YES OR NO NHỮNG

QUYẾT ĐỊNH THAY ĐỔI CUỘC SỐNG

Spencer Johnson, M.D.

Bí quyết giúp bạn đưa ra những quyết định làm thay đổi cuộc sống để hạnh phúc và thành công hơn.

Con đường bạn đi do chính bạn chọn

“Bạn không nên quyết định hai lần cho một vấn đề. Hãy dành đủ thời gian và suy nghĩ để

ra một quyết định đúng đắn ngay lần đầu tiên để bạn không phải quay lại vấn đề một

cách không cần thiết. Nếu bạn quá mong muốn xem xét lại các quyết định, bạn không chỉ

làm ảnh hưởng đến quy trình công việc của bạn mà còn làm ảnh hưởng đến những tâm

thế, động lực mà bạn đã có được của lần ra quyết định đầu tiên”

Bill

Gate Lời

giới thiệu

Trong cuộc sống, hẳn có không ích lần bạn phải đứng trước sự lựa chọn khó khăn khi

phải quyết định một vấn đề nào đó. Có lúc bạn chỉ cần dựa theo linh cảm của mình,

nhưng có những lúc bạn cần phải suy nghĩ và lựa chọn kỹ càng. Cuộc sống của bạn với

những thành công hay thất bại, hạnh phúc hay tổn thương đều phụ thuộc vào khả năng

quyết định của bạn. Giữa thành công và thất bại là một ranh giới mỏng manh mà bản thân

bạn là người đưa ra quyết định.

Quyển sách “Những quyết định thay đổi cuộc sống” được biên dịch từ tác phẩm nổi tiếng

“Yes or No” của Spencer Johnson là câu chuyện kể về chuyến hành trình của một chàng

trai đi tìm bí quyết của thành công và hạnh phúc từ những quyết định của mình. Chàng

trai tham gia vào chuyến thám hiểm để trải nghiệm và học hỏi cách giải quyết các vấn đế

một cách hiệu quả và đúng đắn nhất, những kinh nghiệm có thể áp dụng cho bất kỳ ai

cảm thấy khó khăn và bế tắc trong công việc và cuộc sống của mình.

Trong từng chặng đường của chuyến thám hiểm, anh dần khám phá những bí quyết để

đưa ra những quyết định có thể làm cuộc sống của mình tốt hơn. Những bí quyết ấy được

thể hiện trong những tình huống câu chuyện thực tế thú vị, gần gũi, đơn giản và dễ áp

dụng. Chàng trai cảm nhận được rằng chính bản thân mỗi người là người dẫn đường cho

mình trên hành trình đi đến những quyết định tốt nhất. Và hơn hết, sự chia sẻ để người

khác có thể khám phá ra điều đó là một yếu tố để giúp bạn trở nên hạnh phúc và thành

công hơn trong cuộc sống.

Với tư duy giản dị, độc đáo và rất thực tế, khoa học, “Những quyết định thay đổi cuộc

sống” của Tiến sỹ Spencer Johnson đã được độc giả khắp thế giới đánh giá cao. Độc giả

Jamie Bruce tâm sự: ”Trước đây, tôi luôn cảm thấy khó khăn khi phài tự mình quyết định

bất kỳ một vấn đề gì. Quyền sách này đã giúp tôi thay đổi rất nhiều. Tôi thực sự đã tự tin

khi áp dụng những tư duy và phương pháp đơn giản nhưng rất nhiều hiệu quả từ quyền

sách này. Tôi nghĩ đây là quyển sách mà bất cứ ai cũng nên đọc”.

Donald Mitchell – nhà diễn thuyết, nhà văn đồng thời là nhà tư vấn – bình luận: “ Quyển

sách này đã tập trung khá sâu sắc vào cách xác định từng vấn đề quan trọng cần giải

quyết. Cốt lõi của phương pháp này chính là khả năng quyết định vấn đề dựa trên lý trí và

cảm xúc. Quyển sách đã giúp tôi hiểu rõ hơn và đưa ra những lời tư vấn hiệu quả nhất

cho khách hàng của mình. Tôi cũng khuyến khích bạn nên học hỏi từ những người có khả

năng giải quyết vấn đề tốt vì đây cũng là cách bạn nhanh chóng phát huy khả năng phân

tích của chính mình”.

Bên cạnh những quyển sách nổi tiếng như Phút Nhìn Lại Mình (One Minute For

Yourself), Quà Tặng Diệu Kỳ (The Present), Phút Dành Cho Cha (One Minute Father),

Phút Dành Cho Mẹ (One Minute Mother) của Spencer Johnson đã được các bạn đón nhận

nhiệt tình, chúng tôi hy vọng với “Những Quyết Định Thay Đổi Cuộc Sống” (Yes Or

No), các bạn sẽ tìm ra được đôi điều ý nghĩa để khi đứng trước bất kỳ bước ngoặt nào của

cuộc sống, bạn cũng có thể hoàn toàn tự tin vào bản thân và vào các quyết định của mình.

Con đường bạn đi cho chính bạn chọn lựa, và chỉ có chính bạn mới định được cho mình

con đường đúng đắn nhất.

Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc và chúc các bạn thành công.

TRĂN TRỞ TÌM HƯỚNG ĐI

Chuyện kể về một chàng trai trẻ, thông minh, nhanh nhẹn. Trong công việc, anh là người

có trách nhiệm, ham học hỏi; trong cuộc sống, anh hầu như được lòng tất cả mọi người.

Những ai đã một lần gặp anh đều thấy quí mến con người vui vẻ, thân thiện và hòa nhã

ấy. Ai cũng nghĩ rằng, một con người như anh chắc hẳn phải rất thành công và hạnh

phúc.

Vậy mà đã có lúc anh như muốn buông xuôi tất cả. Anh đã từng mong được khẳng định

bản thân trên con đường công danh sự nghiệp. Nhưng ước mơ đó càng ngày càng trở nên

xa vời, dường như anh càng cố gắng, cơ hội càng trốn chạy. Mới đây, công việc đòi hỏi

anh phải đưa ra một quyết định quan trọng nhưng chỉ vì chủ quan và chậm trễ mà anh đã

để mất đi cơ hội trong tầm tay mình. Sự việc đó không chỉ làm anh cảm thấy thất vọng và

hoài nghi về khả năng của mình mà còn gây thiệt hại cho những người liên quan. Anh

cảm thấy vô cùng hối tiếc.

Đã nhiều lần anh tự nhủ phải thật bản lĩnh và biết đưa ra những quyết định đúng lúc để

kịp thời giải quyết công việc và nắm bắt các cơ hội tốt đang đến. Nhưng đứng trước một

tình huống phức tạp đòi hỏi bản lĩnh và sự nhanh nhạy, anh lại cảm thấy rối bời và không

biết phải giải quyết ra sao, để rồi khi có được một quyết định thì tất cả đã quá muộn.

Ngay cả cuộc sống riêng tư của anh cũng chẳng khá hơn. Thời sinh viên, anh được nhiều

cô gái mến mộ vì vẻ nam tính, sự thông minh, hóm hỉnh và một tâm hồn tinh tế, nhạy

cảm. Và một ngày kia, trái tim anh rộn ràng náo nức với cảm xúc của chàng trai lần đầu

tiên đem lòng thầm thương trộm nhớ một cô gái. Họ là bạn học của nhau, từng cùng nhau

học bài trong thư việc, từng rụt rè đi dạo bên nhau trong sân trường những đên cắm trại

… Cảm giác bồi hồi xao xuyến đó cứ lâng lâng ngây ngất mãi trong anh. Anh muốn giữ

cho những phút giây ngọt ngào thánh thiện đó được bền lâu mãi mãi. Nhưng sau một kỳ

nghỉ hè, người ta thấy cô bạn gái xinh xắn của anh hay ngồi trong thư viện với một người

con trai khác – người mà mãi mãi sau này anh vẫn nghĩ rằng không thể nào so sánh được

với anh. Rồi anh nhận được một lá thư chia tay với những lời dứt khoát pha lẫn chút trách

móc của cô. Khi anh hiểu được thì tất cả đã quá muộn. Phải rồi, suốt một năm trời anh

không đủ can đảm để nói lời yêu thương cùng cô. Sau chuyện đó, phải mất mấy năm anh

mới có thể nguôi ngoai được nỗi lòng.

Và đầu năm nay, anh có dịp tiếp xúc và làm việc với cô gái thật duyên dáng và dễ

thương. Anh đã có tình cảm ngay với người con gái thông minh, xinh đẹp đó. Họ thường

đi ăn trưa với nhau, thường kể cho nhau nghe về công việc, về những điều xảy ra trong

cuộc sống. đã nhiều đêm anh thao thức vì cô. Anh biết rất rõ mình đã yêu và đoán rằng

hình như cô cũng dành cho anh một tình cảm như thế. Tình cảm đó khiến ah thấy yêu đời

hơn và hứng thú hơn trong công việc. Anh tự nhủ sẽ chờ một dịp nào đó thuận tiện để

bày tỏ lòng mình, rằng hình ảnh cô đã chiếm trọn trái tim anh và anh đã yêu cô ngay từ

lần gặp đầu tiên.

Nhưng rồi cái ngày mong chờ đó đã không bao giờ đến. Sau nhiều ngày đi công tác xa,

anh trở về với món qua thật dễ thương. Anh định sẽ trao nó cho cô cùng những lời yêu

thương bấy lâu anh ấp ủ. Nhưng bất ngờ anh nhận được email của cô. Trong thư cô đã

viết cho anh những lời chân thật nhất, rằng cô rất quý mến anh và tình cảm cô dành cho

anh bấy lâu nay không chỉ là một tình bạn đơn thuần. Nhưng cô đã chờ, đã chờ rất lâu mà

không nhận được một lời yêu thương nào từ anh. Và bây giờ, cô nhận lời đính hôn với

một người bạn cũ, một người bác sỹ vừa tu nghiệp ở nước ngoài về, theo ý nguyện của

gia dình. Anh hoàn toàn sụp đổ.

Phải rồi, mười năm trước, cô gái của mối tình đầu đã từng nói với anh như thế. Và bây

giờ, anh cũng đang nhận lời trách móc đó. Ôi giá như anh đã đủ dũng cảm và tự tin để

bày tỏ tình cảm chân thật với người mình yêu thương. Giá như anh biết đưa ra quyết định

đúng lúc…

Sự thất bại trong công việc cũng như trong tình yêu đã làm anh hoài nghi khả năng của

chính mình. Anh trở nên tự ti, mặc cảm và chỉ muốn thu mình lại trước cuộc đời. Đêm

đêm, khi chỉ còn một mình anh trong căn phòng vắng lặng, anh trăn trở thật nhiều và băn

khoăn tự hỏi: “ Tại sao mình không thể giải quyết việc gì cho ra hồn nhỉ?” Mình phải làm

gì bây giờ? Làm gì để có thể thành công và hạnh phúc như bao nhiêu người khác?”

