơn một thông tin liên kết với đoạn hội thoại
trước – tiêu chí này rất đạt, có thể nói là "double kills" lol
2. Tình huống bất ngờ : rất đạt, từ hai ý tưởng chừng như rất vẩn vơ, tác
giả đã nối lại bằng phương thức nói quá khiến câu chuyện tưởng chừng
rất vô lý lại có cái lý riêng của nó:
Chân đau – do đá phải vật cứng? – thép – Thái nguyên
3. Nội dung ngắn gọn : đạt --> hehe trueman có khắt khe quá không nhỉ?
Thực hành thôi nhỉ? À mà mình còn có một ít lý thuyết nữa:
Khi bạn có trong đầu một từ và tìm ý để liên kết cho từ ấy, bộ não sẽ tạo
ra một loạt các từ khác có liên quan tới từ bạn có – trong số đó, bạn chọn
một từ mà bạn cho là thích hợp nhất. Quá trình này gọi là "liên tưởng".
Bằng việc xâu ghép một chuỗi các liên tưởng như thế, một mạch ý cho
câu sẽ đc hình thành. Bình thường quá trình này xảy ra chưa đến 1s,
nhanh đến nỗi bạn cũng thường không để tâm đến nó. Nhưng có những
lúc nó lại hoàn toàn không hoạt động – bạn bí lời, tắc ý. Nhưng bây giờ
bạn đã hiểu nó hoạt động thế nào rồi đúng không? Khi bộ não không biết
phải làm gì, bạn hãy dí cho nó cái công thức mà mình viết phía dưới đây:
1. Tìm ý, tìm từ liên kết
2. Chọn từ, tạo một một mạch liên tưởng – đồng thời sử dụng các
phương pháp tạo tình huống để tạo kịch tính cho câu chuyện
3. Hạn chế từ ngữ
Ví dụ:
Girl: Sao xe anh bẩn thế ?
1. Đối tượng: "xe bẩn"
Từ liên kết: xe sạch, rửa xe, xe máy, xấu xí, bẩn thỉu, không ai thích, chê
....
Giả sử mình chọn ra từ: "chê", để phát triển tiếp ...
2. Phương pháp: nói quá
Tạo một một mạch liên tưởng:
"xe bẩn" – "chê" – "trộm chê" – nhiều trộm – Hà Nội
3. Chỉnh câu, hạn chế độ dài:
Boy: Hà Nội mét vuông 7 thằng ăn trộm em ah, xe bẩn biết đâu nó chừa
mình ra hahaha
Ví dụ khác:
Girl: Anh có phải người mê gái không? Nếu không tại sao anh lại ra làm
quen với em.
1. Đối tượng: "mê", "gái", "làm quen"
Từ liên kết: ghét, yêu, thích, trai (đối lập với gái), chào hỏi, xa lạ,...
Giả sử mình chọn ra từ: "mê gái" để phát triển tiếp ...
2. Phương pháp: nói ngược – cố tình hiểu sai
Tạo một một mạch liên tưởng:
"mê gái" – "mê trai" – "mê gái mê trai" – "lăng nhăng"
3. Chỉnh câu, hạn chế độ dài:
Boy: Ơ? nếu thế anh bây giờ ra bắt chuyện với con trai, thì em lại chụp
mũ anh mê giai à? Chà chà ai cũng nghĩ giống em, chắc anh thành kẻ
lăng nhăng nhất thế gian mất hahaha
Ở phần một, mình đã nói về cách sử dụng một câu chuyện đùa có sẵn và
biến nó thành câu chuyện riêng của mình. Ở phần tiếp theo, trueman đưa
ra một concept để bạn dễ dàng tạo ra một câu nói đùa với phong cách
riêng- concept này ban đầu có vẻ khó áp dụng ngay, nhưng sẽ là một gợi
ý tốt để tham khảo khi đang nát óc tìm một tin nhắn hài hước. Và khi làm
chủ hoàn toàn đc nó, bạn thậm chí có thể ứng biến trong tích tắc được rồi.