Một ngày nọ, vào kỳ nghỉ cuối tuần, đang lúc buồn chán và không biết phải làm gì để

thoát ra khỏi những ý nghĩ tiêu cực đang bủa vây, anh tình cờ được mời tham gia vào một

cuộc hành trình rất thú vị và hữu ích. Đó là chuyến thám hiểm khu rừng già cùng với một

vị trưởng đoàn và các doanh nhân nổi tiếng dày dạn kinh nghiệm. Anh quyết định nhận

lời tham gia cuộc hành trình ngay, không hề ngần ngại. Ít ra thì cũng là một chuyến dã

ngoại để anh thư thái đầu óc, để anh tạm thời tránh được nỗi khổ tâm khiến anh mất ngủ

nhiều đêm. Người ta giải thích với anh mục đích của chuyến thám hiểm này là nhằm

nâng cao giải quyết vấn đề một cách hiệu quả cho những thành viên tham gia, đặc biệt là

cho những người đang gặp khó khăn, bế tắc trong cuộc sống cũng như trong công việc.

Chàng trai cảm thấy vui vẻ hơn, phấn chấn hơn. “Không lẽ chuyến thám hiểm tình cờ này

lại mang tính chất của khóa học huấn luyện?” – Mặc dù được nghe nhiều người kháo

nhau về hiệu quả thần kỳ của chuyến đi thám hiểm, chàng trai vẫn hoài nghi và luôn băn

khoăn tự hỏi – “Làm sao chỉ trong một thời gian ngắn như vậy mà các thành viên tham

gia có thể học được cách giải quyết vấn đề nhanh đến thế? Thôi kệ, cứ thử xem sao!”.

Khu rừng mà chàng trai sắp thám hiểm nổi tiếng là một vùng nguy hiểm, hoang vu, ít

người đặt chân tới. Trong chuyến thám hiểm này, các thành viên tham gia sẽ phải đối mặt

với nhiều tình huống khó khăn ngoài dự đoán, buộc họ phải đưa ra những quyết định phù

hợp nhất nhằm giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng. Vị trưởng đoàn là một doanh

nhân và đồng thời cũng là một nhà thám hiểm dày dạn kinh nghiệm. Ông sẽ hướng dẫn

mọi người vượt qua khu rừng nguy hiểm và giúp họ có những quyết định đúng đắn, kịp

thời.

Chàng trai thức dậy từ tờ mờ sáng và khăn gói lên đường tham gia cuộc hành trình.

Nhưng đi được một lúc thì anh bắt đầu cảm thấy hoang mang, lo lắng. chẳng hiểu sao,

anh có cảm giác rằng mình đang đi trên một con đường rất lạ. “Hình như mình lạc đường

mất rồi. Quay lại ư? Mình đâu còn thời gian để quay về nhà tìm bản đồ nữa? Giờ thì

5

không còn kịp cho chuyến hành trình nữa rồi!” – Anh định quay về nhà lấy bản đồ nhưng

lại thôi, tiếp tục bước đi với tốc độ nhanh hơn.

Vừa đi, chàng trai vừa tự an ủi mình rằng mình không phải là người duy nhất cần học

cách quyết định đúng. Anh đã từng làm việc chung với nhữngngườimàquyết địnhcủa họ

tưởng chừng là tốt nhất của nhóm, hóa ra cũng chỉ là nhữngquyết địnhbình thường, có khi

sai lầm và chẳng có suy luận, phân tích nào đặc biệt. Có thể thấy là ở bất cứ đâu, trong

bất cứ lĩnh vực nàongườita cũng có lúc đưa ra nhữngquyết địnhthiếu sáng suốt, thậm chí

là ngớ ngẩn, cho dù đó là cơ quan chính phủ, các tập đoàn doanh nghiệp tiếng tăm, các

trường học và đặc biệt là cácquyết địnhriêng của những con người cụ thể … Cứ như

thểngườita cho rằngquyết địnhlà một câu chuyện, còn nó dẫn đến đâu lại là chuyện khác

vậy.

“ Không hiểu sao khá nhiều người nổi tiếng lại có thể đưa ra những quyết định cảm tính

như vậy?” – Chàng trai tự nhủ.

“Mình cũng có hơn gì ai đâu?”. Nhớ lại những lần làm việc theo nhóm ở công ty, đôi khi

anh vẫn thiếu quyết đoán trong một vấn đề gì đấy. Chỉ đơn giản vì anh không muốn phạm

sai lầm. Rồi trong cuộc sống riêng tư nữa, chỉ khi mọi sự đã rồi thì anh mới tiếc nuối

“Giá như, giá như… Ôi, mình cũng như bao người khác thôi, chưa ai dạy cho mình cách

quyết định vấn đề một cách thông minh nhất cả”. Có lẽ vì vậy mà anh cứ mãi lận đận với

công danh sự nghiệp, cứ phải một mình một cõi trong chuyện tình duyên.

Đang lúc suy nghĩ mông lung, bỗng dưng chàng trai dẫm phải một nhánh cây khô, tiếng

gãy của nhánh cây cắt đứt dòng suy nghĩ miên man của anh. Chàng trai dừng bước, đưa

mắt nhình quanh.

Đúng lúc đó, anh nhìn thấy một người đàn ông.

Hai người thận trọng nhìn nhau dò xét. Hình như người đàn ông lạ kia đang đi tìm một ai

đó. Chàng trai tự hỏi không biết liệu người đàn ông có dáng dấp cao ráo và làn da rám

nắng kia có phải là vị trưởng đoàn thám hiểm hay không. Chẳng hiểu sao anh có cảm

giác an toàn trước sự hiện diện của người đàn ông lạ mặt này. Anh quyết định mở lời để

phá tan sự im lặng:

Chào ông, cháu đang đi tìm một đoàn thám hiểm.

Người đàn ông đáp:

Tôi là trưởng đoàn đây. Cậu đi sai hướng rồi. Đi theo hướng này cơ. – Nói rồi, ông quay

lại và chàng trai liền bước theo ông.

Vừa đi, người đàn ông vừa quay đầu lại hỏi:

Cậu có bản chỉ dẫn tới chỗ tập trung rồi mà vẫn bị lạc đường à?

Chàng trai tự trách mình một lần nữa nhưng không nói gì. Giá mà anh chuẩn bị cẩn thận

hơn thì sẽ không để quên tấm bản đồ. Hoặc giá như lúc phát hiện ra mình không nhớ

đường mà anh bỏ chút thời gian quay về nhà lấy bản đồ thì có lẽ mọi việc đã trở nên tốt

đẹp hơn. Đó cũng là chuyện quyết định một vấn đề nhỏ. Một lát sau người đàn ông lại

hỏi:Tại sao cậu tham gia chuyến thám hiểm này?

Chàng trai ngập ngừng:Cháu muốn học cách đưa ra những quyết định tốt nhất cho cuộc sống của mình ạ.

Khi nói điều này, chàng trai cảm thấy hơi bối rối vì chàng thậm chí còn chưa định nghĩa

được thế nào là tốt nhất nữa. Vị trưởng đoàn nói:Thật ra, không nhất thiết lúc nào cũng phải tìm được những quyết định tốt nhất đâu. Để có được kết quả tốt hơn, chúng ta chỉ cần đưa ra những quyết định tốt hơn thôi. Nếu như chúng ta liên tiếp đưa ra những quyết định tốt hơn, cái sau tốt hơn cái trước, thì cuối cùng ta sẽ có được điều ta cần. Ta hy vọng cậu cũng sẽ thấy thế. Chàng trai cảm thấy bớt căng thẳng:Nhưng ông cho cháu hỏi, thế nào là một quyết định “tốt hơn” ạ?Là quyết định khiến chúng ta cảm thấy sẽ đi đến một kết quả tốt hơn. Ở đây, không phải là bản thân quyết định làm chúng ta hài lòng mà cách đưa ra quyết định và kết quả của quyết định đó khiến chúng ta thoải mái. Nói cách khác, khi chúng ta quyết định một điều gì với tâm trạng tốt, chúng ta thường nhận được kết quả như mong muốn. Tuy nhiên, để làm được điều đó, chúng ta phải tự vấn mình bằng hai câu hỏi. Bí quyết cả đấy! – Vị trưởng đoàn nháy mắt tinh nghịch rồi ông nói tiếp:Tôi đoán là nhiều lúc cậu có cảm giác mình chưa quyết tâm làm việc gì đấy đến cùng,

hoặc thường ra quyết định nửa vời hay vẫn tiếp tục thực hiện quyết định đó khi trong

lòng cậu xuất hiện cảm giác mơ hồ, bất an. Nhiều người khác cũng giống như vậy.

Chúng ta có thể thay đổi thói quen này. Vấn đề là phương pháp thực hiện. Cậu sẽ gặp rất

nhiều người trong chuyến đi này. Họ đã học được một phương pháp quyết định vấn đề rất

hiệu quả: Tự vấn mình bằng hai câu hỏi, một câu dành cho lý trí trả lời, còn câu kia hãy

để cho con tim của mình lên tiếng. Điểm đặc biệt là cậu chỉ có thể trả lời “Có” hoặc

“Không” cho hai câu hỏi đó mà thôi. Chính vì thế, phương pháp này còn được người ta

gọi là “Phương pháp Có hoặc Không”.

Chàng trai trẻ vội hỏi ngay:

Hai

câu hỏi đó là gì vậy ạ? Cháu tò mò quá.

Chúng

ta chưa đến phần tìm hiểu hai câu hỏi đó đâu. Phải từ từ chứ!

Chàng trai mỉm cười, vị trưởng đoàn lại hỏi anh:

Khi

cậu muốn tìm một quyết định tốt hơn cái quyết định cậu đang có, cậu có biết trước

hết phải làm gì không?

7

Cháu

chưa biết ạ.

Nếu

thế cậu có biết mình không nên làm gì không?

Thường thì chàng trai trẻ bận rộn với quá nhiều việc, đầu óc anh lúc nào cũng chỉ để tâm

đến chuyện phải làm gì, chứ anh lấy đâu ra thời gian để nghĩ đến việc mà anh không nên

làm.

Vị trưởng đoàn bỗng nhiên dừng chân lại.

Chàng trai cũng dừng theo.

Ông nói:

Đơn

giản là thôi không thực hiện quyết định mà câu chưa chắc chắn đúng, Nói

xong,

ông rút trong túi ra một mảnh giấy gấp tư và đưa cho chàng trai xem một phần.