Còn với phần cuối cùng này, trueman muốn bày tỏ quan điểm của mình
về việc sử dụng khả năng hài hước trong Alpha Art. Vì dù có khiến người
khác cười nghiêng ngả, bạn cũng chưa chắc đã tạo ra ấn tượng như bạn
mong muốn. Có nhiều cách gây cười, và đều khiến người khác vui vẻ đc,
nhưng bên cạnh đó- nó còn truyền tải những thứ khác: những thông
điệp ẩn giấu - the hidden messages.
_Rule 3: The hidden messages
Nếu như lang thang trên mạng, đọc vài bài báo về khiếu hài hước của
nam giới, chắc chắn bạn sẽ tìm thấy hơn nửa trong số đó viết rằng đàn
ông hài hước hấp dẫn phụ nữ hơn, đàn ông hài hước đc phụ nữ thích
hơn ... Vậy bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao họ lại hấp dẫn phụ nữ hơn, liệu
rằng cứ làm cho họ cười là chinh phục đc trái tim? Theo mình họ hấp dẫn
hơn bởi vì phụ nữ rất nhạy cảm, và do đó dễ cảm nhận đc những thông
điệp ẩn giấu bên trong sự hài hước đó. Khi một người đàn ông nói chuyện
hài hước và tinh tế, không quan trọng anh ta nói gì- cùng với ý nghĩa của
câu nói luôn là những thông điệp ẩn giấu mà không phải ai cũng nhìn thấy.
Cả người nói lẫn người nghe đều không nhìn thấy, nhưng họ cảm thấy.
Những thông điệp đó là: "tôi là người thông minh, tôi là người giỏi
giao tiếp, tôi hoàn toàn tự tin, tôi là Alpha"
"Chà chà trueman lẩn thẩn mất rồi, hài hước thì có liên quan gì đến mấy
thứ đó ở đây?" - chắc không ít bạn nghĩ ngay, hahaha. Thôi đc rồi, mình
nói chuyện logic rõ ràng hơn nhé: hãy thử tưởng tượng bạn đang đến nhà
đón một cô gái xinh đẹp, uhm rất xinh - (đoạn này lấy ví dụ luôn từ Rule
2 nhé?). Cô ta liếc nhìn vào chiếc xe chưa rửa của bạn và nói: "Sao xe
anh bẩn thế ?". Thay vì tìm mọi cách để giải thích, bạn nhìn nàng đùa
ngay: "Hà Nội mét vuông 7 thằng ăn trộm em ah, xe bẩn biết đâu nó
chừa mình ra hahaha".
Nếu như bạn là một thằng ngốc liệu bạn có thể trả lời được như thế không?
Như đã nói ở Rule 2: để tạo nên một câu nói đùa, bộ não phải hoạt động
rất nhiều, và chỉ trong một tích tắc bạn đã có thể ứng đối lại luôn, vừa hài
hước lại vừa khéo vượt bẫy thối của nàng- nếu bạn không có trí thông
minh ngôn từ, bạn không thể làm đc. Và trí thông minh ngôn từ cũng
đồ
ng nghĩa bạn là người khéo ăn nói, và khi bạn khéo ăn nói chắc chắn
bạn giao tiếp với mọi người cũng rất tốt.
Đến đoạn này có bạn sẽ hỏi luôn: trueman suy luận như thế là chưa đúng
rồ
i, trí thông minh ngôn từ thì chỉ có thể nói là thường dẫn đến giỏi ăn nói
và khéo giao tiếp thôi, không phải là luôn luôn. Phải, bạn nói có lý lắm.
Thế nhưng bây giờ bạn gặp một anh chàng ăn mặc phong cách, chải
chuốt sạch sẽ ngồi uống cà fê nghe nhạc Jazz trong phòng trà, bạn sẽ
đoán anh ta là dân trí thức biết hưởng thụ - thường là thế, nhưng cũng
chả có gì chắc chắn. Và thực tế trên đời này chả có cách nhìn người nào là
hoàn toàn chắc chắn cả - con người luôn luôn nhận xét người khác (ban
đầ
u) bằng cảm nhận riêng, thế thôi.