Sau khi đọc xong, chàng trai ngẫm nghĩ một lát rồi rút từ ba lô ra một cuốn sổ nhỏ màu

đỏ và ghi lại:

Để

có được một quyết định đúng đắn

Việc đầu tiên là hãy dừng ngay quyết định có thể sai lầm mà bạn đang thực hiện

Tập trung suy nghĩ tìm ra cách tốt hơn để giải quyết vấn đề.

Vị

trưởng đoàn nói:

Nếu

cậu dừng ngay quyết định có thể sai lầm mà cậu đang thực hiện, cậu sẽ có nhiều cơ

hội mà cậu đang thực hiện, cậu sẽ có nhiều cơ hội và thời gian để nghĩ ra điều gì đó tốt

hơn.

Nhưng

cháu thấy sợ rằng nếu cháu từ bỏ những gì cháu đang có thì không chắc là cháu

sẽ tìm ngay ra được điều gì đó tốt đẹp hơn.

Chúng

ta ai cũng sợ điều đó, phải không? Phải dũng cảm thì mới có thể từ bỏ những lối

mòn, định kiến trong nếp suy nghĩ và quyết định. Nhưng trên thực tế, đó là cách làm hay

và hiệu quả giúp ta đạt được kết quả mong muốn. Khi loại bỏ những công việc mà cậu

biết là nó sẽ chẳng đi đến đâu, cậu sẽ thấy rảnh rang để tập trung tìm kiếm giải pháp tốt

hơn. Và thông thường, cậu sẽ tìm thấy, thậm chí còn tương đối nhanh nữa là khác.

Có câu ngạn ngữ Trung Hoa cỗ như thế này: “Nếu anh muốn pha một tách trà nóng,

trước hết anh phải đổ đi trà nguội trong chiếc cốc ấy”. Cậu thử nghĩ xem, liệu mònh có

thể pha một chén trà thơm ngon vào một cái cốc vẫn còn chứa đầy trà nguội không? Liệu

ta có thể tìm ra một cách giải quyết tốt hơn mà ta vẫn giữ một mớ lộn xộn trong đầu

không?

Cháu

hiểu rồi! – Chàng trai bắt đầu thích thú Chuyện

này làm cháu nhớ đến một người

8

bạn. Công ty anh bạn cháu làm ăn với một nhà cung cấp kém năng lực. Dù được tạo

nhiều cơ hội nhưng nhà cung cấp này vẫn làm ăn theo kiểu chụp giật, manh mún. Anh

bạn cháu dĩ nhiên không hài lòng, nhưng vì vẫn chưa tìm kiếm được nhà cung cấp nào

khác tốt hơn để thay thế nên anh đành tiếp tục giữ mối quan hệ với đối tác đó. Nghĩ lại

cháu cứ thấy tiếc. Đáng lẽ ra anh ấy nên sớm chấm dứt hợp đồng với nhà cung cấp đó.

Vậy

rồi sao nữa?

Ừm…

Nhà cung cấp đó vẫn tiếp tục phạm sai lầm, gây thiệt hại cả về thời gian lẫn tiền

bạc cho công ty anh bạn cháu. Cuối cùng, thật đáng tiếc, anh bạn cháu đã bị sa thải vì

không hoàn thành nhiệm vụ.

Nói đến đây chàng trai im lặng rồi tắc lưỡi:

Cháu

cũng chẳng hiểu tại sao chúng ta lại luôn làm những công việc mà mình có thể

suy đoán được là sẽ chẳng có chút hiệu quả nào.

Vì

chúng ta thường cảm thấy yên tâm hơn với những cách làm quen thuộc, với những

lối mòn. Chúng ta không dám từ bỏ con đường mình đang đi để tìm ra hướng khác đến

đích nhanh hơn, phần vì sợ không có thời gian, phần khác là cứ làm theo thói quen, thế

thôi. Dần dần, ta trở nên đồng lõa với những tư duy, phương pháp, với những các làm

việc kém hiệu quả quen thuộc đó. Cậu có thể thấy rõ điều này trong nhiều tổ chức, công

ty và ở nhiều cá nhân khác.

Ông

có thể kể cho cháu nghe một ví dụ không?

Được

chứ. Cách đây nhiều năm, quân đội Hoa Kỳ muốn cải thiện tốc độ bắn đại bác sao

cho nhanh hơn nữa. Họ nhờ một chuyên gia vũ khí nghiên cứu về vấn đề này. Vị chuyên

gia này đã ra tận chiến trường quan sát và thấy rằng cứ mỗi lần khai hỏa, các chú lính

pháo binh lại bước lùi về phía sau, chờ khoảng ba giây rồi mới bắn.

Khi được hỏi lý do vì sao họ làm như vậy, họ nó rằng họ tuân thủ theo bản hướng dẫn

của quân đội. Vị chuyên gia đành phải bỏ công ra lần lại các bản hướng dẫn kỹ thuật bắn

súng từ trước tới nay và ông phát hiện ra cách bắn này có nguồn gốc từ thời Nội chiến.

Lúc bấy giờ, theo như bản hướng dẫn, người lính phải lùi lại trước khi nổ súng để giữ

chặt khẩu đại bác, nếu không nòng súng sẽ bắn chệch mục tiêu.

Chàng trai bật cười khi nghĩ đến cảnh các anh lính pháo binh phải lùi về sau để ghì khẩu

đại bác.

Vị trưởng đoàn dẫn anh lội qua một con suối nhỏ. Ông liếc nhìn la bàn của mình rồi nói

với chàng trai:

Tất

nhiên là sau khi biết chuyện này, những người lính đã thay đổi phương pháp bắn.

Nhưng liệu có bao người trong chúng ta hiện vẫn đang làm theo những lề thói cũ mà

không hề biết nó đã quá lỗi thời rồi?

Chàng trai đề cập luôn đến vấn đề mà anh đang rất nóng lòng muốn biết, và cũng là lý do

9

khiến anh tham gia chuyến đi này:

Cháu

sẽ kể ông nghe để ông xem thử các quyết định của cháu đã đúng chưa nhé?

Ta

không muốn làm cậu mất hứng nhưng đó là quyết định của cậu, chứ không phải của

ta. Ta không thể giúp cậu vì chỉ có cậu mới biết bản thân mình muốn gì. Có lẽ cậu đang

gặp một số bế tắc nào đó cần giải quyết trong công việc hoặc trong cuộc sống nên cậu

mới tham gia chuyến đi này. Sao cậu không thử áp dụng những điều câu học được trong

mấy ngày nghỉ này xem chúng có giúp gì cho cậu được không?

Đột nhiên vị trưởng đoàn hỏi chàng trai:

Nếu

cậu muốn lái xe về hướng Tây nhưng chợt phát hiện mình đang đi theo hướng

Đông, cậu sẽ làm gì?

Tất

nhiên là cháu sẽ quay lại và đổi hướng ngay.

Vị trưởng đoàn gật đầu đồng tình:

Dĩ

nhiên rồi. Quyết định đúng sẽ dẫn chúng ta đến đúng hướng. Thế còn để đi được đến

đích, cậu muốn người khác dẫn cậu đi hay tự mình tìm đường với tấm bản đồ?

Chàng trai đáp:

Cháu

thích mình có một tấm bản đồ hơn. Cháu nhớ câu nói của Winston Churchill: “Tôi

luôn sẵn lòng học hỏi, có điều không phải lúc nào tôi cũng thích được dạy dỗ hay ai đó

dẫn đường chỉ lối”.

Vị trưởng đoàn mỉm cười:

Đúng

vậy. Tìm cho chính mình một con đường đi đúng đắn hơn là một thử thách lớn.

Nhưng chúng ta có thể làm được điều đó, nếu ta dùng đến cách tự hỏi “Có” hoặc

“Không”.

Làm

sao cháu biết được phương pháp này có hiệu quả với cháu hay không?

Sao

cậu không áp dụng thử xem sao. Hãy trò chuyện cùng những người trong đoàn. Họ

thuộc những thành phần, độ tuổi, ngành nghề kháu nhau nhưng họ có một điểm chung:

họ đã áp dụng phương pháp này và gặt hái được thành công trong cuộc sống.

Cậu có thể bắt đầu ngay bây giờ với bản tóm tắt này.

Ông đưa cho chàng trai một tờ giấy và kéo tay anh bước nhanh về phía trước.

Chúng

ta muộn mất. Chỉ có ba ngày cuối tuần, vì vậy phải nhanh lên.

Một lát sau, khi họ tạm nghỉ chân bên đường, chàng trai mở bản tóm tắt mà vị trưởng

đoàn đưa cho anh và đọc.

Trước

khi quyết định làm một việc gì

Bạn hãy tự hỏi và cố gắng phân tích để đi đến kết luận:

NÊN hay KHÔNG NÊN.

10

Cuối cùng thì hai người cũng đã đến được nơi tập trung. Ở đây, họ gặp thêm bảy người

nữa. Những người này đến từ nhiều quốc gia khác nhau: Úc, Braxin, Đức, Nhật và Mỹ.

Một người trong số họ đang phát cho mọi người những chiếc mũ có in dòng chữ to “Có

hoặc Không” ở phía trước và những dòng chữ nhỏ “quyết định… quyết định… quyết

định” xung quanh mũ. “Sẽ có nhiều chuyện thú vị đây” – Chàng trai thầm nghĩ.

Các thành viên làm quen với nhau và sửa soạn được một lúc thì đến giờ ăn trưa. Mọi

người rủ nhau ra bãi cỏ bên dòng suối và ăn trưa ở đó. Trong bữa ăn, họ sôi nổi lên kế

hoạch cho chuyến đi. Trước hết, phải quyết định sẽ khám phá theo hướng nào – vì trong

lộ trình đi của họ có nhiều nơi mà mọi người rất muốn đến. Và họ cũng phải lên kế hoạch

dự phòng trước cho những tình huống ngoài dự kiến có thể xảy ra, chẳng hạn như không

tìm thấy được đường đi, phải thay đổi hướng, rồi thú dữ… Có rất nhiều ý kiến được đưa

ra. Nhưng hình như họ vẫn chưa nhất trí với nhau về lộ trình của chuyến đi.

Chợt một người trong số họ hỏi tất cả mọi người:

Vậy

cuối cùng, chúng ta muốn một cuộc thám hiểm mạo hiểm hay chúng ta cần một

chuyến đi an toàn?

Mọi người bất ngờ im lặng trong chốc lát rồi cũng nhanh chóng tìm được tiếng nói

chung. Họ quyết định sẽ bắt đầu khám phá từ phía Đông của khu rừng trước – vì địa hình

của khu này không mấy phức tạp và tương đối dễ đi. Họ dự định sẽ đi cho đến chiều tối,

nghĩ ngơi một lúc rồi lại tiếp tục cuộc hành trình. Đến khuya, mọi người sẽ dừng lại cắm

trại. Có thể đến lúc đó thì họ đã hoàn thành được nửa chặng đường của mình. Họ dự định

dành cả ngày thứ bảy hôm sau để tiếp tục cuộc thám hiểm rừng núi – chặng đường này

chắc chắn sẽ khó khăn hơn nhiều so với chặng trước. Đến đêm, mọi người sẽ tổ chức một

cuộc lửa trại. Sáng ngày hôm sau, nếu không có gì thay đổi thì họ sẽ đến đích.