Nhưng dù có thông minh và khéo léo đến mấy, mà bạn lại đứng run như
cầy sấy trước mặt gái thì bạn cũng chả nói đc câu nào ra hồn -bộ não bạn
như đóng băng lại, miệng thì lảm nhảm mấy câu nhạt thếch. Nhưng khi
bạn dám đùa nàng, và lại còn đùa rất thông minh dí dỏm nữa - bạn cũng
như thầm nói với nàng rằng: "em có xinh thế hay xinh nữa anh cũng chả
run, anh đang rất tự tin đây này".
Bạn đã thấy chưa: thông minh + khéo giao tiếp + hoàn toàn tự tin =
Alpha. Đó là lý do tại sao đàn ông hài hước lại hấp dẫn - họ thể hiện
chất Alpha của mình qua khiếu hài hước.
Thế nhưng không phải cách hài hước nào cũng Alpha. Hãy nhìn MrBean.
Chờ chút, phải nói luôn trueman là Fan bự của phim này. Và mình hoàn
toàn không nghi ngờ khả năng gây cười của MrBean. Rowan Atkinson là
một thiên tài, ông ta có thể chọc cười hàng triệu người băng cách nhập
vai một tên ngốc. Đó cũng là cái mình muốn nói: mình không mong
rằng bạn chỉ biết chọc cười người khác, càng không muốn bạn
đóng vai một anh hề! Khi bạn xem Mr. Bean, bạn không cần xem hết cả
một tập - hãy xem đúng 5s phim thôi, hay tưởng tượng ra bộ mặt thôi
cũng đc,nói cho mình biết bạn cảm nhận thế nào? Mình thì thấy Mr. Bean
"ngốc nghếch, điên điên nhưng mà đáng yêu"- đây chính là cái hidden
messages mình cảm nhận đc. Cái ý mình thấy positive nhất là "ngu ngơ
đáng yêu". Phải, phải, con gái cũng thích con trai ngu ngơ đáng yêu một
chút. Nhưng đó là lúc tình cảm sâu đậm thôi chứ chả ai thích một chàng
trai mới gặp đã điên điên, dở dở cả.
Last but not least, quy tắc cuối cùng cho tất cả những quy tắc trước:
Đừng Lạm Dụng.
Khiếu hài hước tỏ ra vô cùng hiệu quả khi bạn muốn gỡ bỏ sự ái ngại của
nàng khi Tiếp Cận, dẫn dắt nàng sang Chuyển Tiếp và tạo ấn tượng trong
Hấp Dẫn - nhưng đừng làm dụng nó. Hãy dừng đúng lúc. Đừng để nàng
nhìn bạn như một thằng hề chỉ biết pha trò. Sẽ đến lúc bạn cần Hòa Hợp
với nàng, sẽ đến lúc bạn phải dẫn dắt nàng vào thế giới, vào cuộc sống
của bạn bằng nhưng câu chuyện nghiêm túc và sâu lắng hơn. Và khi ấy,
bạn cần một kỹ năng nữa: Kỹ năng kể chuyện - một kỹ năng mà
trueman sẽ chia sẻ với bạn ở một chuyên đề khác.
Bởi vì một Alpha không chỉ tạo ra một loại cảm xúc duy nhất.
Anh ta biết nắm tay và đưa cô gái qua từng cung bậc cảm xúc khác
nhau.
Kỹ năng kể chuyện trong ứng biến...
Cầ
m trên tay hai đĩa mỳ xào mà bà dì yêu quý vừa mới đưa, tôi trợn
tròn mắt ngạc nhiên: "sao vậy dì, cháu đâu ăn hết 2 suất đâu?" . "Không
phải chỉ cho mày, nhìn thấy con bé ngồi góc kia không? Cháu của bạn dì
mới qua chơi, mà bà kia thì tớn đi shoping rồi, mày ra đấy ngồi ăn chung
với nó và tiếp chuyện hộ dì cái" - dì tôi vừa nói, vừa chỉ tay về phía ngoài,
nơi một cô bé tầm 20 tuổi đang ngồi một mình bấm iphone, kiểu rất chán
nản vì chả có việc gì làm.