Phương

pháp này giúp cho mọi người loại bỏ được những điều không cần thiết và nhận

ra được điều mình thực sự cần. – Vị trưởng đoàn nói.

Chàng trai nói với vị trưởng đoàn:

Cháu

bắt đầu nhận ra rằng cuộc sống của ta phần lớn được hình thành từ những quyết

định của mình. Cháu nghĩ cháu cũng có thể áp dụng phương pháp ông vừa bảo.

Ai

cũng có thể áp dụng nó. Nhất là trong một thế giới thay đổi từng ngày như hiện nay,

chúng ta cần phải có những quyết định đúng và kịp thời để tồn tại và thành công.

Khi chúng ta biết chọn cho mình một phương pháp đúng, ta sẽ tránh được những sai lầm

và trở nên thành công hơn trong cuộc sống.

Tương tự như vậy, phương pháp đặt câu hỏi này là dành cho tất cả mọi người, để có được

một kết quả chung là: tốt đẹp hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải áp dụng phương

11

pháp này vào thực tiễn.

Bằng

cách nào ạ? – Chàng trai hỏi lại.

Cậu

có thể sử dụng theo nhiều cách khác nhau. Trước tiên, cậu cứ quyết định vấn đề

theo cách thông thường của mình. Tiếp theo đó, để có quyết định tốt hơn, cậu hãy dùng

đến lý trí và lý lẽ riêng khác nhau. Cậu hãy xem xét từng ý tưởng một rồi suy luận từng

bước tiếp theo, cậu sẽ phát hiện ra điều gì thích hợp với mình nhất.

Một khi cậu đã học được phương pháp này, cậu có thể dễ dàng sử dụng nó vào bất cứ lúc

nào. Về cơ bản, cậu có thể dùng lý trí trước, hoặc con tim trước đều được, nhưng quan

trọng là phải biết kết hợp cả hai.

Quá

trình đặt câu hỏi và trả lời này sẽ diễn ra trong bao lâu ạ? – chàng trai thắc mắc.

Tùy

thuộc vào mức độ quan trọng của vấn đề và nhận thức của cậu nữa. Có khi chỉ vài

phút, có khi lâu hơn thế rất nhiều, suy nghĩ kỹ càng có thể sẽ giúp cho mình quyết định

chín chắn hơn.

Chàng trai thành thậtL

Hiếm

khi cháu dành nhiều thời gian cho việc tìm ra hướng giải quyết của một vấn đề

lắm.

Ai

cũng như cậu cả thôi. Nhưng nếu cậu thườg xuyên áp dụng phương pháp này, cậu sẽ

thấy nó không làm mất thời gian của cậu lắm đâu.

Thế

cụ thể thì những câu hỏi đó là gì ạ?

Hãy

hỏi những người trong đoàn về những câu hỏi này, và nhờ họ giải thích bằng chính

kinh nghiệm của họ.

Rồi

sau đó, ông

gợi ý – hãy đưa ra quyết định cậu cần và tự hỏi mình hai câu hỏi đó.

Sau này, có thể cậu sẽ thấy đó là một trong những quyết định tốt nhất của mình đấy.

Nhưng, vị

trưởng đoàn nhấn mạnh – hãy nhớ là thời gian đầu cậu cần phải kiên nhẫn.

Bắt đầu một điều mới mẻ bao giờ cũng khó khăn cả. Có thể cậu cho rằng một nửa của

phương pháp này quá quen thuộc, hoặc không quan trọng đối với cậu, nhưng hãy cứ thử

kiên trì áp dụng. Ta tin là nó sẽ giúp được cậu rất nhiều trong công việc cũng như trong

cuộc sống.

Rồi ông dặn dò thêm:

Nhưng

phải nhớ sử dụng cả hai phần của phương pháp. Nếu chỉ dùng một trong hai

phần đó thì sẽ không có tác dụng đâu.

Sau đó, khi họ đang trèo lên dốc, chàng trai để ý thấy vị trưởng đoàn đang chăm chú

nghiên cứu mảnh giấy mà ông vừa lấy ra từ ví của mình. “Ông đang xem cái gì đấy ạ?” –

Chàng trai không khỏi tò mò.

Ông nhìn anh mỉm cười:

Đây

chính là Sơ đồ “Có hoặc Không” đã giúp ta thực hiện các quyết định của mình.

12

Hầu hết mọi người đều có sơ đồ như vậy. Nó là những câu hỏi giúp ta phân tích vấn đề.

Mỗi khi cần quyết định một điều gì, ta lại dùng đến nó.

Thế

ông có thể cho cháu xem được không?

Theo

ta thì tốt hơn cả là cậu nên học cách tạo ra một bản đồ cho riêng mình trong

chuyến thám hiểm này. Như thế sẽ có ích cho cậu hơn.

Đột nhiên, ông nhảy tránh sang một bên khi nghe thấy âm thanh phát ra từ trong bụi rậm.

Ông kêu lên:

Đi

vòng qua lối này! Rắn độc đấy!

Chàng trai tự hỏi sao ông ấy lại có thể phát hiện ra nhanh đến thế. Anh tự nhủ mình sẽ để

ý mọi thứ trên đường đi hơn nữa.

Rồi vị trưởng đoàn khuyên chàng trai nên đi lên phía trước và làm quen với những người

bạn đồng hành khác. Còn ông, ông đi chậm lại phía sau để suy nghĩ một điều gì đó.

Hãy

phân tích điều chúng ta Cần và điều chúng ta Muốn:

Điều ta MUỐN là một điều mong ước.

Điều ta CẦN mới là nhu cầu thật sự.

HIỂU ĐƯỢC MÌNH ĐANG THẬT SỰ CẦN ĐIỀU GÌ

Bây giờ vẫn đang là đầu giờ chiều của ngày đầu tiên. Đoàn người gặp phải một khúc

quanh khá hiểm trở. Họ chia thành từng cặp đi chung và hỗ trợ nhau. Người đi cùng

chàng trai là Franklin Neal, một người mà theo sự nhận xét ban đầu của anh là có vẻ khá

sôi nổi và thẳng thắn. Neal đến từ Chicago và là chủ tịch của một tập đoàn lớn. Ông đã

học Sơ đồ này hơn mười một năm nay và đã áp dụng nó thành công trong công việc và

cuộc sống của mình.

Neal chìa bàn tay rắn chắc của mình ra cho chàng trai và thâm mật nói :

Cứ

gọi tôi là Frank cho thân thiện nhé !

Hai người bắt tay làm quen. Rồi Neal lại tiếp tục đi thoăn thoắt. Chàng trai cũng nhanh

chân hơn để theo kịp ông. Neal quay lại nhìn anh và hỏi :

Bây

giờ cậu muốn nói về điều gì nào ? Về lý thuyết hay các ứng dụng những bài học

trong chuyến đi này ?

Cháu

thích ứng dụng luôn những điều mình học vào thực tế. Nhân tiện đây, cháu cũng

muốn hỏi chú điều này : Hai câu hỏi mà vị trưởng đoàn đề cập đến với cháu lúc sáng là gì

thế ?

Neal trả lời, giọng vui vẻ :

13

Cũng

được thôi. Câu hỏi đầu tiên nhé ! Đây là câu hỏi mà ta phải dùng đến lý trí để trả

lời. Cậu hãy nghĩ đến quyết định mà cậu định lựa chọn và tự vấn mình: Mình có thực sự

cần điều này không? Có còn giải pháp nào khác mà mình chưa tìm ra không? Mình có

lường trước hết các tình huống sẽ xảy ra khi qd như thế này không?

Frank gợi ý :

Giờ

cậu hãy thử hỏi mình những câu đấy xem. Rồi trả lời “Có” hay “Không”?

Chàng trai ngần ngừ đáp:

Nói

chung là có.

Giọng Frank trở nên mạnh mẽ:

Cậu

chỉ có thể trả lời dứt khoát hoặc “Có” hoặc “Không” thôi. Nếu không thì phương

pháp này chẳng có tác dụng gì đâu.

Chàng trai thoáng giật mìn, nhưng rồi như khám phá ra điều gì, anh xoay xoay chiếc mũ

trên đầu mình và nói:

Có

thể.

Frank bật cười. Ông biết chàng trai đang còn ngờ vực và có phần nào giữ tháo độ dè đặt.

Tuy thế, ông thích sự khôi hài ở anh.

“

Có thể” là một câu trả lời thiếu quyết đoán nhất – Ông nói – Bây giờ để dễ hơn, cậu

hãy thử xem xét từng phần một của câu hỏi đó. Bắt đầu với phần thứ nhất nhé, ta không

biết trong đầu cậu đang có quyết định gì, nhưng “Cậu có thực sự cần điều đó không?”

Chàng trai im lặng cố suy nghĩ. Anh tự nhủ: “Mình có thể trả lời với ông là “Có” rồi từ từ

suy nghĩ thêm”, nhưng không hiểu sao, một lát sau, anh trả lời thành thật”

Không

ạ.

Tốt

lắm! Cậu đã bắt đầu tập trung hơn vào câu hỏi rồi đấy. Thế nào cậu cũng tìm ra

quyết định tốt hơn thôi.

Cháu

phải tập trung hơn vào cái gì đây ạ? – Chàng trai thắc mắc.

Nếu

cậu trả lời “Không”, Frank

giải thích – cậu cần chú ý hơn tới hướng mình sẽ đi.

Hầu hết chúng ta khi xuất phát đều hướng đến điều chúng ta mong muốn. Nhưng thường

thì chúng ta không biết chúng ta đang cần điều gì, và kết quả là chúng ta đi sai hướng.

Chàng trai cau mày khi nhớ lại anh đã lạc đường vào buổi sáng hôm qua như thế nào.

Nhưng

làm thế nào để có thể biết được chúng ta thực sự cần điều gì ạ?

Frank chia sẻ:

Hãy

bắt đầu bằng câu hỏi “Đây là điều mình thực sự cần hay chì đơn thuần là điều mình

muốn?”.

Có

gì khác nhau giữa hai cái đó không ạ?

Điều

cậu muốn cũng giống như một ước mơ vậy. Còn điều cậu cần mới chính là điều

phải thực hiện.

14

Muốn chỉ là một con bướm quyến rũ dễ khiến ta lạc đường. Lúc đầu, ta theo đuổi nó,

nhưng về sau lại cảm thấy không hài lòng. Thậm chí, cho dù cuối cùng ta có đạt được

điều ta muốn, nó vẫn để lại cho ta cảm giác chưa thỏa mãn và khiến ta lại có tâm lý tiếp

tục thep đuổi mà không biết điểm dừng. Trong khi đó, điều mình cần lại là điều thiết yếu

và đáng được thực hiện. Khi giải quyết một vấn đề, chúng ta chỉ việc xác định điều mình

cần là đủ.

Ví dụ, chúng ta ai chẳng muốn thưởng thức bào ngư vi cá nhưng những bữa cơm hàng

ngày cần thiết với chúng ta hơn. Bào ngư vi cá hấp dẫn thật đấy nhưng nó không thể nuôi

sống ta được.

Chàng trai thích thú:

Đây

quả là một cách suy luận đơn giản nhưng lại có cơ sở vũng chắc và rất thuyết phục.

Cháu dám chắc là điều này rất có ích cho những người mới học.

Frank nói:

Ta

thấy nhiều người gặp rắc rối chỉ vì họ quên mất những nguyên tắc đơn giản nhưng

hiệu quả mà họ từng học hoặc nghe qua.

Dừng lại một phút, Frank nói tiếp:

Những

người thành công thực sự thường bắt đầu bằng việc theo đuổi những cái họ cho

là cần thiết với cuộc sống của họ.

Rồi ông trầm ngâm:

Trong

cuộc sống, có thể chúng ta đều muốn một ngôi nhà ta lớn, sang trọng nhưng thật

ra chỉ cần một tổ ấm là đủ để chúng ta cảm thấy hạnh phúc rồi. Khi chúng ta theo đuổi

điều mình mong muốn, chúng ta thường để mất điều mình thật sự cần.

Nếu cậu muốn thành công, hãy làm những việc cần làm trước. Hãy tìm một “tổ ấm” trước

đã, rồi mới nên nghĩ đến “tòa lâu đài” sau.

Sau khi đã có được điều mình cần, cậu có thể làm những gì mình muốn, nhưng phải nhớ

là “sau khi” đấy.

Chàng trai ngẫm nghĩ về sự khác nhau giữa những điều anh cần và những điều anh muốn,

trong công việc cũng như trong cuộc sống của mình. Anh thấy hứng khởi với cách suy

nghĩ mới mẻ này, nhưng vẫn không khỏi băn khoăn. “Không biết là hiện tại mình đang

theo đuổi điều mình cần hay điều mình muốn đây?”

Giọng Frank lại vang lên, cắt đứt dòng suy nghĩ của anh:

Quan

trọng nhất là phải tập trung vào điều mình thật sự cần. Tập trung ở đây có nghĩa là

hình dung ra những kết quả mà cậu cần, xem xét chúng một cách kỹ càng, cụ thể và như

thế, cậu thấy mình dễ dàng thực hiện những điều cần thiết hơn.

Chàng trai trẻ ngước nhìn lên bầu trời. Xa xa, trong đám mây ẩn hiện một mảng trăng mờ

nhạt. Chàng tư lự:

15

Cháu

đang nhớ đến câu nói của một vị Tổng thống Hoa Kỳ trong những năm 60 “Cuối

thập kỷ này, chúng ta sẽ đưa con người lên mặt trăng và đưa họ trở về trái đất an toàn.”

Frank ngạc nhiên:

Sao

bỗng dưng cậu lại nghĩ đến điều đó?

À,

cháu cho đó là một ví dụ hay để nói về sự tập trung vào điều mình cần. Tổng thống

đã xác định trước được những điều cần thiết, trong đó có “sự an toàn”.

Frank gật đầu:

Ta

đồng ý. Có thể ông ấy muốn sớm đưa con người lên mặt trăng. Nhưng điều ông ta

cần là đưa con người lên mặt trăng và đưa họ trở về an toàn.

Vâng,

nếu không, việc nóng lòng muốn đưa con người lên mặt trăng sẽ phá hỏng cả

chương trình vũ trụ. Thêm vào đó, việc ông ấy đề cập đến thời gian “vào cuối tập kỷ”

cũng cho thấy ông ấy đã xác định được sự cấp bách của vấn đề.

Thế

cậu có biết kết quả thế nào không? – Frank hỏi.

Có

ạ. Người Mỹ đã đưa con người lên mặt trăng vào năm 1969 – tức là cuối thập kỷ 60

– và đưa họ trở về anh toàn. Cháu vẫn còn nhớ rõ cảnh phim tàu Apollo hạ cánh an toàn

xuống đại dương.

Frank hỏi chàng:

Việc

này có giúp cậu học được điều gì về việc tập trung vào điều mình cần không?

Cháu

bắt đầu nhận ra rằng khi mình chỉ chú tâm đến điều mình thật sự cần và bỏ qua tất

cả các điều khác, mình sẽ dễ dàng đạt được mục đích hơn.

Tốt

lắm! – Frank nói – Ta thường ghi những mục đích mình cần đạt được vào một mảnh

giấy và thỉnh thoảng lấy nó ra ngẫm nghĩ. Nó giúp ta tập trung vào vấn đề hơn. Sao cậu

không thử cách ấy xem sao!

Chàng trai gật gù:

Chú

nói đúng. Có lẽ cháu cũng nên làm thế.

Nói xong, anh dừng lại và lấy giấy bút ra ghi lại những mục đích mà anh đang cần hướng

đến.

Anh ngẫm nghĩ thêm về những quyết định mình vừa viết ra và nói vớ Frank, cũng như

nói với chính mình:

Như

thế thì toàm tâm toàn ý tập trung vào mục đích mình cần sẽ giúp cháu không bị xao

nhãng và chi phối bởi những vấn đề khác?

Frank gật đầu:

Hãy

dứt khoát nói “Không” với bất cứ điều gì không giúp cậu đạt được mục đích và

mạnh dạn nói “Có” với những gì giúp cậu đến được đích.

Nhưng

làm sao lúc nào chúng ta cũng có thể quyết đoán như chú nói được chứ! Có

nhiều vấn đề chúng ta không thể chỉ trả lời “Có” hoặc “Không” được.

16

Những

người quyết tâm luôn biết rõ mình thật sự cần gì. Và cũng vì thế mà họ có khả

năng nhìn ra bản chất của sự việc rất nhanh, họ có thể xác định việc nào có lợi, việc nào

không.

Thử phân tích về câu chuyện bay lên mặt trăng câu đưa ra lúc nãy nhé! Giả sử có một nhà

khoa học đến gặp vị trưởng nhóm nghiên cứu và đưa ra một phương án đưa con người lên

mặt trăng trong mười lăn năm nữa. Theo cậu thì một người trưởng nhóm quyết đoán,

người xác định được điều mình thực sự cần sẽ phản ứng như thế nào trong trường hợp

này? Ông sẽ nói “Có” hay “Không”?

Chàng trai không ngần gại trả lời:

Nếu

điều chúng ta cần là đưa con người lên mặt trăng và trở về an toàn vào cuối tập kỷ

thì bất cứ dự án nào kéo dài hơn mười năm cũng là quá lâu. Vì thế, vị trưởng nhóm đó sẽ

trả lời “Không”. Có thể, dự án đó là một ý tưởng hay, nhưng… “Không”, ông ta sẽ không

chấp nhận kế hoạch đó.

Chính

xác. – Frank nói – Cậu có thấy là nếu như ta chỉ tập trung vào điều mình cần thì

ta sẽ trở nên quyết đoán hơn không?

Vâng,

cháu bắt đầu nhận ra rồi.

Chúng

ta tiếp tục đt ra một tình huống khác nhé. Nếu có một nhà khoa học khác đề xuất

với trưởng nhóm một kế hoạch đưa con người lên mặt trăng chỉ trong vòng ba năm nữa,

chỉ có điều, mức độ rủi ro của dự án này tương đối lớn. Theo cậu thì người trưởng nhóm

này sẽ xử lý như thế nào?

Ông

ấy cũng sẽ trả lời “Không”. Điều ông ấy cần là sự an toàn, trong khi dự án lại quá

mạo hiểm.

Bây

giờ cậu đã thấy sự quyết đoán của mình phụ thuộc vào mức độ xác định điều mình

cần như thế nào chưa? – Frank hỏi chàng trai.

Quả

thật, phương pháp này có hiệu quả ngoài sự tưởng tượng của cháu – Chàng trai trẻ

thừa nhận.

Frank nói thêm:

Nếu

chúng ta hình dung ra điều mình cần rõ ràng bao nhiêu thì nó sẽ giúp chúng ta xử

lý tình huống dễ dàng bấy nhiêu.

Lúc này thì hai người đã vượt qua một quãng đường khá dài cho nên họ quyết định dừng

chân nghỉ một lúc. Trong khi nghỉ ngơi, chàng trai không quên lấy cuốn sổ nhỏ của mình

ra và ghi lại:

Khi

bạn thực sự mong muốn, khát khao một điều gì, bạn sẽ trở nên mạnh mẽ, tự tin

hơn.

17

Và bạn sẽ tìm ra cách tốt nhất để đạt được điều mong muốn đó.

Chúng

ta thường muốn quá nhiều thứ Frank

tiếp tục – Nhưng điều ta thực sự cần cho

cuộc sống của chính mình thì không nhiều như thế. Vì vậy khi chúng ta chỉ tập trung vào

điều mình cần – tức là điều làm cho chúng ta cảm thấy thật sự thành công và hạnh phúc –

thì việc quyết định sẽ trở nên dễ dàng hơn.

Giống như ta, vì góa vợ nên phải tự mình đi chợ nấu ăn. Khi đi chợ, mỗi lần định mua gì,

ta lại tự hỏi “mình thực sự cần loại thực phẩm này hay mình chỉ muốn nó thôi”. Kết quả

là từ đó, ta chỉ luôn mua về những loại thực phẩm bổ dưỡng và có lợi cho sức khỏe của

ta. Giờ đây, ăn uống điều độ đã trở thành một thói quen của ta và ta cảm thấy mình khỏe

hơn hẳn.

Chàng trai trẻ thắc mắc:

Nhưng

làm thế nào để xác định được điều cháu cần và điều cháu muốn? Nhiều lúc,

chúng chắng khác nhau là mấy.

Thử

thực hành phương pháp này xem. Để xác định điều cậu muốn, hãy tự vấn mình

“Tôi ước mình có thể làm được gì?”; để xác định được điều cậu cần, hãy tự hỏi: “Thử

nhìn lại xem,, ta cần hoàn thành cái gì trong lúc này?”.

Ví dụ, khi vào siêu thị, giữa vô số những loại hàng hóa, nhiều người sẽ rối lên và không

biết mua món gì hoặc thấy cái gì cũng muốn mua. Nhưng nếu họ biết tự hỏi: “Rốt cuộc

thì ta đang cần cái gì nhất trong lúc này?” thì họ sẽ dễ dàng chọn lựa hơn.