"Tuyệt vời ông mặt giời " - tôi nhìn lại mình: lôi thôi, nhếch nhác -
bụng thì đói meo (do vừa mới "lao động công ích" giúp dì xong rồi chui
ngay vào bếp), chưa kể đang tức anh ách vì Nexx mới gửi ảnh nhậu nhẹt
tưng bừng ở VN sang, còn trueman thì phải tạm hài lòng với đĩa mỳ xào
. Thực lòng chỉ muốn ăn cho nhanh rồi lượn, thế quái nào lại phải ra
tiếp chuyện một cô bé không quen không biết trong vỏn vẹn 10 phút,
trong khi bản thân chỉ có một khát khao, chỉ có một ước ao là nhồm
nhoàm hết đĩa mỳ kia cơ chứ? Nhưng thôi, coi như một dịp luyện tập kỹ
năng kể chuyện (mặc dù lúc đó tôi chẳng có câu chuyện quái nào trong
đầ
u, ngoài hình ảnh những sợi mỳ vàng óng đang cầm tay nhau nhảy
múa)
Qua vài câu chào hỏi nói chuyện logic thông thường, tôi biết em đang học
bên Thụy Sĩ ngành quản trị khách sạn, vì chương trình học nên em ấy
phải ở trên ... núi, vì trường học nội trú cũng đồng thời là khu nghỉ mát
trượt tuyết (sướng vãi). Nghe đến đoạn này tôi chợt phì cười khiến cô bé
hơi ngạc nhiên.
"Haha, anh đang tưởng tượng cảnh em đội một cái mũ thỏ bông màu
hồng, trượt tuyết từ nhà trọ đến trường, tối tối lại trượt về nhà" (trueman
được cái trời ban cho trí tưởng tượng phong phú) - cô bé cười phá lên rồi
giải thích này nọ, vậy là phá băng xong, câu chuyện từ đây trở nên thoải
mái hơn nhiều. Khi em kể rằng ký túc xá ở ngay phía trên chỗ học, từ
phòng trọ bước xuống lớp có mấy bước chân, tôi cười và bảo: "nhất em,
chả bao giờ lo đi học muộn". Rồi kể ngay chuyện tôi ngày xưa nhà ở cách
xa phòng học 1 tiếng đi tàu và luôn đi trễ 15 phút, chuyển nhà gần hơn
vẫn đi trễ 15 phút, bây giờ sống ngay gần trường mà vẫn trễ 15 phút như
thế nào - rồi bảo chắc anh phải chuyển lên chỗ em học để đỡ ... đi học
muộn mất . Cô bé đùa lại là anh có chuyển lên trường em chắc cũng
vẫn đi học muộn 15 phút thôi, không khác được đâu . Đến đây, tôi nhận
ra mình vừa kể một câu chuyện mà chưa hề chuẩn bị trước! Nhưng do câu
chuyện đó còn khá ngẫu hứng , chưa đầy đủ "nút thắt" và vài yếu tố bắt
buộc khác như những câu chuyện trước của mình, trueman quyết định thử
lại một lần nữa bằng một câu chuyện đầy đủ hơn. Sau khi nghe cô bé kể
về việc được cô em họ đưa đi chơi thăm quan thành phố như thế nào, bấy
giờ tôi mới kể lại cho cô bé một câu chuyện nữa:
Uh, hồi mới ngay tuần trước đây thôi chứ đâu, anh cũng có dẫn hai bà chị
đi chơi thành phố một vòng đấy. Mà thực ra cũng chả quen biết gì đâu,
mấy bà chị này cũng là bạn - của bạn - của bạn dì anh thôi lol, hôm ấy dì
anh bận nên anh phải đảm đương nhiệm vụ cao cả và vinh quang này.
Chuyện hôm đấy buồn cười lắm, bắt đầu từ ngay lúc anh mở tủ đồ ra
chọn: bọn anh con trai thì ăn mặc đơn giản lắm – mở tủ đồ ra không phải
để
chọn cái bộ nào đẹp nhất đâu, nhiều hôm chỉ là chọn cái nào .. ít bẩn
nhất thôi hehe. Hôm đấy thế quái nào cái áo phông màu hồng của anh lại
là cái sạch nhất mới hay. Và vì thế mới nên chuyện ...