Chàng trai thừa nhận:

Phương

pháp này có vẻ hay đấy. Thường thì sau khi đạt được điều mong muốn, cháu

mới biết có cần nó hay không. Nhưng lạ là khi cháu đã có được điều mình muốn thì hóa

ra nó không như cháu hy vọng và mong đợi.

Rất

nhiều người cũng hành động như thế. Họ thường chỉ làm điều mà họ muốn chứ

không làm điều họ cần. Kết quả là họ gây thiệt hại cho người khác và sau đó, cho chính

bản thân họ.

Frank nói thêm:

Dù

là trong công việc hay trong cuộc sống, nếu ta biết tự vấn mình bằng câu hỏi đó thì

ta sẽ quyết định vấn đề sáng suốt hơn.

Cháu

đã bắt đầu nhận ra câu hỏi này quan trọng như thề nào rồi.

Nghĩ đến những vấn đề khó khăn mình đang cần phải giải quyết, chàng trai bắt đầu loại

bỏ dần các ý tưởng mà anh cảm thấy không thực sự cần thiết nhưng đã chi phối anh bấy

lâu nay. Khi làm được như vậy, đã có thể tập trung hơn vào việc xác định điều mình cần.

18

Frank nói với chàng trai:

Khi

cậu đang đuổi theo một con thỏ, đừng để cho một con thỏ khác chạy qua đường làm

cậu phân tâm. Có thể trong khoảnh khắc đó cậu muốn được cả hai con thỏ, nhưng cậu

thật sự chỉ cần bắt được một con mà thôi. Hãy xác định điều cậu cần làm và tập trung

theo đuổi nó cho đến khi cậu đạt được mục đích.

Chàng trai chợt nhớ đến câu hỏi mà một người trong đoàn đã hỏi mọi người trước khi bắt

đầu chuyến thám hiểm này: “Vậy cuối cùng chúng ta muốn một cuộc thám hiểm mạo

hiểm hay chúng ta cần một chuyến đi an toàn?”.

Cuối cùng, họ đều quyết định chọn một chuyến đi an toàn. Điều họ thực sự cần không

phải là hiểm nguy, thử thách hay cảm giác mạnh mà là một kỳ nghỉ cuối tuần nhẹ nhàng,

giúp họ suy nghĩ về các quyết định của mình. Chính vì thế, họ đã chọn đi theo hướng

Đông của khi rừng, là hướng đi ít nguy hiểm nhất.

Hai người đàn ông một già một trẻ lại đi trong im lặng. Mỗi người theo đuổi một ý nghĩ

riêng. Cả hai đều hiểu rằng người kia đang nghĩ đến các vấn đề cần giải quyết của mình.

“Mình nên áp dụng điều mình vừa học như thế nào cho hiệu quả nhất đây?” – Chàng trai

tự hỏi.

Thực tế thì anh đã có vài hướng giải quyết cho vấn đề rắc rối mà bản thân anh đang gặp

phải. Nhưng anh không biết liệu đó có phải là quyết định mà anh thực sự cần không?

Trong số các giải pháp đưa ra, sẽ chỉ có một giải pháp là tốt hơn cả, nhưng đó là giải

pháp nào?

Khi gặp lại mọi người, nhìn thấy vẻ mặt đăm chiêu của họ, chàng trai có thể đoán ra rằng

hầu như ai cũng đang suy nghĩ để giải quyết vấn đề của mình, có lẽ là bằng những câu

hỏi.

Khi đoàn người dừng chân tạm nghỉ dưới bóng cây, chàng trai lại lấy cuốn sổ nhỏ của

mình ra và ghi lại những điều cần thiết:

Xác

định điều bạn cần

Nếu bạn xác định được điều bạn thực sự cần và dồn hết sức mình để theo đuổi nó,

bạn sẽ dễ dàng đạt được điều mà bạn mong đợi.

Càng hình dung một cách chi tiết những kết quả mình mong đợi, bạn sẽ càng cảm

thấy mình đến gần và dễ dàng đạt được chúng hơn.

Muốn, là điều mong ước. Cần, là nhu cầu thật sự.

Để xác định điều mình muốn, đơn giản hãy hỏi:

19

“Bây giờ mình muốn làm gì?”.

Để xác định điều mình cần, hãy tự hỏi:

“Ta cần điều gì lúc này?”.

ĐỂ

CÓ MỘT QUYẾT ĐỊNH ĐÚNG

Chiều tối hôm đó, Frank giới thiệu chàng trai với một trong những nhà thám hiểm giỏi

nhất của đoàn, ông Hiro Tanaka – chủ một doanh nghiệp tại Nhật. Theo nhận xét ban đầu

của chàng trai, ông Hiro có vẻ là một người kín đáo và chừng mực. Ba người bắt đầu

cuộc hành trình. Họ cùng nhau vượt qua một đoạn rừng nguy hiểm. Frank đưa mọi người

quay trở lại với đề tài mà ông đang thảo luận dở dang với chàng trai. Chàng trai đã được

biết sơ qua về câu hỏi, nhưng anh vẫn còn có rất nhiều thắc mắc trong lòng. Anh hỏi hai

người bạn đồng hành:

Nếu

cháu phải tự hỏi mình quá nhiều câu hỏi, liệu như vậy có rắc rối và mất quá nhiều

thời gian để đi đến một quyết định không?

Frank mỉm cười khi nghe câu hỏi của chàng trai nhưng không nói gì. Đoạn, ông vẫy tay

chào tạm biệt hai người. Ông muốn suy tư một mình về những vấn đề riêng của mình.

Chỉ còn lại chàng trai và nhà thám hiểm cừ khôi người Nhật Bản. Hiro trả lời câu hỏi của

chàng trai:

Cháu

nói không sai. Nhưng người Nhật có một câu ngạn ngữ như thế này: “Ai đi càng

chậm thì tới đích càng nhanh”. Điều này có nghĩa là việc sữa chữa hậu quả do những

quyết định sai lầm gây ra bao giờ cũng tốn nhiều thời gian và công sức hơn so với việc

suy nghĩ cẩn thận ngay từ đầu.

Chàng trai đồng tình. Cứ nghĩ đến sai lầm của anh về chuyện đển quên bản đồ ở nhà thì

thấy rõ ngay. Mà giá như anh chịu bỏ chút thời gian quay lại lấy bản đồ thì hẳn đã không

bị lạc đường và mất nhiều thời gian tìm kiếm mọi người. Hiro lại hỏi anh:

Vậy

cháu đã sẵn sàng cho phần thứ hai trong câu hỏi hôm nay chưa? Nào chúng ta tiếp

tục nhé! “Có còn cách giải quyết nào khác mà bạn chưa tìm ra không?”

Chàng trai cười thật tươi và hỏi Hiro:

Nếu

có những vấn đề không còn cách giải quyết nào khác thì sao ạ?

Thường

thì trong bất cứ tình huống nào, người ta cũng có đến vài ba hướng giải quyết

nào đó. Nhưng nhiều người lại không nhận ra điều này. Lúc nào người ta cũng tự suy

diễn kiểu như: “Trời ạ! Mình chẳng có cách nào khác hơn!”. Nếu cháu từng suy nghĩ như

vậy thì đó là do cháu chưa chịu xem xét hết mọi khả năng thôi. Cảm giác lo sợ và yếm

20

thế thường có trong mỗi chúng ta sẽ làm hạn chế tầm nhìn và khiến chúng ta bị động

trước các tình huống, nhất là những tình huống bất ngờ. Nhưng thực tế thì không phải lúc

nào chúng ta cũng ở vào thế cùng đường cả.

Nhưng

trong trường hợp bản thân chúng ta thật sự không biết là mình còn có giải pháp

nào khác thì sao?

Trong

trường hợp đó ta cần phải tìm ra tất cả các giải pháp có thể giải quyết vấn đề của

mình.

Nhưng

bằng cách nào ạ?

Cháu

có thể bắt đầu bằng cách đặt ra cho mình những câu hỏi và quan sát xung quanh.

Dĩ nhiên là chỉ lưu ý đến những gì thật sự cần thiết cho cháu để có thể đi đến một quyết

định tốt hơn. Còn những gì không liên quan thì đừng nên mất thời gian vào đấy.

Một điều quan trọng khác nữa là trong quá trình tìm hiểu những thông tin liên quan đến

việc ra quyết định của mình, cháu đùng bỏ qua những chi tiết mà đôi khi cháu chưa để ý

tới. Có như thế cháu mới nhận ra được hết các cơ hội lựa chọn thật sự của mình, cháu sẽ

không bị ảo tưởng và mọi thứ trước mắt cháu sẽ trở nên rõ ràng hơn.

Nghe

có vẻ khó quá ông nhỉ?

Nếu

biết cách thì cũng không quá khó đâu cháu ạ. Trong trường hợp này, hãy sử dụng

đến khả năng quan sát của cháu, và phải thật khách quan. Ví dụ nhé, giả sử như cháu phải

tìm kiếm địa điểm để xây dựng một khu vườn ươm cây. Và cháu được giới thiệu một địa

điểm có vẻ thích hợp, chỉ có điều dường như khu vực đó gió hơi lớn. Người ta đảm bảo

với cháu đây là một nơi kín gió nhưng làm thế nào cháu có thể biết được điều đó là đúng?

Chàng trai trẻ ngẫm nghĩ.

Hiro gợi ý:

Cháu

sẽ rút ra điều gì khi nhìn vào một cái cây mọc ở vùng đó?

Ừ

nhỉ! Cháu có thể quan sát cây để xem liệu chúng có bị gió bẻ cong không.

Chính

xác. Vậy thì cuối cùng cháu nghĩ nên tin cái nào hơn? Lời nói của người khác

hay những gì mà chính cháu quan sát được?

Chàng trai không trả lời. Nhiều lần anh đã tự mình tìm hiểu rồi quyết định theo ý mình và

những lần đó đã không làm anh thất vọng. Chẳng hạn trong lần mua chiếc xe đầu tiên,

anh đã để ý quan sát rất nhiều loại xe khác nhau trên đường phố trước khi chọn được một

chiếc phù hợp với sở thích. Và anh đã rất hài lòng với quyết định sau cùng của mình. Rõ

ràng là dựa vào chính kiến của mình thì vẫn tốt hơn rất nhiều. Anh nói với Hiro:

Đúng

là dựa vào sự quan sát và đánh giá của mình thì vẫn tốt hơn, ông ạ!

Vậy

đấy! Nếu cháu muốn biết nhiều hơn, hãy để ý quan sát càng nhiều càng tốt.

Chàng trai ngẫm nghĩ về điều này và hỏi:

Vậy

nói chuyện với những người thường quan sát có giúp cháu trở nên nhạy bén hơn

21

không?