Lúc đầu tiên anh cũng chỉ dẫn đi loanh quanh mấy danh lam thắng cảnh
nổi tiếng thôi, cơ mà 2 bà ý cũng khéo chọn chỗ lắm – không chỉ có cảnh
đẹ
p là được đâu, cảnh đẹp mà phải có trai đẹp chụp ảnh cùng mới gọi là
chuẩn. Lê lết khắp thành phố, cuối cùng khi bọn anh nghỉ chân ăn lót dạ,
thì chợt nhận ra ngoài đường đầy người qua lại với những bộ đồ diêm dúa
sặc sỡ trên mình. Lúc ấy, anh mới chợt nhớ ra hôm nay là ngày gì. Em
biết không, hôm đó chính là lễ hội người đồng tính (đến đoạn này cô bé
phá lên cười – „thế anh mặc áo hồng là hợp quá rồi còn gì?")
Thế là lại tiếp tục hành trình, 2 bà ý thì chạy qua chạy lại trong lễ hội, để
tìm người chụp ảnh cùng – mà cũng kén cá chọn canh lắm, mấy anh Thái
đen chuyển giới hay mấy ông Tây béo mặc váy không thèm chụp đâu, cứ
thích chụp với mấy anh Nga gay mặc sịp hồng thôi (vấn đề là anh nào
người cũng ngon nghẻ sixpacks cả). Chạy theo các anh chán rồi, 2 chị kia
lạ
i thèm đi shoping, mà anh thì đi theo làm gì cơ chứ,thế nên chỉ đứng đợi
ở ngoài thôi – đợi một lúc thấy có mấy anh, mấy chú cứ đứng lại gần. Lúc
đầ
u anh cũng chỉ coi là bình thường, mãi sau, mới nhìn lại mình : „đệt,
mình đang mặc áo hồng mà quên khuấy đi mất!" – sợ quá,anh liền chui
vào ngay vào shop quần áo trốn đợi 2 bà kia.
Và từ hôm đó mỗi khi định mặc quần áo hồng, anh luôn nhìn lại lịch và tự
hỏi mình: hôm nay có phải là ngày „an toàn" không nhỉ?
Nhờ 1o phút nói chuyện với cô bé ấy, tôi đã nảy ra ý tưởng về một công
thức để giúp bạn nghĩ ra câu chuyện trong vài giây đồng hồ. Trong sách
Alpha Art có nhắc đến việc rèn luyện kỹ năng ứng biến bằng cách luyện
tập: mỗi ngày nghĩ ra 1 câu chuyện từ một từ bất kỳ. Ban đầu tôi đã hiểu
rằng: bằng cách tạo ra một kho những câu chuyện, chúng ta có thể ứng
biến mọi lúc mọi nơi. Nhưng có thật thế không? Khi kể câu chuyện về
chiếc áo hồng kia, tôi đã không hề có sự chuẩn bị trước. Vậy tại sao tôi lại
làm được?
Bạn có còn nhớ ngày xưa học ôn thi đại học? Hàng ngày thầy giáo bắt bạn
giải một dạng toán đến hàng chục lần, để khi vào phòng thi bạn có thể
giải một bài tương tự mà không cần phải nghĩ (mặc dù bài toán luôn khác
đi ít nhiều). Đó là bởi vì khi bạn làm nó nhiều lần, não bạn sẽ tự hình
thành lên một mô thức chung cho dạng toán đó - và đưa nó vào tiềm thức
của bạn.
Bạn hiểu đúng ý tôi rồi đó, điều này cũng giống như việc kể chuyện.
Khi tôi tìm đọc lại những câu chuyện cũ đã viết, tôi nhận ra chúng đều có
những phong cách, mô hình, bố cục rất giống nhau - bằng việc viết đi viết
lại nhiều câu chuyện, não tôi đã tạo ra một mô thức chung cho chúng, và
vì thế, tôi chỉ việc gán một sự việc vào mô thức này, trong nháy mắt, tôi
đã có câu chuyện của riêng mình! Đó mới thực sự là ý nghĩa của việc
luyện tập mà sách Alpha Art đã đề cập đến.