Đương

nhiên rồi! Cứ mạnh dạn hỏi chuyện những người có kinh nghiệm nhất mà cháu

biết. Như trong đoàn thám hiểm này, có rất nhiều người mà cháu có thể học hỏi. Cháu

hãy để ý các tiếp cận và đánh giá vấn đề của họ, từ đó rút ra những bài học cháu nghĩ là

hay và cần thiết cho bản thân.

Nếu cháu cảm thấy người nào đó có thể giúp cháu giải quyết được vấn đề của mình thì cứ

hỏi họ. Rồi lắng nghe họ trả lời như thế nào. Nhưng có điều cháu cần lưu ý là đừng nên

dễ dàng nghe theo người khác một cách thiếu suy xét mà hã biết tự mình kiểm chứng lại

vấn đề.

Chàng trai tán thành:

Giờ

thì cháu bắt đầu hiểu ra vấn đề rồi. Hãy tự mình tìm hiểu sự việc!

Hiro lại nói:

Hiếm

khi chúng ta có thể tìm ra các giải pháp của vấn đề chỉ bằng cách há miệng ngồi

đợi chúng tới.

Thế

mà nhiều lúc cháu lại như vậy đấy. Cháu cũng chẳng hiểu tại sao mình lại làm như

thế nữa.

Có

lẽ nỗi sợ hãi trong tiềm thức đã khiến chúng ta mệt mỏi và không dám hành động.

Lo sợ làm chúng ta hoang mang và nhiều khi còn khiến chúng ta hành động một cách mù

quáng. Có một lần, ta nghe được lời của một người cha nói về người con gái đã mất của

mình – người đã cố tìm đến cái chết khi mới chỉ tròn hai mươi tuổi. Cháu có biết ông ấy

nói gì không? Ông nói ông rất đau lòng khi con gái ông đã chọn cái chết là cách duy nhất

để giải quyết vấn đề trong khi vẫn còn cách giải quyết khác tốt hơn. Cô ta đã quá sợ hãi

và tuyệt vọng nên mới chạy trốn bằng cách đó.

Nói tới đây thì Hiro dừng lại, ông không khỏi xúc động khi nghĩ tới nỗi buồn của một

người cha trước sự việc đau lòng này.

Đáng

tiếc nhất là những điều chúng ta sợ hãi và nhụt chí thường lại là những điều không

có thật.

Đó cũng là lý do tại sao khi cháu nhìn thẳng vào thực tế, cháu sẽ cảm thấy vững vàng

hơn. Khi quan sát và tìm hiểu vấn đề, ta sẽ sáng suốt hơn và nhìn nhận sự việc đúng với

bản chất của nó hơn.

Hiro lại hỏi chàng trai:

Trong

trường hợp nào thì cháu sẽ dễ dàng rơi vào trạng thái chán nản? Khi cháu thấy

mình không có sự lựa chọn hay khi cháu thấy mình vẫn có nhiều cách giải quyết khác?

Tất

nhiên là khi cháu thấy mình không có sự lựa chọn. Đó cũng chính là rắc rối mà hiện

cháu đang gặp phải.

Thế

cháu làm cách nào để tìm kiếm các hướng giải quyết? Ngồi một chỗ và chìm đắm

22

trong suy nghĩ hay bắt tay vào tìm hiểu các thông tin thực tế có liên quan?

Có

lẽ cháu cần phải tích cực tìm hiểu bản chất vấn đề để tìm ra các giải pháp, nhưng

cháu nên nhớ rằng thông tin không đơn thuần chỉ là bộ sưu tập các sự việc. Vấn đề còn ở

chỗ người ta đánh giá và nhìn nhận thông tin đó như thế nào nữa. Đó là một khía cạnh

quan trọng mà cháu phải lưu ý.

Lời nhắc nhở của ông Hiro khiến cht nhận ra vài điều mà trước đây anh không chú ý đến.

Anh cần phải tìm hiểu, để ý thêm những suy nghĩ của người khác cũng như các sự kiện

thự tế. Có lẽ sau này anh phải để tâm hơn đến khía cạnh này.

Chàng trai vẫn chưa hết thắc mắc:

Nhưng

không lẽ cứ thu thập thông tin mãi thế hả ông? Làm sao cháu có thể biết bao

nhiêu thì đủ để ra quyết định?

Ta

có thể chia thông tin ra làm hai loại: thứ nhất là loại thông tin nếu ta có được thì tốt,

loại thứ hai là loại ta cần phải có.

Hiro lại nói tiếp:

Có

thể cháu sẽ có cảm giác rằng mình không bao giờ có đủ hết các thông tin mà mình

muốn cả. Lúc đó cháu hãy tự hỏi mình là “mình đã có đủ các thông tin mình cần chưa?”.

Hãy nhớ rằng những thông tin “cần thiết” là những điều mà thiếu chúng, cháu không thể

đưa ra một hướng giải quyết tốt được.

Chẳng hạn như tối nay, chúng ta sẽ phải dựng trại để nghỉ chân. Điều chúng ta cần làm là

phải nghiên cứu trước địa hình những khu gần đây để tìm một chỗ cắm trại gần nguồn

nước. Nếu không, mọi việc sẽ trở nên khó khăn hơn.

Chàng trai quyết định ghi lại những lời ông Hiro vừa nói:

Càng

có nhiều thông tin, bạn càng có nhiều cơ hội để lựa chọn cách hành động và

tìm được quyết định đúng.

Cháu

thú thật với ông là cháu cũng ít suy nghĩ để tìm ra hết các cơ hội của mình lắm.

Lúc

đó hãy tự hỏi mình rằng “Mình có thực sự cần điều này không? Có còn các giải

pháp nào khác mà mình chưa nhận ra không? Mình có lường trước hết các tình huống

xảy ra khi quyết định như thế này không?”.

Chàng

trai vẫn tiếp tục thắc mắc:

Nhưng

cuối cùng thì làm sao cháu có thể xác định được quyết định nào là tốt nhất cho

cháu?

Theo

cháu thì sao?

À

… cháu nghĩ … cháu có thể tự hỏi mình, rằng liệu giải pháp này có phải là lựa chọn

23

tốt nhất giúp mình đạt được điều mình cần không …

Tuyệt

lắm! Cháu biết nối tất cả các vấn đề trước đó lại với nhau. Cháu còn nhớ bước

đầu tiên cháu phải làm để bắt đầu hướng tới một quyết định tốt hơn không?

Có

chứ ạ! Khi mà bản thân ta chưa biết phải làm gì để có được một quyết định khá hơn,

cách tốt nhất là dừng ngay những gì đang làm mà ta biết nó không mang lại kết quả.

Ngay cả khi chưa tìm ra được cách nào sáng sủa hơn để thay thế thì việc ta dừng lại cũng

đã mở ra cho ta cơ hội đến với những điều khác tốt đẹp hơn.

Đúng

thế! Khi đã từ bỏ những thói quen trì trệ cũ, chúng ta sẽ dễ dàng tiếp cận với

những cái mới hơn. Để ta kể cho cháu nghe chuyện về một anh bạn cùng đi với ta trong

chuyến thám hiểm giống như thế này vào năm ngoái. Cậu ấy kể rằng từ khi chia tay với

người yêu, công việc của cậu ấy dường như hoàn toàn đảo lộn. Điều đã khiến anh bạn

này đau khổ là vì cậu ấy nghĩ mình vẫn còn yêu cô gái đó trong khi cô ta thì chẳng thiết

tha đoái hoài gì đến cậu ấy.

Chắc

là anh này yêu cô bạn gái của mình nhiều lắm…

Ta

cũng không chắc lắm. Qua những gì cậu ấy kể thì ta nghĩ cũng không hẳn là cậu ấy

quá yêu và thất vọng đến mức suy sụp như thế. Nhưng cậu ấy lại tin rằng các duy nhất

lúc đó có thể giúp mình thoát khỏi tình trạng này là phải quay lại với người yêu. Điều đó

lại không thể được. Bế tắc đó khiến cậu ấy trở nên thất vọng khủng khiếp và ảnh hưởng

nhiều đến công việc. Thật may là tình trạng đó không kéo dài.

Vậy

điều gì đã khiến anh ấy thay đổi hả ông?

Một

người bạn đã lôi anh ấy ra khỏi cái vòng luẩn quẩn đó để nhìn nhận thực tế bằng

cách đưa ra những câu hỏi. Anh ta hỏi người bạn đau khổ của mình: “Khi còn bên nhau,

bọn cậu có hạnh phúc không?”. Cậu ta trả lời “không”. Rồi người bạn lại hỏi: “Vậy cô ấy

và cậu có làm gỉ để thay đổi tình trạng đó không?”. Câu trả lời cũng là “không”. Vậy thì

cậu dựa vào điều gì để tin rằng nếu quay lại với nhau thì cả hai, hay ít ra cậu sẽ hạnh

phúc hơn trước?”. Câu này thì anh bạn của ta không trả lời được, bời vì niềm tin của anh

ta là vô căn cứ, là phi thực tế. Người bạn đã khuyên cậu ta rằng: “Cô ấy không thể quay

lại với cậu. Đó là sự thật. Tốt nhất là cậu nên nhìn thẳng vào thực tế và thay đổi thái độ

của mình. Sao cậu không học hỏi những sai lầm từ cuộc tình này và rút kinh nghiệm. Biết

đâu việc chia tay nhau là một điều may mắn thì sao? Biết đâu nhờ vậy mà sau này cậu sẽ

gặp được một cô gái khác hợp với mình hơn? Thử tưởng tượng xem cậu sẽ gặp được

người phụ nữ trong mơ của mình trong một chuyến du lịch, một đợt công tác, hay tại một

câu lạc bộ thể thao nào đó… Rồi cậu hẹn hò với cô ấy và cùng nhau khám phá ra nhiều

điều kỳ diệu. Hay cứ tưởng tượng rằng…”

Hiro không nói hết câu. Ông để cho chàng trai trẻ tưởng tượng ra những tình huống tốt

đẹp khác có thể đến với người bạn của Hiro. Chàng trai trẻ mỉm cười:

24

Cháu

đoán chắc là bạn ông cảm thấy khá hơn rất nhiều sau khi nói chuyện với người

bạn của mình.

Dĩ

nhiên rồi! Vì những tình huống đó là hoàn toàn có khả năng xảy ra, lại thực tế hơn

cái mong ước hão huyền quay lại với người yêu cũ và tiếp tục một cuộc tình không biết

sẽ về đâu. Khi cậu ấy thôi không tự dằn vặt mình nữa thì tự nhiên, cậu ấy sẽ nghĩ đến

những tình huống và cơ hội khác nhau. Cậu có quyền lựa chọn thái độ của mình với hoàn

cảnh hiện tại. Thực tế là những cơ hội này hay các cơ hội khác vẫn luôn hiện diện ở đó.

Chỉ có điều cậu ấy, cũng như nhiều người khác, không ý thức được nó mà thôi.

Câu

chuyện ông kể làm cháu nhớ đến một người bạn của mình. Cô ấy cũng vừa chấm

dứt một cuộc tình với người bạn trai, đồng thời cũng là bạn học thân thiết nhất của cô ấy

hơn mười năm qua. Cô ấy thật sự đang rất hụt hẫng và thất vọng.

Thế

cháu có biết vì sao kết quả lại đáng tiếc như thế không, chắc không phải như anh

bạn của ta chứ?

Chàng trai nhìn xuống, giọng buồn bã:

Khi

người yêu cô ấy nói chia tay, cô ấy không biết và cũng không tin là anh ta đã lựa

chọn một người con gái khác. Vì cô ấy đã đặt hết niềm tin và hy vọng vào tình yêu của

mình, vào anh ta. Chưa bao giờ cô ấy nghĩ đến kết cuộc như thế cả. Nhưng khi cô ấy hiểu

ra thì lòng cảm thấy đầy thù hận. Cô ấy nói với cháu rằng, cô ấy muốn xóa sạch tất cả

những gì liên quan đến anh ta, đến cuộc tình đẹp nhất của cuộc đời mình. Cô ấy đã tìm

đến rượu và cho đó là cách nhanh nhất để quên.

Hiro

hỏi chàng trai:

Thế

cháu có cho đó là cách tốt nhất không quên

tất cả để bắt đầu lại tất cả?

Vâng,

cháu cũng nghĩ vậy. Chúng ta không nên nhớ đến những kỷ niệm làm ta đau

lòng.

Chưa

chắc đâu cháu ạ! Kỷ niệm dù vui hay buồn đều có giá trị của nó. Chúng ta tìm

cách để quên tức là điều đó đã khắc sâu trong chúng ta, là một phần của cuộc đời chúng

ta. Cô bạn của cháu cũng thế.

Vậy

theo ông thì chúng ta có nên giữ lại những kỷ niệm, những hình ảnh của cuộc tình

đã tan vỡ không?

Điều

đó còn túy thuộc vào bản thân của mỗi người. Trước khi quyết định có nên mang

theo trong cuộc đời mình hay không, chúng ta cần suy xét xem những hình ảnh, những kỷ

niệm đó có là điều giúp chúng ta vượt qua những khó khăn trong cuộc sống hay không,

có là niềm khích lệ, động viên cho ta đi tiếp con đường của mình một cách đầy lạc quan

hay không. Còn nếu đó chỉ là những thứ làm cho ta tuyệt vọng và đau thương thì đừng

nên nuôi dưỡng trong lòng.

Nhưng đối với cô ấy, mặc dù quá khứ có vô số những điều hạnh phúc nhưng sự thật đang

25

diễn ra trước mắt lại quá phũ phàng. Làm sao cô ấy có thể…

Cháu còn chưa biết một điều, đó là chúng ta phải biết chọn một thời điểm để nhớ.

Thường thì trước lúc kết thúc, cho dù là kết thúc vì nguyên nhân gì, thì mọi cuộc tình đều

có những kỷ niệm đẹp, đều có những điều đáng nhớ. Chúng ta chỉ nên giữ lại những kỷ

niệm đến thời điểm ấy mà thôi.

Để chàng trai suy nghĩ những lời ông vừa nói một lúc, Hiro lại nói tiếp:

Nhiều người khi yêu hoặc kết hôn với một người nào đó, họ muốn người kia phải vứt bỏ

tất cả những kỷ vật của cuộc tình cũ, muốn người kia đừng bao giờ nhắc đến và quên hết

những gì liên quan đến “người xưa” … Nhưng ta cho đó là một điều sai lầm.

Chàng trai tỏ vẻ ngạc nhiên:

Vì sao ạ? Cháu nghĩ rằng đó là điều tất nhiên đấy chứ.

Vì có hai vấn đề, thứ nhất, nếu một người dễ dàng vứt bỏ những gì mà lẽ ra anh ta phải

trân trọng gìn giữ hoặc dễ dàng quên những kỷ niệm đẹp đẽ của mình thì anh ta cũng sẽ

dễ dàng làm điều đó với người bạn đời của mình sau này. Thứ hai, chúng ta không thể bắt

buộc người khác nhớ hay quên một điều gì. Nếu chúng ta cứ khăng khăng buộc người

khác vứt bỏ những kỷ niệm đáng nhớ của họ trong quá khứ thì nếu có, học cũng chỉ “vứt

bỏ” trước mặt chúng ta thôi, chứ bản thân họ vẫn cất giữ những điều ấy ở một góc khuất

nào đó trong trái tim mình, cháu ạ!

Những lời Hiro thật sâu lắng, như thể đó là sự chiêm nghiệm của chính cuộc đời ông.

Chàng trai bắt gặp ánh mắt đầy tâm sự của Hiro khi ông nhìn xa xăm. Chợt mắt chàng

trai sáng lên, anh hỏi Hiro một điều mà dường như anh đã trăn trở từ lâu:

Cháu từng nghe nhiều người nói rằng “Tình yêu không bao giờ chết đi, mà sống mãi

cùng với tâm hồn những người yêu nhau, dù họ có bị chia cắt bởi không gian, thời gian

và cả cái chết”. Nhưng hiện tại xung quanh cháu, rất nhiều người luôn than thở rằng tình

yêu của họ đã chết khi cuộc tình chấm dứt. Vậy có gì mâu thuẫn không ông?

Ồ! Một câu hỏi đầy thú vị đấy. Tình yêu là một điều tuyệt vời nhất mà con người có thể

có được. Đó là gia tài lớn nhất của cuộc sống và là nguồn động viên lớn nhất của con

người. Nhưng đó phải là tình yêu đích thực, cháu ạ! Cháu có nghe nói câu này chưa: “Cái

na ná tình yêu thì có trăm nghìn, nhưng đích thực tình yêu thì chỉ có một”. Nếu là tình

yêu thực sự, thì nó sẽ sống mãi cho dù hoàn cảnh thời gian có thế nào đi nữa. Nếu ví tình

yêu như một ngọn lửa thì những thử thách, thời gian hay xa cách có thể ví như những cơn

bão, nó sẽ dập tắt những ngọn lửa nhỏ và sẽ làm bùng lên những đám lửa lớn.

Và chính những người yêu nhau sẽ quyết định tình yêu của họ là gì. Nếu là một tình yêu

đích thực, nó sẽ sống mãi trong lòng ta cho dù cuộc sống có thế nào đi nữa. Vì bản thân

tình yêu là một động lực giúp con người mạnh mẽ và sống tốt hơn.

Chàng trai lắng nghe chăm chú như muốn nuốt từng lời diễm giải sâu sắc của ông. Hiro

26

nó tiếp:

Thế đấy cháu ạ, trong tình yêu, cuộc sống hay trong công việc cũng thế, trước khi quyết

định một điều gì, chúng ta phải suy xét tất cả các khía cạnh của nó, đồng thời cũng phải

biết lắng nghe trái tim mình mách bảo nữa đấy.

Chàng trai hồ hởi:

Cháu hiểu rồi ông ạ!

Hiro giải thích thêm:

Trở lại với vấn đề công việc, để cháu có thể hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc tìm

hiểu trước khi đưa ra quyết định, ta sẽ kể cho cháu nghe một câu chuyện về Henry Ford.

Một lần, ông chủ của hãng xe Ford lừng danh này phải tìm một người thích hợp để bổ

nhiệm vào vị trí giám đốc quốc gia. Ông mời ba người giám đốc khu vực đi ăn tối với

mình. Sau bữa ăn đó, ông đã chọn được một người bổ nhiệm anh ta vào vị trí ông cần.

Người này, sau khi được lựa chọn, đã hỏi Henry lý do tại sao ông lại chọn mình. Và

Henry đã trả lời rằng: “Cả ba người các cậu đều là những người kinh doanh giỏim nhưng

tôi nhận thấy trong bữa ăn, cậu là người duy nhất chịu nếm món ăn của mình trước khi

nêm thêm gia vị. Tuy nó là điều nhỏ nhặt nhưng nó lại nói lên được rằng cậu luôn chú ý

tìm hiểu thông tin trước khi quyết định. Tôi thích những người như thế.”

Chàng trai trẻ lại thầm trách mình. Ít khi anh chịu xem xét vấn đề trước khi ra quyết định.

Giờ nghĩ lại, anh tự hỏi không biết mình đã để vuột bao nhiêu cơ hội. Nhờ những phân

tích của ông mà anh đã rút ra được một bài học ý nghĩa. Anh cảm ơn Hiro và tạm biệt

ông. Anh muốn đi một mình và tự mình ngẫm nghĩ những điều đã học được. Sau đó, anh

tìm một gốc cây to và ngồi xuống. Việc đầu tiên anh làm là lấy quyển sổ ghi chép của

mình ra và bắt đầu ghi lại:

Để

có một quyết định đúng:

Trước hết, phải nhớ rằng luôn có những cách giải quyết mà mình chưa để ý

hoặc chưa tìm ra được.

Càng có được nhiều thông tin, bạn càng có nhiều cơ hội để chọn lựa cách

hành động và tìm được quyết định đúng. Khi quyết định, bạn phải là chính bạn.

Quyết định của bạn phải là hiệu quả nhất để đạt được điều bạn cần.

Thu thập thông tin khôg chỉ là việc tìm hiểu sự kiện thực tế từ bản thân bạn,

nó còn là thái độ và suy nghĩ của những người khác vè sự kiện đó.

Khi tự mình tìm hiểu những thông tin cần thiết, bạn phải theo dõi, quan sát một

27

cách kỹ lưỡng. Nếu người khác cung cấp thông tin cho bạn, bạn cần phải tìm cách

xác định lại mức độ chính xác của thông tin.

Những điều bạn cần tự hỏi:

Bạn đã có được đủ thông tin mà mình cần chưa? Bạn có thể tìm được thông tin ở

đâu, từ ai? Bằng cách nào? Bạn đã kiểm chứng lại chưa?

Bạ đã tìm ra được những cách tốt nhất để thu thập thông tin chưa?

Hãy suy xét cẩn thận những điều bạn còn hoài nghi:

Bạn có thực sự cần điều này không? Còn cách nào khác mà bạn chưa nhận ra

không? Bạn có lường trước hết các tình huống xảy ra sau khi quyết định như thế

này không?

Trong tình yêu:

Trước khi quyết định có nên giữ lại những kỉ niệm và hình ảnh – dù buồn hay vui –

của một cuộc tình tan vỡ, bạn cần phải suy xét những kỉ niệm và hình ảnh đó có là

niềm động viên trong cuộc sống của bạn hay không.

The end