Sự kiện + Công thức --> Câu chuyện
Và thay vì kể hàng trăm câu chuyện để não bạn hình thành nên công thức
kia một cách vô thức - bạn có thể thúc đẩy quá trình bằng cách chủ động
tìm ra công thức riêng cho mình. Chuyên đề này sẽ giải thích cho các bạn
biết những yếu tố nào là cần thiết, là bắt buộc cho mô thức câu chuyện
của riêng bạn, cách tạo ra mô thức cho cá nhân như thế nào và ứng dụng
nó ra sao. Tất cả sẽ được viết đầy đủ trong những phần tiếp theo.
1. Cao trào - trái tim của câu chuyện
Một ngày nọ sau kỳ nghỉ tết, tôi nhận được lời chúc năm mới từ một người
bạn thân ở xa. Trong cuộc nói chuyện cậu ta có hỏi tôi đón tết thế nào.
"Vui vđ mày ạ, chỉ tiếc mày hôm ấy không ở đây với bọn tao. Suốt mấy
ngày liền: nhậu, party, ngủ, repeat" - tôi trả lời.
"Nghe vui nhỉ?" - bạn nói.
"Nghe vui nhỉ" ư? Nhưng tại sao tôi lại chẳng cảm thấy lời mình nói thú vị
chút nào? Rõ ràng trong những ngày ấy tôi đã rất vui vẻ cơ mà? Tại sao
tôi lại trong thể truyền tải những cảm xúc đó qua câu chữ của mình? Và
rồ
i tôi chợt nhận ra rằng: câu chuyện dù thú vị đến đâu cũng sẽ trở nên
nhàm chán nếu như nó lặp đi lặp lại, nếu như nó dễ đoán. Một câu chuyện
muốn thú vị thì phải có sự căng thẳng của riêng nó, một điểm nhấn, một
cao trào. Bằng cách nói rằng những ngày nghỉ của tôi lặp đi lặp lại - tôi đã
truyền đi không gì khác là một thông điệp nhàm chán. Và từ đó, tôi nảy
ra một ý: thay vì cố gắng tóm gọn cả kỳ nghỉ dài, tôi chỉ chọn ra đôi câu
chuyện ngắn:
Ờ, mà ngày đầu đi làm sau tết mới gọi là nhục. Đi làm chỗ mới mà sếp thì
ghét nhân viên đi làm muộn lắm. Mà tao thì mày biết rồi đấy, ngủ nướng
là giỏi - đã thế lại còn mấy ngày trước còn lướt khướt nữa. Hôm ấy tao
đang mơ mơ màng màng thì sực nhớ là có hẹn với khách lúc 9h, nhìn
đồ
ng hồ thì đã 9h kém 15 từ lúc nào.
"Thôi ăn shit rồi"- tao nghĩ. Kiểu này thể đíu nào cũng ăn mắng của sếp.
Mà bà khách này cũng là khách to chứ bộ. Tao lúc ấy chẳng biết làm thế
nào...
Rồi sao? - thằng bạn hỏi (đây chính là cao trào của câu chuyện)
Nhưng mà còn nước còn tát mày ạ, có thể bà kia cũng đến muộn lắm chớ?
Tao liền lấy máy hỏi bả đang đâu thì bả nói:
"Cô chắc đến muộn 15 phút cháu nhé - thế cháu tới nơi rồi à?"
"Dạ, cháu trước cửa rồi nhưng thôi cháu ra đầu ngõ làm cốc cà phê đợi cô
cũng được. Cô cứ thong thả từ từ, đường xá sau tết lộn nhộn lắm :v "
Và rồi tao mặc vội đồ phi thẳng tới nơi.
"Kịp chứ mày?"
"Lại chả :3"
Những ngày đầu khi tập kể chuyện tôi thường chau chuốt từ ngữ rất nhiều
- nhưng dần dần tôi nhận ra kể chuyện thực tế khác viết rất nhiều. Quá
nặng về chi tiết sẽ khiến người đọc dễ buồn ngủ, và chính những câu
chuyện ngắn như ở trên mới là thứ bạn hay dùng nhất. Và việc vừa nghĩ
ra câu chuyện trong thời gian ngắn vừa phải chau chuốt cho nó quả là bất
khả thi! Vì thế, khi kể câu chuyện bạn chỉ cần quan tâm đến việc tạo điểm
nhấn cho nó mà thôi:
Dẫn dắt câu chuyện lên đến cao điểm, sau đó xoay chuyển nó bằng
một chi tiết bất ngờ.
Một ví dụ khác: tôi có lần ngồi chơi với cáo, và cáo hỏi bâng quơ rằng
ngày hôm qua tôi làm gì. Tôi nói rằng giờ này ngày hôm trước đang coi
"Bộ tứ siêu đẳng" (The Fantastic 4) với thằng cháu 7 tuổi. Và nàng hỏi
phim có hay không, nếu lúc này trả lời là "cũng được" thì nhạt quá - tôi
liền xoay qua kể một câu chuyện:
"Phim cũng được cơ mà thằng nhóc mê lắm - nó khoái nhất là tay người
lửa với bà chị vô hình trong phim. Rồi nó hỏi anh có siêu năng lực gì
không? Anh bảo: chú có chứ - mà cháu giữ bí mật không nói cho ai biết
nhé. Thằng bé gật đầu anh mới bảo: siêu năng lực của chú là lửa và vô
hình :3
Nó bắt anh làm cho nó xem nó mới tin, khổ trẻ con giờ đa nghi lắm - thế
là anh phải thể hiện cho nó coi"
Tôi đưa tay lên ra vẻ đang chuẩn bị búng tay ra lửa.
"Tạch! - Lửa ... vô hình "
"Lửa vô hình thì cũng phải làm đau đc chứ ? "
Tôi liền véo má cô bé - như lúc xem phim véo má thằng cháu mình rồi
hỏi :
"Đủ đau chưa? :3"
Hãy quên đi những đoạn tả cảnh dài dòng buồn ngủ, quên đi lối kể
chuyện theo dòng thời gian lê thê hay những ngôn từ màu mè khoa
trương .... tất cả những thứ bạn cần cho một câu chuyện ngắn là tạo được
cao trào trong câu chuyện đó.
Thực tế thì phương pháp tạo cao trào này không chỉ với những câu
chuyện mà ngay cả khi nhắn tin cũng vô cùng hữu dụng. Mấy ngày trước
tôi bị đau họng nặng gần như không thể nói gì, ngồi chán lôi điện thoại
nhắn tin cho cáo:
Anh định gọi điện cho em,
rủ em đi ăn kem,
rồ
i mình đi hát karaoke
... thế nhưng mới nhớ ra đang đau họng không làm được j trong cả 3 việc
trên,
nên lại thôi
Đoạn tin nhắn đầu tạo ra một loạt những tình tiết đẩy trí tưởng tượng của
cáo lên tới cao trào bằng cách đưa ra vài gợi ý: gọi điện, đi ăn, đi hát ...
nhưng cuối cùng bằng việc thông báo tôi bị đau họng làm nàng rơi cái bụp.
Bằng cách sử dụng cao trào, trong tin nhắn này tôi không những đã góp
phần hấp dẫn, thể hiện sự hài hước, vừa kéo vừa đẩy - mà còn mở ra một
chủ đề mới : "bị đau họng" nữa.
"Chà thật tuyệt, câu chuyện sẽ hấp dẫn thật nếu như có cao trào, có điểm
nhấn của nó.Nhưng mà hầu hết mọi câu chuyện của tôi thì lại chẳng có
điểm nhấn gì cả? Vậy tôi phải làm thế nào?"
Chính tôi trước đây cũng đã từng có suy nghĩ như thế. Nhưng với phương
pháp mà tôi sẽ giới thiệu trong phần tiếp theo, bạn sẽ thấy nó hoàn toàn
không khó chút nào!